نقش ریاضیدانان در فرآیند تکوین معماری از زوایای تاریک و مورد اختلافِ مطالعات دورهی اسلامیست. این نوشتار نشان میدهد که ریاضیدانان بهرغم مشارکت در زمینههایی از شهرسازی، ساختارهای آبی، حساب ابنیه، و نجومِ معماریِ سدههای نخست، در سراسر این دوران نقش چندانی در طراحی معماری و نگارههای تزیینی بناها نداشتهاند.
نام مقاله : نقش ریاضیدانان در معماری، به روایت متون دورهی اسلامی پدیدآورنده : جعفر طاهری چکیده : نقش و سهم راستین ریاضیدانان در فرآیند تکوین معماری از زوایای تاریک و مورد اختلافِ مطالعات علوم و معماری در دورهی اسلامیست. با توسعهی کنشهای عمرانی و نیاز به دانشهای وابسته به ریاضی در سدههای نخست، ریاضیدانان به معماران و صنعتگران در برخی مسائل ریاضی مشاوره میدادند. ریاضیدانان افزون بر سرپرستی ساختِ برخی بناهای حکومتی، میانجی کاربرد دقیقتر علوم ریاضی از سوی گروهی از معماران و صنعتگران تا سدهی چهارم هجری شدند. از حدود سدهی پنجم هجری با ارتقای دانش ریاضیِ معماران و تقویت نقش محوری مهندسان معمار، سهم ریاضیدانان، جز درکاربرد حساب در ابنیه، کاهشی چشمگیر یافت. این نوشتار الگویی توصیفی از نقش ریاضیدانان و کاربرد دانش ریاضیِ ایشان در فرآیند تکوین معماری از روزنهی متون تاریخی سدههای دوم تا یازدهم هجری عرضه میکند؛ الگویی که نشان میدهد ریاضیدانان با وجود مشارکت در حوزههایی از شهرسازی، ساختارهای آبی، حساب ابنیه، و نجومِ معماریِ سدههای نخست، در سراسر این دوران نقش چندانی در طراحی معماری و نگارههای تزیینی بناها نداشتهاند. کلیدواژهها : مهندس ، ریاضیدان (هندسهدان ، صنعتگر ، محاسب ، معمار ، منجم ، اخترشناس) ، معماری ، دورهی اسلامی.
|