■ عنوان مقاله: تحلیلی بر جهت‌گیری، جانمایی و فضاهای سرویس‌دهنده‌ی بادگیرها در مساکن بومی یزد
■ نویسنده: مهناز محمودی زرندی ■ انتشاریافته در: نشریه‌ی «مسکن و محیط روستا»، دوره‌ی ۳۵، شماره‌ی ۱۵۳، بهار ۱۳۹۵. ■ چکیده : بادگیر در مساکن بومی یزد یکی از راهکارهای دستیابی به آسایش برودتی در مقابل گرمای طاقت فرسای فلات مرکزی ایران است. بادگیر به دلیل عملکرد سرمایشی و نقش آن در تهویه طبیعی در بخش های تابستان نشین خانه ها ساخته می شد. به جرات می توان گفت هیچ دو بادگیری در یزد وجود ندارد که در پلان و نما و مقطع و جزئیات دقیقا یکسان باشند. ارتباط بادگیر با تالار و حیاط مرکزی نقش موثری در عملکرد آن داشته است. در این تحقیق ۲۴ خانه در یزد با تاکید بر جانمایی و طراحی بادگیرهایشان مورد بررسی قرار گرفته است و این خانه ها نیز از میان خانه های حیاط مرکزی یزد که ارزش تاریخی دارند انتخاب شده اند. جمع آوری اطلاعات با برداشت میدانی صورت گرفته و تحلیل اطلاعات نیز با استنتاج منطقی و دسته بندی اطلاعات در نرم افزار excel انجام شده است. دسته بندی بادگیرها بر مبنای سه پارامتر در این مقاله مورد توجه بوده است: ۱- جهت گیری بادگیرها ۲- موقعیت آن ها در خانه و چگونگی ارتباط آن ها با فضاهای تابستان نشین ۳- طراحی پلان بادگیرها بر مبنای دریافت بهینه باد غالب. طراحی پلان بادگیرها و تفکیک کانال بادگیر به کانال های فرعی در بادگیرهای مختلف، متفاوت است و معمار با توجه به چگونگی پلان خانه و جهت باد غالب و اینکه بادگیر عملکرد سرمایش تبخیری با حوض آب را خواهد داشت یا نه؛ آنگاه پلان بادگیر را بر مبنای عملکرد بهینه آن تعریف می کرده است. فرضیه های تحقیق این بود که در تمامی خانه های یزد زیر بادگیر، حوض آب وجود دارد و مساحت بادگیر به تناسب مساحت تالار در نظر گرفته می شده و اینکه تمامی آن ها رو به باد غالب دارند و کشیدگی آن ها شمال شرقی - جنوب غربی است. فرضیه های ذکر شده رد شدند و دلایل عدم اعتبار آن ها در نتیجه آورده شده است. ■ کلیدواژه‌ها : معماری بومی، معماری ایرانی، اقلیم، مسکن، یزد، بادگیر، تالار.
|
