نام مقاله : بررسی سه مناره‌ی مهم دوره‌ی سلجوقی؛ چهل‌دختران اصفهان، تاریخانه‌ی دامغان و مسجدجامع ساوه پدیدآورنده : میترا آزاد انتشاریافته در : نشریه‌ی «مطالعات معماری ایران» (شماره‌ی 5، بهار و تابستان 1393) شمار صفحه‌ها : 18 فرمت : PDF اندازه‌ی فایل : 3.03 مگابایت چکیده : مناره‌های سلجوقی ایران از عناصر مهم معماری اسلامی از نظر حکمی، فرم معماری، سازه و تزیینات هستند که در این چهار حوزه، نیاز به بررسی و تحقیق دارند. احداث مناره در ایران، به‌عنوان راهنما و هدایت معنوی و مادی، از دوره‌ی پیش از اسلام آغاز شد و در عصر سلجوقی به اوج تکامل خود رسید. آن‌ها در آغاز به‌صورت منفرد در دشت‌ها، در کنار راه‌های مهم و مسیر کاروان‌ها و سپس در نزدیکی مسجدها و مدرسه‌ها، به‌عنوان یک عنصر مهم و نشانه، قرار گرفتند. با توجه به این که طرح، ساخت و تزیینات مناره‌های سلجوقی از شاهکارهای معماری ایران بوده، این مقاله به بررسی سه مناره‌ی مهم دوره‌ی سلجوقی ایران، یعنی مناره‌ی تاریخانه‌ی دامغان، چهل‌دختران اصفهان و مسجدجامع ساوه و تحلیل مقایسه‌ایِ تزیینات آجری شامل نگاره‌های هندسی و سنگ‌نوشته‌های آن‌ها پرداخته است. روش پژوهش مقاله، به‌صورت روش تفسیری ـ تاریخی بوده و سپس با رویکرد تحلیلی به مقایسه‌ی تزیینات سه مناره از نظر سنگ‌نوشته‌ها و نگاره‌ها و جایگاه آن‌ها پرداخته است. افزون بر بررسی مقاله‌های مربوط و کتاب‌ها و اسناد، با برداشت از بناهای یادشده، برای نخستین بار نقشه و نمای تزیینی مناره‌های یادشده و سپس جدول مقایسه‌ایِ تزیینات آن‌ها ارائه می‌شود. سرانجام، افزون بر دست‌یابی به اهداف برپایی و تغییرات شکلی مناره‌های آغازین تا دوره‌ی سلجوقی و مقایسه‌ی تزیینات آن‌ها، جایگاه هریک در بخش‌های اصلی مناره مشخص و مدل تحلیلی برای بررسی‌های آینده پیشنهاد می‌شود. کلیدواژه‌ها : مناره‌ی سلجوقی، تزیینات آجری، مناره‌ی چهل‌دختران اصفهان، مناره‌ی تاریخانه‌ی دامغان، مناره‌ی مسجدجامع ساوه.
|
