با بررسی عوامل متعدد بیابان‌زایی در ایران و خاورمیانه، نقش عوامل زمین‌شناسی به‌گونه‌ای چشم‌گیر در خطر بالقوه‌ی بیابانی شدنِ ایران به چشم می‌خورد؛ که به‌صورت تعادلِ شکننده و ظریفِ محیطی‌ست و تنها با شناخت روند تکامل آن می‌توان در برابر خطراتِ احتمالیِ بیابانی شدن ایستاد.
نام مقاله : نقش داده‌های زمین‌شناسی در کم کردنِ خطراتِ بیابانی شدنِ زمین‌ها پدیدآورنده : احمد معتمد چکیده : بیابان‌ها بخشی از چشم‌اندازهای زمین ما را در طول دوره‌های بلندمدتِ زمین‌شناسی شکل داده‌اند و «بیابانی شدن» پدیده‌ای است که در آن، تعادل زیستی طبیعی («بیوستازی») به‌طور کلی برهم می‌خورد و بی‌تعادلیِ زیستی یا «اگسیستازی» رخ می‌نماید. عوامل متعدد ایجاد این پدیده را به طور خلاصه این‌گونه می‌توان برشمرد: 1ـ فعالیتهای زمین‌شناختی همچون زمین‌ساخت، آتش‌فشان، شکل‌گیری و پیدایش ارتفاعات نمکی (دیاپیریسم)، چین گسل، زلزله و فرسایش، رسوب‌گذاریِ تخریبی، شیمیایی، تبخیری و غیره. 2ـ تغییرات سراسری یا بومیِ اقلیمی همراه با تغییرات سطح دریاها، یخ‌بندان، تبخیر و جابه‌جایی‌های توده‌های هوایی، به‌ویژه در عرض‌های پایین و بالل (برای نمونه، حاشیه‌ی یخچالی و عرض‌های اسبی) و غیره، با پدید آمدنِ بیابان‌های سرد یا گرم. 3ـ فعالیتهای زیستی، به‌ویژه اثرات انسانی ( آنتروپولوژیک) که دریغمندانه پیامد کمبود یا نبود یا آگاهی از مسائل زمین‌شناسی نزد دست‌اندرکاران و متخصصان محیطی (مثلاً مهندسان و مدیران شرکت‌های مهندسی) است؛ و به این‌گونه فعالیت‌ها بیش از ارزش راستین و واقعی آن‌ها بها داده شده است. با بررسی عوامل متعدد بیابان‌زایی در ایران و خاورمیانه، نقش عوامل زمین‌شناسی به‌گونه‌ای چشم‌گیر در خطر بالقوه‌ی بیابانی شدنِ ایران به چشم می‌خورد؛ که به‌صورت تعادلِ شکننده و ظریفِ محیطی‌ست و تنها با شناخت روند تکامل آن می‌توان در برابر خطراتِ احتمالیِ بیابانی شدن ایستاد و برنامه‌ریزیِ توسعه و پیشرفت را با آن هماهنگ ساخت و کاربری‌های تازه‌ای در راستای بهره‌مندی از مواهب طبیعی و معدنی و سازگاری‌های تازه‌ی زیستی تعریف کرد. کلیدواژه‌ها : بیابان ، بیابانی شدن ، تعادل زیستی طبیعی (بیوستازی) ، بی‌تعادلیِ زیستی (اگسیستازی) ، اثرات انسانی (آنتروپولوژیک) ، محیط زیست ، ایران ، خاورمیانه.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
