■ محله محوری اصفهان از گذشته تا کنون

شهر باستانی، توریستی اصفهان در دوره صفوی حدود چهل محله کوچک و بزرگ را در خود جای داده بود اما با تحولات سریع دوران معاصر بر تعداد محله‌های آن افزوده شد به طوری که در حال حاضر شهرداری اصفهان با رویکرد محله محوری سعی در جلب مشارکت مردم برای اجرای طرح های مناسب با هر محله را دارد.

از گذشته های دور محله های شهرها در شکل دهی و سازماندهی امور شهری جایگاه ویژه داشته اند. اهالی محله در گذشته جهت مدیریت، آبادانی، پاکسازی و ایجاد امنیت با یکدیگر مشارکت می‌کردند و در تمام مسایل مربوط به محله، نقش شهروندان بسیار حایز اهمیت بود.
با تحولات سریع در دوران معاصر و ورود به مرحله گذار، تغییر زیربناهای معیشتی و روابط اجتماعی این فعالیت‌ها را تغییر داد و ساکنان محلات را از هویت خاص محله خود تهی نمود.
شهر باستانی، توریستی اصفهان در مرکز ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود این شهر که در دوران معاصر به لحاظ جمعیت پس از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ و توسعه یافته ایران و یکصد و هفتاد و یکمین شهر پرجمعیت دنیاست دارای محله های فراوانی است که برخی از گذشته به یادگار مانده اند و برخی دیگر طی سالیان گذشته در جریان تحولات روز به وجود آمده اند که این تحولات خود در تغییر ساختار محله های قدیمی نیز اثرگذار بوده است.
اصفهان قدیم از دو محله کهن و معروف جویباره که آن را نعمت‌الهی یا نعمتی می‌خواندند، و محله دردشت که آن را حیدری می‌گفتند، تشکیل یافته بود. پس از بنای مسجد جامع اصفهان در محله یهودیه نیز پانزده محله باطرقان، فرسان، جروان، پوان، خرجان، فلفلان، سنبلان، فراآن، کماآن، لنبانِ اشکهان، خشینان، بروسکان، خابجان و جوزدان به آنها اضافه شد.
در دوره صفوی حدود چهل محله کوچک و بزرگ، شهر اصفهان را تشکیل می‌داد اما به تدریج با بزرگ تر شدن این شهر و تبدبل شدن آن به یک قطب توریستی، صنعتی محله های جدیدی به وجود آمدند که بر غنای این شهر افزودند هر چند شاید برخی محلات قدیمی در این میان مهجور ماندند بعضی از این محله‌های قدیمی عبارت بوده‌اند از:
محله دولت، باغ جنت، عباس‌آباد ، لنبان واقع در شمال غربی، باغ کاران واقع در جنوب شرقی که امروزه به نام خواجو شهرت دارد، چهارسو، شیرازی ها، شمس آباد، چرخاب، حسن‌آباد، خواجو، ترواسکان (تل واژگون)، ظله، پاقلعه، قصر منشی (قبرستان موشی)، کران، احمدآباد، یزدآباد، گلبهار، جویباره، حسین‌آباد، طوقچی، دردشت، شاه شاهان (شهشهان)، آسنجان، فلفل‌چی، چمبلان که به سنبلستان مشهور است، جماله، کله، نیماورد، مسجد حکیم، دروازه نو، بیدآباد، شیش، درکوشک، محله نو، مستهلک، مورنان، خاوجان، باغات، شیخ یوسف، میدان قدیم، لِتور، گود مقصود، بیک، چنار سوخته، حیدرخانه، باغ همایون، قبله دعا، سینه پایینی، پایین دروازه، باقالا فروشان، تخت گنبد، پشت مطبخ، جلفا، سیچان، مارنان، حسین‌آباد، قنان، خلجا و بعضی محلات کوچک و بزرگ دیگر که البته برخی از این محله‌های بزرگ خود شامل چند محلّة کوچکتر هستند. در این زمینه می توان به محلّة جویباره که مشتمل بر میدان میر، دارالبطیخ، سید احمدیان، درب دریچه، سلطان سنجر، باشاخ و یازده پیچ که امروزه کوچه یازده پیچ نامیده می شود و در چهارباغ پایین و نزدیک پشت بارو قرار دارد، می باشد که بیشتر این محله ها هنوز پابرجا بوده به همان نام اصلی شهرت دارند.
با توجه به این تغییر و تحولات سریع و مهجور ماندن برخی از محلات شهرداری اصفهان با رویکردهای محله‌ای و ارج نهادن به محلات شهری به اجرای تعدادی طرح در سطح شهر همت گماشته تا با ظرفیت‌سازی برای شورایاری‌ها در حوزه آسیب‌های اجتماعی و جلب مشارکت مردم محلات در راستای شناسایی آسیب‌های محله ها حرکت نماید به طوری که رویکرد محله محوری و تلاش برای تحقق مدیریت شهری محله محور جایگاه خاصی را در پژوهش ها و سیاست های مرتبط با امور شهری این کلان شهر به خود اختصاص داده است.
دستورالعمل مشارکت های اجتماعی در محلات شهر اصفهان گامی در جهت تحقق این رویکرد در مدیریت شهری اصفهان است