■ هشت دلیل تداوم جذابیت معماری پست‌مدرن در سال ۲۰۱۷

هشت دلیل تداوم جذابیت معماری پست‌مدرن در سال ۲۰۱۷

چون دارید این را می‌خوانید پس احتمالا علاقه‌ای به معماری دارید، و احتمالا از آن ساختمان‌های دهه‌های ۷۰، ۸۰، و اوایل ۹۰ میلادی که معمولا به‌شان «پست‌مدرن» گفته می‌شود، زیاد خوشتان نمی‌آید. معماری این ساختمان‌ها اصولا بر اساس یک سری ایده‌ای شکل می‌گیرند که وقتی معماری «مدرن» دهه‌ی ۷۰ نتوانست خود را دوباره تازه کند، مهم شدند. طراح‌های آنها اغلب شاملِ تکه تکه شدن، تحریک کردن، کنایه و ارجاعاتِ معوج از سبک‌های تاریخی هستند. به گفته‌ی سَم جیکوب معماری پست‌مدرن نیز می‌تواند «خشن، طعنه‌آمیز، پوچ، دشوار، چالش‌برانگیز، و در عین حال روانگردانی امیدوار کننده باشد». در نهایت، تمایلاتِ فردگرایانه‌ی آن را به حرکتی نئولیبرال و سازمانیِ دهه‌ی ۸۰ مرتبط می‌دانند.

بطوری کلی، معماری پست‌مردن را به سختی می‌توان دوست داشت. ولی این وضعیت به زودی تغییر خواهد کرد، به دلایلی که در زیر آورده‌ام.

۱. موقعیتِ استثنایی است که چیزی را دوست داشته باشید که بقیه از آن بیزارند.

بسیاری از معماری پست‌مدرن از همان اولی که به وجود آمد متنفر بودند، و «پست‌مدرن» به سرعت تبدیل به فحش شد. اگر به چیزی پست‌مدرن می‌گفتند، درواقع منظورشان این بود که معماریِ آشفته، مبهم، و یا فاقدِ شکل یا سبکی منسجم دارد. با اشاره کردن به ویژگی‌های برتر پست‌مدرنیستم می‌توانید خود را فردی خاص با سلیقه‌ای مخصوص نشان دهید.

Figure ۱ Denver Public Library, Michael Graves, ۱۹۹۵. Photo: flickr/Alan

۲. چشم‌چرانیِ مدرنیسم و حتی بروتالیسم دیگه خوابیده

برای سال‌ها عکس‌های فیلتر شده از بلوک‌های بتنیِ عظیم بلاگ‌ها و صفحات فیسبوک، تی‌شرت‌ها، لیوان‌ها، و کاورهای آیفون را پُر کرده‌ بودند. از برلین تا نیو یورک، سازه‌های مدرنیستی به کانون‌های اجتماعی تبدیل می‌شدند، ولی دیگر نه. کسی برای مفاهیمِ اجتماعیِ معماری مدرن ارزشی قائل نمی‌شد بهرحال. وقتِ چیزهای جدید رسیده است.

Figure ۲ Swan and Dolphin Hotels, ۱۹۹۰, Michael Graves. Photo: Miosotis Jade.

۳. اینترنت به چیزِ زیبا و مستهجن جدیدی احتیاج دارد.

در سال‌های ۲۰۰۰ تصاویر زیادی از برخورد تظاهر کنندگان با پلیس در اینترنت پخش می‌شد، که به آن #riotporn گفتند. بعدها، دوره‌ی #ruinporn رسید، به خصوص در وبلاگ‌های بسیاری که به ساختمان‌های متروک دترویت می‌پرداختند. الان دیگر زمانِ آنها گذشته است، باید دنبال چیز جدیدی بود: #pomoporn

Figure ۳ Piazza d’Italia, Charles Moore, ۱۹۷۸. Photo: flickr/joevare.

۴. بناهای پستمدرن دارند قدیمی می‌شوند.

آنها دیگر «معاصر» نیستند، یا لااقل آن احساس معاصر بودن را ندارند. از آنجایی که این ساختمان‌ها به دست نسل قدیم‌تری ساخته می‌شدند، امروزه برخی به آنها به عنوان میراث نگاه می‌کنند. بسیاری از ساختمان‌های پست‌مدرن ۲۵ تا ۳۵ سال عمر دارند، و دارند اولین دوره‌ی زندگی را تمام می‌کنند. این به آن معنی است که بسیاری از آنها در وضعیت بدی قرار دارند (که برای عکس‌های خوشگلِ اینستاگرامی شما مناسب است) و به بازسازی کاملی احتیاج دارند. در آن زمانی که صاحب ساختمان منتظرِ بهترین لحظه‌ی تبدیل یا تخریب بناست، ممکن است حاضر شود ساختمان را به شما برای ابتکارات فرهنگی‌هایتان اجاره دهد.

Figure ۴ MI۶, Terry Farrell, ۱۹۹۴. Photo: wikipedia.

۵. آپارتمان‌ها در ساختمان‌های پست‌مدرن اغلب ارزان هستند.

از اکثرِ سبک‌های تاریخی به خوبی قدردانی می‌شود، که این باعثِ گران شدن‌شان می‌شود. حتی سازه‌های مدرنیستی که برای مدت‌های طولانی مورد تنفر بودند امروزه به فانتزی‌های ثروتمندان تبدیل شده‌اند. آپارتمان‌ها در ساختمان‌هایی چون «برج ترلیک» لندن به راحتی به هفت‌صدهزار پوند می‌رسند. اما ساختمان‌های پست‌مدرن را عمدتا هنوز «تازه» و «زشت» به حساب می‌آورند، و اینکه بسیاریشان در وضعیتی بد قرار دارند باعث می‌شود ارزانتر باشند.

Figure ۵ The Neue Staatsgalerie Stuttgart, James Stirling, ۱۹۸۴. Photo:

۶. معماری پست‌مدرن دارد به سرعت ناپدید می‌شود

چنان که ساختمان‌ها پیر می‌شوند، آنها به چک‌آپ‌های متداول احتیاج دارند، و وقتی ساکنین اصلی از آنجا اسباب کشی می‌کنند، صاحب‌ساختمانِ جدید ترجیح می‌دهند تخریب کنند تا پول خرجِ بازسازی‌های گران کنند. آنها ترجیح می‌دهند که این «طعنه‌ی تحریک‌آمیز» را خراب و یک چیز دیگر بسازند. وقتی ساختمانیِ پست‌مدرن در حال تخریب است، می‌توانید چیزی احساساتی و پرحرارات درباره‌ی آن توییت کنید. چنان که ساختمان‌های پست‌مدرن تخریب می‌شوند، پست‌مدرنیسم نادرتر و در نتیجه جذابترمی‌شود.

Figure ۶ M۲ Tokyo, Kengo Kuma, ۱۹۹۱. Photo: flickr/wakiii.

۷. بقیه‌ی جهان از معماری پست‌مدرن خوشش می‌آید.

هرجا که بروی، ساختمان‌هایی التقاطی، تاریخی، و کنایه‌آمیز در بورسند. از مکه تا پکن، ساختمان‌هایی ساخته می‌شوند که می‌توان پست‌مدرن حساب کرد، البته این شک وجود دارد که آیا این معماران می‌پذیرند که سبکی تاریخی و غربی را به ارث برده‌اند یا نه. با تقابل‌های قدرت‌های جهانی و تغییر مراکز مهمِ و تاثیرگذار در مُد و سبک ، شاید بهتر باشد ما هم دنباله‌روی آنها باشیم.

Figure ۷ Les Espaces d’Abraxas, Ricardo Bofill, ۱۹۷۸. Photo: skyscrapercity

۸. علاقه به معماری پست‌مدرن دارد دوباره رواج پیدا می‌کند.

این رواج چند سالِ پیش در نمایشگاهی پست‌مدرن در موزه‌ی ویکتوریا و آلبرت شروع شد. این کافی بود که روان مور بازگشتِ PoMo را اعلام کند. در ۲۰۱۴ «انجمنِ قدردانی و درکِ پست‌مدرن» تشکیل شد، ولی در سال ۲۰۱۵ بود که این علاقه اوج گرفت. دیزین تابستانِ PoMo را راه انداخت، راهنمایِ پست‌مدرنیسم منتشر کرد، انجمن پست‌مدرن تاسیس شد، تایملاین‌هایمان پر از موفقیت‌های پست‌مدرنیسم شد و بسیاری مباحثاتِ تُندی درباره‌ی تخریبِ ساختمان‌های پست‌مدرن صورت گرفت. بازگشتی وجود ندارد، همه‌ی ما پست‌مدرن شده‌ایم.