باغ‌کُشی در بالاشهر
■ نابودی باغ‌ها جلوی چشم شهروندان ■ قتل درختان در تهران همچنان ادامه دارد نزدیک به دو ماه پیش خبری در رسانه‌ها همراه با عکس منتشر شد که در آن درختانی کهن‌سال و بزرگ با ریشه‌هایشان، روی هوا و در دست‌های یک جرثقیل، معلق بودند. همان زمان گفته شد این‌ها درختان باغی در الهیه‌ی تهران و در جنب باغ سفارت روسیه هستند. در ادامه‌ی پی‌گیری‌ها، یکی از اعضای شورای شهر تهران اعلام کرد که طبق گفته‌ی مالک، این درختان در حال جابه‌جایی بوده‌اند و قطع نشده‌اند؛ اما همچنان که اتفاقات در این باغ ادامه داشت، شهروندان هم گزارش‌هایی را از قطع درختان کهن‌سال در این باغ که به شکل مستقیم رؤیت کرده‌اند که روند دیگری را حکایت می‌کرد. این گزارش‌های مردمی تا روز گذشته ادامه داشت که یکی از شهروندان اعلام کرد جلوی چشم خودش سه درخت را با اره برقی بریده‌اند و تا ساعاتی تنه‌های درخت‌ها در باغ وجود داشته است. ٣٠ دی، محمدمهدی تندگویان، عضو شورای شهر تهران، در تذکری از ترفند جدید برای ساخت‌وساز در باغ‌ها صحبت کرد و با ارائه مشخصات باغ فوق در الهیه گفت: بررسی‌ها نشان داد یک سال قبل، مالک این باغ حدودا شش‌هزار‌متری درخواست تخریب و نوسازی به کمیسیون ماده ٥ ارائه کرده و متأسفانه کمیسیون مذکور نیز با وجود رأی بر «باغ‌بودن این ملک» مجوز ساخت ١٠ طبقه با سطح اشغال ٥٠ درصد را صادر می‌کند. وی با بیان اینکه بررسی‌ها نشان داد مجموعا ١٣٠ درخت کهن‌سال در این ملک وجود داشته که در‌حال‌حاضر تنها ٨٠ اصله درخت باقی مانده و مابقی درخت‌ها به طرق مختلف حذف شده‌اند، گفت: حذف درختان نشان می‌دهد مالک پروسه‌ای طولانی برای حذف این درختان قدیمی داشته است، اما بنا به دلایلی، مالک جدید تصمیم می‌گیرد تقریبا به همان تعداد درختانی که کسر شده‌اند، درخت جدید بکارد. نایب‌رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران اضافه کرد: در ابتدا از این اقدام مالک در راستای کاشت درختان خوشحال شدیم، اما بررسی‌های بیشتر، ابعاد دیگری از ماجرا را فاش کرد؛ به گونه‌ای که مدل کاشت این درختان جدید متفاوت بود و این موضوع شک کارشناسان را برانگیخت. مالک قصد داشت درختان کهن‌سال حدودا ٢٠ساله با بن ٣٠ سانت را درون باکس‌هایی بکارد و احتمالا پس از آغاز ساخت‌وساز مکان آنها را تغییر دهد. او بیش از یک ماه قبل گفته بود جلوی اقدامات این مالک گرفته شده و کمیسیون ماده ٧ قطعا به تخلفات مالک این باغ رسیدگی می‌کند و قطعا تعداد درختان کسر‌شده محاسبه و مجموع بن آنها از تعداد درخت‌های کاشته‌شده کم و مابه‌التفاوت جرائم به مالک اعلام خواهد شد و از سوی دیگر قطعا در نامه‌ای به کمیسیون ماده ٥ از آنها خواهیم خواست رأی‌شان را ابطال کنند. اما گویا این روند یا بیش از اندازه طول کشیده یا اصلا شروع نشده و به مالک ابلاغ نشده؛ چراکه مالک بدون هیچ مانعی همچنان به کار خود که همان قطع و حذف درختان است، ادامه داده و این تنها شهروندان و همسایگان این باغ هستند که از دور شاهد قتل و تکه‌تکه‌شدن درختان این باغ هستند و نمی‌توانند کاری کنند. یکی از شهروندان همسایه این باغ در تماس با «شرق» گفت: «گویا مالک این باغ فقط سه میلیارد تومان به عنوان «حق فضای سبز» به شهرداری داده و به اسم کاشت نهال، درختان قدیمی و با‌ارزش را قطع می‌کند. 
اما در حکم کمیسیون ماده ٥ و طبق طرح تفصیلی، این باغ با بیش از چهار هزار متر با گذرهای ١٢ متر در غرب، ١٠ متر در جنوب و شش متر در شرق، به عنوان پهنه G (پهنه‌های حفاظت سبز و باز ویژه) اعلام شده است. در درخواست خرداد سال گذشته مالک موضوع تدقیق و اصلاح خط زیر پهنه G٣٢١ مربوط به محدوده سفارت روسیه و الحاق ملک مورد تقاضا به زیر پهنه مجاور R٢٥١ مطرح می‌شود. علاوه‌براین در متن نامه کمیسیون ماده ٥ به سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در سال ٨٥، بر باغ‌بودن این ملک تأکید شده است؛ اما درنهایت کارگروه فنی حکم به احداث ٩ طبقه مسکونی روی همکف و زیرزمین‌ها در سطح اشغال حداکثر ٣٠ درصد می‌دهد. البته از هشت عضو کمیسیون ماده ٥ دو نفر، یعنی معاون شهرسازی وزیر راه و معاون سازمان محیط زیست این مصوبه را امضا نمی‌کنند. این مصوبه برج- باغ همان مصوبه‌ای است که به استناد آن تاکنون تعداد بی‌شماری از باغات تهران از دست رفته‌اند و هنوز هم رئیس شورای شهر تهران و بسیاری از اعضای شورا روی مفیدنبودن آن تأکید دارند و بارها گفته شده است این قانون نیاز به اصلاح دارد. براساس مجوز برج - باغ، مالک می‌تواند حداکثر ۳۰ درصد از مساحت زمین مشجر را مشروط به حفظ ترکیب سبز ۷۰ درصد مابقی، عرصه ساخت‌وساز قرار دهد، اما در عمل بیش از یک‌سوم باغ را به عناوین مختلف از جمله مشاعات، تأمین پارکینگ، رمپ ورودی و... تبدیل و تخریب می‌کنند. در جلسه شورای شهر تهران این هفته هم این موضوع بار دیگر مورد اعتراض قرار گرفت و ابوالفضل قناعتی، عضو هیئت‌رئیسه شورای شهر تهران گفت: یک برج‌ساز معروف در خیابان عمار در منطقه یک تهران در حال ساختن برجی ١٦طبقه است و ٣٠ درصد مصوبه برج-باغ را رعایت نکرده و حتی از سطح اشغال نیز فراتر رفته است، اما کسی به او کاری ندارد. محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران هم بار دیگر درباره مصوبه برج - باغ هشدار داد و گفت: مصوبه برج - باغ‌ها هرچند با نیت خیر در سال ٨٢ به تصویب رسید، اما تیشه به ریشه باغ‌های تهران زده است. قتل درختان در کنار افزایش همه آمارهای نگران‌کننده در کشور و تهران همچنان ادامه دارد. درختان قربانیان بی‌زبان این روزهای پایتخت، حتی بدون آنکه آمار مرگ و قطع و خشک و سوزانده‌شدنشان درست و کامل داده شود، حذف می‌شوند. گزارش مردم به رسانه‌ها برای جلوگیری از قطع و قتل درختان همچنان ادامه دارد. هفته گذشته «شرق» گزارشی از تخریب یک باغ در خیابان فرشته تهران به مالکیت بنیاد مستضعفان داشت و این شهروندان هستند که تاکنون به داد این باغ رسیده‌اند و می‌گویند: «از پیگیری موضوع در شهرداری و سامانه‌هایش جز یک کد پیگیری و چند تکه کاغذ جوابی نگرفتیم و حالا هم شهرداری به اسم پلمب ملک، تنها یک نیوجرسی جلوی باغ گذاشته، اما مالک به کارش ادامه می‌دهد». شهروندان می‌گویند وقتی موضوع را رسانه‌ای کردیم، این توجه‌ها بیشتر شد و از آن زمان تماس‌های شهروندان برای نجات درختان تا هر مرحله‌ای که امکانش هست ادامه دارد. اما یک راه دیگر برای رساندن این صدای اعتراض گزارش شورایاری‌ها در صحن علنی شورای شهر تهران است اعرابی، دبیر دبیران شورایاری منطقه یک در جلسه این هفته شورای شهر تهران با اعلام اینکه تاکنون بیش از ٥٠٠ باغ در شمیران به دلیل پول‌دوستی برج‌سازان تخریب شده است، گفت: تاکنون ١٠ باغ بزرگ در منطقه یک توسط شهرداری تملک و خریداری شده است و ١١٠ باغ دیگر نیز برای خرید فهرست شده‌اند تا از خطر تخریب دور باشند. باغ‌کشی با مصوبه قانونی روند قانونی که در بیش از یک دهه اخیر به جان باغات تهران افتاده و به شکلی قانونی مجوز تخریب باغات را می‌دهد، مصوبه برج – باغی است که در سال ٨٢ و در دوران شهرداری محمود احمدی‌نژاد و ریاست مهدی چمران در شورای شهر تهران به تصویب رسید. این مصوبه از ابتدا با مخالفت‌های بسیار مواجه بود اما بدون تغییر تا امروز پابرجا باقی مانده و باغات و درختان تهران را به زیر می‌کشد. پیش از این مصوبه طبق مصوبه سال ٦٢ شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران مربوط به نحوه افراز و تفکیک باغات و مزارع واقع در محدوده‌های شهری در زمین‌هایی با مساحت تفکیک‌شده باغات شهری دو هزار مترمربع و حداکثر سطح اشغال ١٠ درصد از ساخت‌وساز را تعیین کرده بودند. بر این اساس حداکثر تراکم ساختمانی مجاز در این زمین‌ها ٢٠ درصد در حداکثر دوطبقه روی زیرزمین تعیین شده بود. پس از آن در سال ٦٦ و در جریان تصویب قانون زمین شهری تغییراتی در این قانون اعمال شد. در سال ٨٢ با ارائه لایحه برج-باغ از سوی شهردار وقت به شورای شهر دوم تهران به شکلی قانونی مجوز ساخت در زمین‌های خانه – باغ صادر شد و سهم رسمی و قانونی تجاوز مالک به محدوده باغ از ١٠ درصد به ٣٠ درصد افزایش یافت و تراکم آن هم معادل تراکم مجاز املاک در هر منطقه تعیین شد. در آن زمان اعضای شورای شهر تهران در توجیه این تصمیم، این موضوع را مطرح می‌کردند که با این قانون جدید جلوی خشک‌شدن و تخریب و سوزانده‌شدن باغات را می‌گیریم چراکه مالکان می‌دانند در همان سطح ٣٠ درصد هم می‌توانند ساخت‌وساز مورد نظرشان را انجام دهند و بخش بیشتری از باغ را سالم نگه می‌دارند. این مصوبه بعدها در شورای سوم شهر تهران مورد اعتراض و چالش زیادی قرار گرفت و حجم بسیار باغاتی که با این مصوبه رو به تاراج رفتند و به جایشان برج‌های بسیار سر کشیدند، زنگ خطر را به صدا در آورد؛ زنگ خطری که همه شهر صدایش را شنیده‌اند اما هنوز به گوش برخی از اعضای شورای شهر و شهردار تهران نرسیده است. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر چهارم تهران در این دوره بارها درباره این مصوبه و باغاتی که کم‌کم یا یکباره از دست رفتند، هشدار داده است. او در توضیح اینکه چگونه مالکان دولتی و خصوصی با این مصوبه باغات تهران را به تاراج برده‌اند، گفت: با این مصوبه ٤٥ درصد از مساحت باغ در منفی دو طبقه گودبرداری و در ارتفاع نیز از ١١ تا ٢١ طبقه ساخته می‌شود و در عمل در جریان عملیات ساخت‌وساز، بیش از ٧٠ درصد باغ از بین می‌رود. او تأکید دارد درباره صیانت از باغات، قانون بالادستی نظیر مصوبه شورای انقلاب قوی‌تر و ارجح‌تر نسبت به مصوبه شورای شهر تهران است اما در عمل توجهی نمی‌شود. او گفت: در چند سال اخیر تذکرات و انتقاداتم را نسبت به عملکرد شهرداری و حتی شورای شهر تهران درباره باغات اعلام کردم اما متأسفانه افرادی هستند که نفع خود را در سیاسی‌کردن امور می‌دانند و با رویکرد پوپولیستی و عوام‌فریبی سعی در انحراف موضوعات دارند و در این میان این باغات هستند که هر روز بیش از قبل از بین می‌روند.
|
