■ اختلال در راه اندازی پروژه صدر بخاطر جک‌های ضربه‌گیر چینی!

یکی از دلایل اخلال در راه اندازی پروژه صدر که پیش از این وعده داده شده بود قطعا تا 11 شهریور ماه، زمان اتمام شورای شهر فعلی تهران به بهربرداری می رسد، استفاده از قطعات نئوپرن فاقد کیفیت است.

این قطعات که حد فاصل بین پل و پایه ها می باشند و وظیفه آنها انتقال بار پل به پایه ها و گرفتن ارتعاشات می باشد، به عنوان جنس ایتالیایی درجه یک و به قیمت ده ها میلیارد تومان خریداری شده است، اما پس از نصب این قطعات و وارد شدن فشار بدنه پل به آنها، نئوپرن های مذکور دوام خود را از دست داده اند.

پیگیری های تکمیلی نشان داده است که این قطعات چینی بوده و قابل استفاده نیستند و باید تعویض شوند.

برخی اخبار تاییدنشده از مفقود شدن فروشنده این قطعات قلابی حکایت دارد و اخبار دیگر هم بر دشوار بودن و زمان بر و هزینه بر بودن عملیات تغییر قطعات کنونی و نصب نئوپرن های استاندارد تاکید می کند.

گفته می شود برای تعویض نئوپرن ها باید قطعات پل برداشته شود که کاری فوق العاده سخت می باشد.

هنوز درباره ارتباط فرو افتادن قطعه ای از پل صدر در تقاطع پاسداران بر روی جک با استفاده از این قطعات، گزارش رسمی داده نشده است.

به گزارش آینده، چندی پیش سایت روزنامه دولت در بیان علت این حادثه، به نقل از یکی از کارشناسان فعال در این پروژه نوشته بود: جک منحرف نشده است بلکه نئوپرن پلاستیکی زیر پل در اثر بار وارده له شده است که آن هم به خاطر عدم کیفیت نئوپرن ها و فشار وارده برآن بوده است. این کارشناس تصریح کرد: درتقاطع صدر و پاسداران به خاطر شیب عرضی (دور) فشار زیادی به نئوپرن وارد شده است که باعث شده نئوپرن کاملا له شود و کل عرشه حدود یک متر به سمت پل پاسداران جا به جا شود. ولی عرشه تا این ساعت پایین نیامده و فعلا سر جاش مانده است و راه بسته شده و مشغول ترمیم هستیم.

آیا کیفیت فدای سرعت شده است؟

این پرسشی است که ذهن بسیاری از شهروندان را پس از حادثه رها شدن یکی از جک‌های ضربه‌گیر پل صدر، که یکشنبه گذشته رخ داد، به خود مشغول داشته است. هرچند براساس مشاهده عینی بهار، هنوز هم این حادثه برطرف نشده است بلکه به شکل نامتعادل، در هوا، رها شده است و پیگیری‌های ما برای چرایی برطرف نشدن این اشکال، با گذشت یک هفته از وقوع آن، به جایی نرسید. به‌هرحال، حتی اگر هم به خود بقبولانیم که این دست اتفاقات در هر پروژه شهری رخ می‌دهد، و کاملا طبیعی است اما از آنجا که این حادثه، در داخل شهر اتفاق افتاد، بعد روانی خاصی در میان شهروندانی که این خبر را شنیده‌اند پدید آورد و خیلی‌ها، به امنیت آن در آینده شک کردند. این‌که آیا پس از افتتاح، باز هم شاهد حادثه خواهیم بود؟

آیا تلاش برای هرچه زودتر به پایان رسیدن این پروژه، سبب‌ساز کاهش کیفیت آن نشده است؟ این سوالاتی بود که از کارشناسان شهرسازی و بعضی از مسئولان پرسیدیم.

یکی از مهندسان ایرانی پروژه که تحت تابعیت شرکت مالزیایی بخشی از کار را بر عهده دارد در گفت‌وگو با «بهار» گفت: «سرعت اجرای پروژه‌های به علت وضعیت خاص و مهمش باید نسبت به پروژه‌های مشابه در خارج از محدوده شهری بالاتر باشد ولی الزاما این امر سبب کاهش کیفیت اجرا نیست.

استفاده از سیستم‌های آزمایشگاهی به صورت مدوام و مونیتورینگ در هر مرحله از اجرا با صرف هزینه بیشتر تضمین‌کننده کیفیت اجرا بوده که این مسئله در ساخت قطعات بتنی عرشه لحاظ شده است.» وی با اشاره به این‌که از دیدگاه حرفه‌ای و رسمی، پیمانکاران و مشاوران پروژه مجاز به پاسخگویی به سوالات پروژه نیستند و فقط شهرداری تهران پاسخگو است، اظهار کرد: بنابراین به عنوان یک کارشناس به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهم.

در پاسخ به این پرسش که جوانب و البته ایرادات پروژه تا چه اندازه می‌تواند باشد، گفت: «از لحاظ فنی این پروژه واقعا قابل تحسین است. هم طراحی که البته جا برای بهینه شدن داشت و هم اجرا که واقعا شگفتی‌آور بود. این را کسانی می‌گویند که نظیر این پروژه را در کشورهای دیگر اجرا کردند. فقط سرعت عمل بالا و مدیریت قوی اجرایی می‌توانست در این زمان کم این پروژه را با این کیفیت اجرا کند. ولی قبول دارم که این پروژه به‌طور کلی از نظر نمای شهری مناسب نیست.

در این طرح، از نظر طراحی تقریبا ١٠‌درصد و از نظر اجرا هم کمتر از پنج‌درصد، مشارکت خارجی‌ها را داشتیم. فقط جرثقیل گنتری و بعضی از قالب‌ها، تولید خارج از کشور بود.» وی که نخواست نامش فاش شود درباره نتیجه‌ای که قرار بود این پروژه با هزینه هنگفتش داشته باشد، ادامه داد: «بار ترافیکی صدر در حال حاضر در حالت متراکم است.

ساخت پل الزاما جهت کاهش ترافیک نیست با این‌که ترافیک کاهش پیدا می‌کند ولی دوباره جایگزین می‌شود. ولی از خود پل می‌توان در شرایط اضطراری استفاده کرد.» او درباره ضرورت وجود این‌گونه پروژه‌ها در تهران گفت: «وسایل نقلیه به شریان‌های حیاتی در هر منطقه نیاز دارند و این شریان‌ها باید حداقل ظرفیت را داشته باشند که با تکمیل پل صدر در قسمت شمالی این حداقل تامین می‌شود. ضمنا این نکته را هم اضافه کنم که امکان نشست پل به دلیل واقع شدن رشته‌های قنات زیر آن، بستگی به فاصله قنات تا پایه‌ها، مقدار بار و نوع فونداسیون دارد.

با توجه به استفاده از گروه شمع‌های عمیق در این پایه‌ها و بررسی‌های انجام شده احتمال این‌که این اتفاق در آینده بیفتد، بسیار کم خواهد بود.»«علی نوذر‌پور» یکی از کارشناسان حوزه شهرسازی است که نسبت به این پروژه، به شدت انتقاد دارد. او در این گفت‌وگو به چند مورد از انتقادهایش اشاره کرد: «نخستین نکته درباره این پروژه این است که بر هیچ‌کس روشن نشد که چرا این پروژه بر ساخت مترو ارجحیت داده شد.

در صورتی که می‌شد با همین هزینه که مصروف پروژه پل صدر شده، سایر خطوط باقیمانده را تکمیل کرد. در واقع مشخص نیست که اولویت پل صدر بر مترو از کجا تعیین شده است. نکته دیگر آن‌که در این طرح شهرسازی، تلاش بر گسترش حمل‌ونقل خصوصی شده است تا حمل‌ونقل همگانی. زیرا وقتی شما به جای احداث خطوط مترو یا اتوبوس تندرو، بزرگراه ایجاد می‌کنید، این باعث می‌شود که مردم خودروهای شخصی‌شان را به خیابان آورند و این دقیقا در راستای افزایش حمل‌ونقل شخصی است.»

رییس کمیته آمایش، مسکن و شهرسازی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه به اهمیت پروژه‌هایی که خیر عامه در آن‌ها وجود دارد اشاره کرد و گفت: «در این پروژه ما خیر عامه‌ای در آن نمی‌بینیم. در واقع تنها مردم منطقه یک و سه شهر تهران هستند که از ساخت این پروژه منتفع می‌شوند که آن هم تنها برای آنانی که قصد رسیدن به شرق تهران و بازار و مرکز شهر را دارند می‌توانند از آن سود برند. این طرح، آن هم با هزینه‌ای که تنها در سال 91، دو‌هزار‌میلیارد تومان بوده که این چیزی در حدود یک پنجم بودجه سالانه شهرداری تهران می‌شود. اما از ابعاد فنی و عمرانی، این قضیه هم قابل توجه است.

این‌که روی این پروژه، مطالعات فنی و پژوهشی چندانی صورت نگرفته است. این را از این لحاظ بیان می‌کنم که دو گسل مهم محمودیه و مُشا دقیقا زیر این پل قرار گرفته است. اما رییس هیات‌مدیره جامعه مهندسان شهرساز ایران به نکته مهم دیگری اشاره کرد که آن زشت شدن سیمای شهری منطقه است: «با ساخته شدن این پل، چهره منطقه، تحت‌تاثیر منفی قرار گرفته است. در واقع علاوه بر آلودگی صوتی و هوا، آلودگی بصری را نیز باید به این فهرست اضافه کنیم. به همین سبب است که قیمت مسکن، تغییرات عمده‌ای داشته و احتمالا در آینده نیز خواهد داشت. این تغییرات البته ابعاد گوناگونی نیز دارد.

اگر بخواهم تنها به یکی از ابعاد این مسئله اشاره کنم، این است که شاید بعدها حتی به منطقه‌ای با رتبه پایین درآمدی هم تبدیل شود. به نظر بنده، خوب بود که پیش از انجام این پروژه سنگین شهری، از مردم هم نظرخواهی می‌شد.

شورای شهر تهران، کاملا منفعلانه در این قضیه عمل کرد. هرچند پیش از این هم، شورای شهر، به سراغ مردم نیامده بود. چرا نسبت به چگونگی انجام آن و هزینه‌ها، حساسیت نشان نداد. وی اما درباره تسریع در اتمام ساخت پل صدر گفت: «یکی از موضوعاتی که شهروندان تهرانی درباره آن بسیار می‌گویند این است که شهردار تهران بر آن بوده که با ساخت این پل، رای‌های مردم این منطقه را به دست آورد. اما متاسفانه شورای شهر، با بدل شدن به یک نهاد اداری و بوروکراتیک، خود را از پاسخگویی به مردم دور کرد.

در واقع نمایندگان شورای شهر تهران، یک‌بار آقای قالیباف را به واسطه عملکردش در این هشت سال به چالش نکشید و این محل اشکال است. پس تصور می‌کنم شورای چهارم، باید شخصی را به عنوان شهردار انتخاب کند که در حوزه مدیریت شهری، بی‌تجربه نباشد و دیگر این‌که کسی را بر مسند فرد اول تهران قرار دهند که سیاسی نبوده و سودای ریاست‌جمهوری، در سر نپروراند.»«محمود هاشمی» از مهندسان عمران در شهرداری منطقه 3 ، درباره این پروژه به «بهار» گفت: «طرح این پروژه با هدف کاهش بار ترافیکی بزرگراه صدر و نیایش ریخته شد.

اما در همین مدت کوتاهی که تونل نیایش افتتاح شده است، می‌بینیم که در ساعات عصر، در روزهای کاری هفته، ترافیک پشت چراغ قرمز انتهای نیایش که به خیابان ولی‌عصر متصل می‌شود، بیش از گذشته‌شده است. در واقع به نظر می‌رسد بیش از تونل و پل دو طبقه، زیرگذر برای تهران مفید است. پروژه پل طبقاتی صدر، با سرعت عجیبی به انجام رسید. قطعا سرعت بخشیدن به پروژه‌هایی با این عظمت، سبب کاهش کیفیت نهایی آن‌ها می‌شود.

اما حادثه‌ای که ابتدای هفته گذشته رخ داد، ارتباطی با سرعت آن ندارد. «خسرو دانشجو»، سخنگوی شورای شهر تهران، در دفاع از این پروژه گفت: «پروژه‌های مشابه، در زمانی بسیار طولانی‌تر از این، به اتمام می‌رسند.

اما پل صدر، در حداقل زمان ممکن به پایان رسید که کیفیت آن هم حفظ شده است. به ‌هر روی هر حادثه‌ای، امکان وقوع در پروژه‌های شهرسازی را دارد. اما با توجه به ارزشی بودن آقای قالیباف، بدانید که کیفیت آن، از میان نرفته است.»یکی از اعضای دیگر شورای شهر سوم، «حسن بیادی» است که ترجیح داد در این‌باره صحبت نکند و به این جمله بسنده کرد که: «اصحاب رسانه بهتر است به جای ایراد گرفتن از این طرح عظیم شهری که سابقه هم ندارد، زوایای مثبت آن را برجسته کنند. همین که این حادثه، خسارت جانی نداشته است، محل خرسندی است.»«هر حادثه‌ای در پروژه‌های بزرگ رخ می‌دهد و باید به دنبال باعث و بانی بود.

قطعا پیمانکار سهل‌انگاری کرده است و نمی‌توان شهرداری را مقصر دانست. هرچند وقوع هر حادثه‌ای موجب زیر سوال رفتن همه آن را نمی‌شود. اتفاقا به اعتقاد من، این کار، از کیفیت بالایی برخوردار بوده و با توجه به 20 سال کار مدیریت شهری که دارم، به جرات می‌گویم که پل طبقاتی صدر اتفاق مبارکی در تاریخ شهرسازی ایران بوده است.» این‌ها پاسخی بود که «مهرداد لاهوتی‌بائوج» در جایگاه سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی» گفت. اما طبق آنچه «محمد‌باقر قالیباف»، شهردار تهران، در بازدید دوشنبه هفته گذشته‌اش از این پروژه اعلام کرد، قرار است عرشه آن، مردادماه نصب و افتتاح شود.

عرشه به شکل تکه‌تکه است و اصطلاحا باید که دوخت و دوز شود. براساس اطلاعاتی که «بهار» در این‌باره حاصل کرده است در هفته‌های آینده، بعضی از پل‌های رمپی این پروژه مانند کاوه و قیطریه افتتاح می‌شوند. عملیات نصب روشنایی، علایم ترافیکی و دیواره‌های جاذب سرعت نیز پس از آن به انجام خواهد رسید. در مرحله نهایی نیز، تست‌های نهایی که در هر پروژه غیرهمسطحی، پیش از تحویل به بهره‌بردار که شهرداری تهران است، توسط پیمانکار انجام خواهد شد.