معماری قاجار اصول، مبانی و الگوهای قدیم معماری ایران را ارتقا بخشیده و نوآوری هایی از نظر فضا به وجود آورد. لیکن، به نظر می رسد، قوت لازم خلق یک معماری نوین را نداشته است.
· معماری دوره قاجار ادامه سبک آذری و اصفهانی و آمیختگی اصیل ایرانی با معماری مدرن است · تاثیر از هنر اروپائی ویژکی معماری قاجار: - استفاده از پنجره های عمودی مشبک رنگی به نام ارسی - استفاده از رنگ قرمز یا ارغوانی در کاشی های خشتی هفت رنگ - استفاده از نقش گل لندنی در کاشیکاری - استفاده از کنگره های کنار بام کاخها - استفاده از نقش ومتیف های تخت جمشید - عناصر تزئینی و نما کاری تحت تاثیر عناصر غربی - ایجاد ایوانهای عظیم ومرتفع در ورودیها - مرکزیت بنا با ستون و سرستونها - بنا ها به شکل مرتفع که حاکی از عظمت وقدرت - مصالح سنگ وسیمان وآهن - تشابه به بناهای دوران هیتلری - درونگرا - تزئینات داخل - معماری کارت پستالی - ایجاد پلکان در محور اصلی - رعایت سلسله مراتب - تبدیل سه دریها به دو دری - سقف شیروانی - ایجاد میادین - ارگ - سبزه میدان - توپخانه - میدان مشق تزئینات دوره قاجار : - کاشی کاری هفت رنگ و لعابهای رنگارنگ - نمای داخلی گچبری و کاشیکاری - اره بندی از کاشی - استفاده از آرایه های چوبی در تزئینات - شیشه های رنگی - نقاشی های لندن کاری - استفاده ازآجر تزئینی قالبی و تراش مخصوص دوره قاجار - استفاده از تزئینات آئینه کاری - استفاده از کاشی منقوش و نقش دار ( منقوش اساطیری کهن و درباری ) - استفاده از قواره آجر تراش در تزئینات مکانهای مذهبی - رسمی بندی وکاربندی رنگ مسلط به بنا در دوره قاجار: - رنگ زرد و نارنجی که گوشه ای از معماری قاجار را شکل میدهد. بناهای مسکونی دوره قاجار: - شامل اتاق مرکزی ؛ایوان با دو ستون در برابر آن؛اتاقهای کوچک واقع دراطراف اتاق مرکزی بصورت ساده ومفصل - پلانها کشیده در امتداد بنا - ایجاد چشم انداز وسیع توسط پنجره ها - ایجاد زیرزمین با طرحهای زیبا و پوششهای ضربی آجری - تعبیه حوضخانه - رواج بادگیر برا ی خنک کردن فضا - ایجاد سرستونها وستونها در ورودیها - ایوانهای بلند - ایجاد پلکان دو طرفه در محور اصلی بنا - تبدیل سه دری به دو دری و وارد شدن نور مستقیما" به داخل بنا - تنوع وسبکی وگشا یش فضاها بیشتر - سقف شیب دار و شیروانی - آمیزه ای از معماری ایرانی و اروپائی - * از آثار بنا ؛ خانه بروجردی در کاشان - خانه آقای شیبانی در طبس * درونگرائی جای خود را به برونگرائی در شکلگیری خانه ها میدهد. تزئینات بکاررفته در خانه ها: - آیینه های قدیمی با گچبریهای پر کار وظریف - ستونها وسر ستونها ی مرمرین به سبک اروپائی - نقاشی دیواری با موضوعات مختلف - محوطه سازی انگلیسی و فرانسوی با سطوح وسیع چمن کاری - حوضچه ها وحوض های مربع مستطیل - آذین بندی فضاها ی داخل وخارج ویزگی باغهای قاجار: - ساختار فضایی - احداث در زمینهای شیب دار - تراس بندی با پله - محصور شدن با دیوارها - ایجاد ورودی طاقدار - ایجاد محور طولی( رابطه سر در با فضای اصلی ) - جریان آب در محور اصلی - تقسیم ساختار باغ به اندرونی وبیرونی - استفاده از نهر آب بعنوان محور - استخر - کاشت درختان تزئینی در حاشیه ها - ایجاد حس امنیت ومحرمیت - بر افراشتن چادر آفتابگردان بر فراز چمن معماری مکانهای مذهبی : - همان سبک گذشته ادامه پیدا کرد . پیروی از صفویه - مساجد کمتری نسبت به دوره های قبل ساخته شد. - متاسفانه نقاشی وارد مساجد شد . - استفاده از رنگ زرد – طرح گلپونه در مساجد آثار بناهای معماری قاجار: 1- مسجد امام سمنان یا مسجد سلطانی 2- مسجد امام تهران 3- بازار بزرگ تهران 4- مسجد رجبعلی در تهران 5- مسجد ومدرسه اقا بزرگ در کاشان 6- مسجد ومدرسه سپهسالار 7- شمس العماره 8- تکیه دولت 9- کاخ گلستان 10- قصر فیروزه و دوشان تپه 11- کاروانسرای امین الد.له 12- سردر باغ ملی 13- خانه لاریها در یزد 14- خانه وثوق الدوله و... منبع : روزنامه ایران
|