نام مقاله : معماری و فرهنگ در خانه‌های اعیانی تهران در دوره‌ی قاجار پدیدآورندگان : حسین سلطان‌زاده ، هما ایرانی بهبهانی ، مریم ارمغان انتشاریافته در : نشریه‌ی «پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران» (دوره‌ی 3، شماره‌ی 1، تابستان و پاییز 1392) شمار صفحه‌ها : 23 فرمت : PDF اندازه‌ی فایل : 1.07 مگابایت چکیده : این پژوهش به بررسی نقش فرهنگ زندگی در شکل‌گیری معماریِ خانه‌های اعیانی تهران در دوره‌ی قاجار می‌پردازد. هم‌زمان با شناخت شیوه‌ی زندگی، ساختار خانواده و شرایط فرهنگی ـ اجتماعی زندگی ایرانیانِ آن دوره، در پی دست‌یابی به پاسخ‌هایی دربارهی چگونگی روند آفرینش و تغییر فضاها نیز بوده‌ایم. ساختار خانواده و خانه‌های اعیانی دوران قاجار اندک‌اندک پس از نخستین سفر ناصرالدین‌شاه به فرنگ (1290 ه.ق.) دچار تغییراتی شدند؛ این پژوهش خانه‌های اعیانی را فارغ از این تغییرات بررسی می‌کند، تا نقش ساختار خانواده و فرهنگ وابسته به آن را در شکل دادن به خانه، روشن سازد. بر پایه‌ی طرح تحقیق تاریخی و روش‌های توصیفی و تحلیلی، داده‌های مربوط به فرهنگ و شیوه‌ی زندگی در خانه‌های اعیانی قاجار، بیشتر از منابع دست‌اول و گاه دست‌دوم گردآوری شده‌اند، تا عوامل مؤثر در تعیین کالبد خانه شناخته شوند. منابع دست‌اول شامل نامه‌ها و شرح‌حال‌ها و عکس‌های مربوط به آن دوره است. دستاوردهای پژوهش نشان‌دهنده‌ی چه‌گونگی شکل‌گیری و تغییر کالبد انعطاف‌پذیر خانه بر پایه‌ی ساختار خانواده است، که خود تحت تأثیر باورهای مذهبی و نظام اجتماعی، ساختار خانه را مبتنی بر جدایی فضاهای زنانه و مردانه شکل می‌داده است. هرگونه تغییر در شمار یا نیازهای اعضای خانواده، بازتعریف کالبد خانه را به دنبال داشته است. کلیدواژه‌ها : تهران، ساختار خانه، ساختار خانواده، شیوه‌ی زندگی، قاجار.
|
