با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.
نام مقاله: مفهوم‌سازی و گونه‌شناسی فضای همگانی شهری معاصر پدیدآورندگان: یوسف اشرفی، احمد پوراحمد، محمدتقی رهنمایی، مجتبی رفیعیان انتشاریافته در: نشریه‌ی «پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری» (دوره‌ی ۲شماره‌ی ۴، زمستان ۱۳۹۳) شمار صفحه‌ها: ۳۰ فرمت: PDF اندازه‌ی فایل: ۷۳۶ کیلوبایت چکیده : «فضای همگانی یا عمومی» موضوعی در حال رشد در گستره‌ی گوناگونی از رشته‌های علوم اجتماعی و علوم انسانی است. هر رشته‌ای فضای همگانی را با لنزی متفاوت و با علایق ویژه و نگرانی‌های پیش رو می‌بیند. دانشمندان سیاسی برای نمونه بر دموکراسی و حقوق در فضای همگانی تمرکز دارند. جغرافی‌دانان بر حس مکانی و نامکانی، حقوق‌دانان بر مالکیت و دسترسی در مکان‌های همگانی، جامعه‌شناسان بر تعامل‌های انسانی و محرومیت اجتماعی تأکید دارند و غیره. بنابراین، برای دریافتِ فضای همگانی باید از مجموعه‌ی متنوعی از رویکردهای چندرشته‌ای (میان‌رشته‌ای) بهره گرفت. در کنار این، ترکیب اصطلاح «فضای همگانی» با دو واژه‌ی «فضا» و «همگانی» («عمومی») و ارتباط آن با واژه‌هایی همچون «مکان» و «مردم»، بر ابهام و پیچیدگی این مفهوم افزوده است. با اذعان به این چندگانگی و تفاوت، نخستین هدفِ این مقاله، تلاش برای روشن کردنِ مفاهیم فضای همگانی با توجه به ماهیتِ پیچیده‌ی این اصطلاح و ارائه‌ی تعریفی تازه برای آن است. هدف دوم مقاله، معرفی الگویی معاصر برای گونه‌شناسی فضای همگانی با در نظر داشتن گستردگی مفهوم آن و با توجه به تعریف ارائه‌شده از فضای همگانی است. این مقاله از نوع مقاله‌های مروری است. گونه‌ی پژوهش، بنیادی ـ نظری است که با به‌کارگیریِ روش خوانش متن، و ارزیابی انتقادی متون مربوط به فضای همگانی، ماهیت پیچیده‌ی آن در متن‌های گوناگون را بررسیده و سپس با یک رویکرد استنتاجی و ترکیب دستاوردها، به تعریفی تازه و الگویی نظری رسیده است. بُرون‌داد نخستِ بررسی، بیان تعریفی تازه از فضای همگانی شهری است. این تعریف به سه اصل بنیادین در فضای همگانی معاصر توجه می‌کند: چیستیِ متغیر فضای همگانی؛ چالش همگانی بودنِ فضای همگانی؛ و توجه به شرایط تاریخی، سیاسی، سنت‌های فرهنگی، نیروهای اقتصادی و نیز تجربه‌ی شخصی از فضا در جوامع گوناگون. با توجه به این تعریف، الگویی تازه برای گونه‌شناسی فضاهای همگانی معاصر پیشنهاد شده است (بُرون‌داد دوم). این الگو از شش معیار تشکیل یافته است، که هر کدام از معیارها در بالاترین سطح (میزان همگانی بودن)، دارای آنتی‌تز خود در پایین‌ترین سطح (میزان خصوصی بودن) است. به سخن دیگر، در سطوح پایینی، کیفیت فضای همگانی به لحاظ کارکردهای آن کاهش پیدا می‌کند؛ یعنی از میزان «همگانی بودنِ» آن کاسته می‌شود و به میزان «خصوصی‌سازی» فضای همگانی افزوده می‌شود. با این همه، هر کدام از این گونه‌های فضای همگانی بسته به شرایطی که در جوامع گوناگون حاکم است (اصل سوم در تعریف فضای همگانی)، حدودی از کارکردهای همگانی بودنِ فضا را خواهد داشت. کلیدواژه‌ها : فضا، همگانی (عمومی)، فضای همگانی شهری، گونه‌شناسی، مکان.
|
