با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.
نام مقاله: راه‌یابی گنبدخانه به مساجد ایران، روایتی از گسست و پیوست فضا پدیدآورندگان: عیسی حجت، سعید گلستانی، مهدی سعدوندی چکیده : چهارتاق یا گنبدخانه از دوره‌ی ساسانی همواره در معماری ایران نقشی پررنگ ایفا کرده است؛ به گونه‌ایکه پس از ورود اسلام نیز با وجود رواج مسجدهای شبستانی، به طور کامل کنار گذاشته نشده و به زیست خود ادامه داده است. با این همه، راه‌یابی تمام‌عیار گنبدخانه به مساجد ایران، در عصر سلجوقی انجام پذیرفت. معماران ایرانی در سده‌ی پنجم گنبدخانه را در قلب مسجد شبستانی جای دادند و با استقرار ایوان¬ها در چهار سوی حیاط، مسجد چهارایوانی را به عنوان الگوی رایج در ادوار بعدی شکل دادند. البته این دستاورد، گسست فضای یکپارچه‌ی مسجد شبستانی و بروز برخی تعارض‌های کارکردی را نیز به همراه داشت؛ که روند تکامل مسجد در دوران¬های پس از آن، تا حدود زیادی معطوف به حل آن بود. این مقاله می¬کوشد پس از تبیین چه‌گونگی راه‌یابی گنبدخانه به مسجدهای ایران به روش تفسیر تاریخی، با تطبیق و تحلیل نمونه‌هایی از دوران سلجوقی تا قاجار، نشان دهد که چهگونه معماران، به‌رغم برخی دشواری¬های پیش‌آمده، سرسختانه کهن‌الگوی گنبدخانه را حفظ کردند و موفق شدند با ابداعات سازه‌ای و هندسی، گسستِ پدیدآمده را برطرف کرده، ضمن معرفی الگوی ایرانی مسجد، به یک دستگاه فضایی یکپارچه و متنوع دست یابند. کلیدواژه‌ها : گنبدخانه، شبستان، فضا، مساجد جامع.
|
