با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.
نام مقاله: «دینور» از شکل‌یابی تا اضمحلال: تأملی دیگر در عوامل مؤثر بر اضمحلال شهرها پدیدآورندگان: حسن کریمیان، حسین صبری، محرم باستانی انتشاریافته در: نشریه‌ی «پژوهش‌های ایران‌شناسی» (سال ۲، شماره‌ی ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۱) شمار صفحه‌ها: ۲۰ فرمت: PDF اندازه‌ی فایل: ۳.۸۷ مگابایت چکیده : از میان شهرهای ایران در سده‌های آغازین دوره‌ی اسلامی، کم‌تر شهری را می‌توان یافت که به اندازه‌ی «دینور» توجه تاریخ‌نگاران و جغرافی‌نویسان را به خود معطوف کرده باشد. آنچه از این شهر بر جا مانده، در دشتی گسترده و حاصل‌خیز در شمال باختری شهرستان «صحنه»ی کرمانشاه واقع شده و به خاطر قرارگیری در راه ارتباطی ایران به میان‌دورود (بین‌النهرین)، از موقعیتی برتر برخوردار بوده است. قدیمی‌ترین دست‌آفریده‌هایی که در بررسی‌های نگارندگان از بقایای شهر دینور به دست آمده، به دوره‌ی سلوکیان (64–312 پیش از میلاد) بازمی‌گردد. داده‌های باستان‌شناختی، افزون بر تأیید دانسته‌های تاریخی، از زنده بودنِ پیوسته‌ی این شهر در دوره‌ی ساسانیان (65۱ – 224 م) و سده‌های آغازین اسلامی تا پایان عصر تیموریان (۷۷۱ – ۹۱۱ ه.ق.) حکایت دارند. موقعیت برتر جغرافیایی و ویژگی‌های محیطی دشت دینور سبب شده تا این شهر، ویرانی‌های پی‌درپی و پرشمار ناشی از جنگ‌ها و بلایای طبیعی را پشت سر نهاده و در شکل‌گیری دودمانهای پُرتوان محلی (مانند خاندان حسنویه) نیز به گونه‌ای مؤثر ایفای نقش نماید. در این پژوهش کوشیده‌ایم آشکار سازیم که چه‌گونه شهری با چنان بستر معتبر جغرافیایی و تاریخی، به‌ناگاه رهاشده و متروک افتاده است. در راستای دست‌یابی به هدف پژوهش، بررسی‌های روشمند در گستره‌ی محوطه‌ی باستانی دینور به انجام رسید. تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از بررسی‌های میدانی روشن کرد که این شهر در پی گزینش کرمانشاه به‌عنوان مرکز سیاسی باختر کشور، در آغاز فرمان‌رانی صفویان یکسره متروک گردید. بنابراین، می‌توان پذیرفت که جابه‌جایی مراکز حاکمیتی نیز می‌تواند دلیلی بر پیوستگی زیستِ شهرها باشد و استمرار وجود آن‌ها به مقتضیات سیاسی بستگی تام دارد. کلیدواژه‌ها : شهر ساسانی، شهر اسلامی، ایالت جبال، شهر دینور، ماه الکوفه.
|
