مسجد جامع فهرج؛ ارزیابی مجدد
نویسندگان: دکتر علیرضا انیسی چکیده در این نوشتار مسجد جامع فهرج یزد که یکی از آثار با ارزش معماری ایران در قرون اولیه اسلامی است بررسی می شود. این بنا که با مقاله مرحوم استاد محمد کریم پیرنیا به جهانیان معرفی گردید به عنوان کهن ترین مسجد ایران لقب گرفت. این تاریخ گذاری بعدها از سوی سایر محققین غربی مورد تردید قرار گرفت ولی متاسفانه این تاریخ توسط پژوهشگران داخلی به عنوان مبنا در بررسی معماری این دوره مورد استناد قرار می گیرد. این پژوهش با بهره گیری از کلیه منابع منتشرشده، انجام مطالعات تطبیقی و نیز بررسی میدانی، به ارزیابی مجدد این بنا می پردازد و تاریخ ساخت این مسجد را به قرن سوم هجری (نهم میلادی) نسبت می دهد. این مطالعه نشان می دهد وجود ویزگی های برخی از خصوصیات معماری ساسانی نمی تواند به تنهایی دلیلی برای ساخت آن در قرن اول و یا دوم هجری باشد نشریه هویت شهر/ سال پنجم/ شماره 7 / پاییز و زمستان 89
|