نویسندگان مقاله علیرضا عینی فر : دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران آزاده آقالطیفی : دانشجوی دکترای معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی - شماره 47 - پاییز 1390 چکیده ساماندهی محیط زندگی با تعریف روشن عرصههای خصوصی و عمومی و ایجاد سلسله مراتب فضایی میسر میشود و عرصههای تعریف شده زندگی نیز، احساس تعلق به محیط را افزایش میدهد و به محیط های مسکونی هویت میبخشد. این مقاله مفهوم قلمرو را به منزلۀ یکی از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت ارتباط انسان با محیط مسکونی، مورد توجه قرار داده است. برای این منظور، عوامل موثر بر مفهوم قلمرو در مجموعههای متداول مسکونی گسترده در سطح و ارتفاع تحلیل شده است. دو نمونه از این الگوهای سکونت در شهر تهران، شامل بخشی از شهرک اکباتان و شهرک غرب، برای آزمون نتایج انتخاب شده است. روش تحقیق کیفی و رویۀ عملی آن استفاده از پرسشنامه و تحلیل نقشهنگاری ذهنی است. نتایج حاصل از پیمایش نشان میدهد که درصورت تأمین خدمات و فضاهای سبز و فضاهای جمعی لازم، گسترش در سطح و ارتفاع، تاثیر چندانی در رضایت از قلمروهای اولیه، ثانویه و عمومی ندارد. در عین حال گسترش در ارتفاع و هماهنگی کالبدی بناها، ضمن ایجاد قلمرو عمومی و تقویت هویت محلی، قدرت قلمروهای ثانویه را کاهش میدهد. همچنین بررسیها نشان میدهد، محدوده قلمروهای طراحی شده بر قلمرو ذهنی ساکنان منطبق نیست و علاوه بر آن از نظر ساکنان نقش عوامل ادراکی-روانی، اجتماعی، جغرافیایی- فرهنگی بیش از دیگر عوامل ازجمله عامل کالبدی، در رضایت از قلمروهای مختلف مؤثر است
|