■ عنوان مقاله: بازخوانی آرایه‌های نظام دیداری در بافت تاریخی بوشهر (با تأکید بر رویکرد ذهنی)
■ نویسندگان: پویا دولابی، زهره شاعری، اقدس حاجب‌زاده ■ انتشاریافته در: نشریه‌ی «پژوهش‌های منظر شهر»، شماره‌ی ۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۴. ■ چکیده : موضوع کیفیت بصری بافت‌های تاریخی یکی از نقاط تمرکز پژوهش‌های اخیر طراحی شهری بوده و تلاش در جهت ایجاد فضایی که رضایت شهروندان را در وجوه مختلف جلب نماید، به عنوان یکی از راهبردهای اصلی پروژه‌های طراحی شهری مطرح شده است. این نوشتار به تحلیل موضوع نظام بصری به وسیله معیارهای سنجش و ارزیابی در بافت تاریخی بوشهر پرداخته است. این ارزیابی بر پایه رویکرد ذهنی در فضا شکل گرفته است و به نظر می‌رسد به عنوان روشی جهت بازخوانی آرایه‌های نظام بصری، می‌تواند در طراحی شهری مورد استفاده قرار گیرد. رویکرد این پژوهش، ارائه نوعی روش‌شناسی در ارزیابی منظر، بر پایه مطالعه و تحلیل محتوایی ادبیات طراحی شهری و معماری در این زمینه می‌باشد که چارچوبی را جهت سنجش آرایه‌های بصری متفاوت، در بافت‌های تاریخی براساس تصویر ذهنی به وسیله تحلیل‌های تصویری و توصیفی ارائه می‌نماید. اگرچه این نوشتار به دنبال اثبات فرضیه خاصی نیست؛ اما به‌منظور بازشناخت آرایه‌های تأثیرگذار در نظام بصری بافت‌های تاریخی از فرضیه‌هایی بهره برده است ابتدا اینکه به نظر می‌رسد آرایه‌های نظام بصری در محلات بافت تاریخی شهر، تأثیری قابل‌توجه بر کالبد، عملکرد و معنای این حوزه‌ها دارند. دوم اینکه به نظر می‌رسد ساماندهی آرایه‌های نظام بصری در محلات تاریخی شهر، موجبات کارایی بهتر این حوزه‌ها را فراهم می‌آورد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی محدوده مطالعاتی به وسیله آرایه‌های استخراج شده می‌باشد تا بدین وسیله راهکارهایی نتیجه گردد که فضای‌شهری در کنار برخورداری از عملکرد مناسب، قابلیّت ادراک مناسب برای ناظر نیز برخوردار باشد. لازم به ذکر است این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه تحقیق مرور متون و منابع به عنوان ابزار جمع‌آوری اطلاعات در بستر مطالعات کتابخانه‌ای، همچنین از روش تحقیق موردی و شیوه‌های تحقیق اسناد تصویری، مشاهده و پرسشنامه در بستر مطالعات میدانی سود جسته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در محله کوتی آرایه‌های نظام بصری ارجعیّت بیشتری دارند و در محله بهبهانی، شنبدی و دهدشتی نیز تلفیقی از عناصر بصری و کیفیت روابط بین عناصر در فضا وجود دارد. ■ کلیدواژگان : نظام بصری، رویکرد ذهنی، منظر شهری، بافت تاریخی بوشهر، معیار ارزیابی.
|
