■ گزینش طرح درخور برای نگه‌داری تونل مترو

■ عنوان مقاله: انتخاب طرح مناسب سامانه‌ی نگه‌داری اولیه‌ی تونل متروی کرج، بر مبنای نتایج ابزار دقیق و الگوریتم تحلیل برگشتی
■ نویسنده: علی‌نقی دهقان
■ انتشاریافته در: نشریه‌ی «مهندسی تونل و فضاهای زیرزمینی»، دوره‌ی ۲، شماره‌ی ۱، تابستان و پاییز ۱۳۹۲.

■ چکیده :
طراحی و احداث سازه‌های زیرزمینی در بیش‌تر موارد با آگاهی تقریبی از پارامترهای ژئومکانیکی محیط دربرگیرنده انجام می‌شود. با توجه به دشواری برآورد پارامترهای زمین، رفتارنگاری و بکارگیری تحلیل برگشتی روشی سودمند است. هدف از تحلیل برگشتی اصلاح برآوردهای اولیه از پارامترهای ژئومکانیکی زمین است. در این پژوهش پارامترهای ژئومکانیکی خاک توسط تحلیل برگشتی به روش تک‌متغیره‌ی متناوب و بر پایه‌ی داده‌های ابزار دقیق برای تونل خط ۲ متروی کرج برآورد شده است. داده‌های آزمایشگاهی، به عنوان پارامترهای ژئومکانیکی معادل در مدل‌سازی با نرم افزارTunnel PLAXIS ۳D استفاده شده بودند؛ در حالی‌که مقادیر محاسبه شده در تحلیل برگشتی با مقادیر آزمایشگاه مکانیک خاک متفاوت است. بنابراین با استفاده از میانگین پارامترهای حاصل از تحلیل برگشتی، مدل‌ها کالیبره شده و پایداری سه‌بعدی و سامانه‌ی نگهداری اولیه ارزیابی شده است. انتخاب طرح مناسب سامانه‌ی نگهداری موقت، به سبب طراحی و اعمال دو نوع سامانه‌ی نگهداری اولیه برای پایدارسازی قسمت‌های فوقانی تونل از نتایج تحلیل‌ها است. سامانه‌ی نگهداری موقت بر مبنای داده‌های آزمایشگاهی با ۳۵ سانتی‌متر ضخامت شاتکریت محافظه‌کارانه بوده است؛ اما سامانه‌ی نگهداری بر مبنای داده‌های حاصل از تحلیل برگشتی نشان می‌دهد، ضخامت ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متری شاتکریت کافی است.

■ کلیدواژه‌ها :
روش اجزای محدود، تحلیل برگشتی، پارامترهای ژئومکانیکی، سامانه‌ی نگه‌داری، ابزار دقیق و رفتارسنجی، تونل متروی کرج.