■ نام مقاله: برآورد ظرفیت برد اکولوژیک اکوسیستم‌های جنگلی (مطالعه‌ی موردی: جنگل خیرودکنار)
■ پدیدآورندگان: ضیاءالدین بادهیان، مجید مخدوم، محمود زبیری، محمدرضا مروی مهاجر ■ انتشاریافته در: دوفصل‌نامه‌ی علمی ـ پژوهشی «پژوهش‌های محیط زیست»، دوره‌ی ۶، شماره‌ی ۱۱، تابستان و پاییز ۱۳۹۴. ■ چکیده : به منظور تعیین امکان برداشت سالانه جنگل، ارائه‌ی راهکاری که شاخص‌های اکولوژیکی و توان اکوسیستم را مدنظر قرار دهد ضروری و منطقی به نظر می‌رسد. یکی از مفاهیم اساسی و سودمند در تعیین حدود مجاز تغییرات محیط زیستی جهت حفظ پایداری اکوسیستم‌ها، مفهوم ظرفیت‌برد است. بنابراین، بررسی حاضر با به کار بردن مفهوم ظرفیت‌برد به تعیین امکان برداشت سالانه جنگل در بخش گرازبن جنگل خیرود واقع در نوشهر می‌پردازد. برای این منظور، پس از طبقه‌بندی رویشگاه به یگان‌هایی که به لحاظ اکولوژیکی همگن هستند، رویش حجمی توده در هر یگان با استفاده از پلات‌های آماربرداری‌شده برآورد شد. تحلیل‌های آماری نشان داد که هیچ‌گونه تفاوت معنی‌داری میان میزان رویش یا توان اکولوژیک در یگان‌های همگن مختلف وجود ندارد. بنابراین، به‌منظور تعیین یگان‌های همگن اکولوژیک حقیقی با توان اکولوژیک متفاوت، یگان‌هایی که بیش‌ترین تشابه را به لحاظ فاکتورهای تشکیل‌دهنده داشتند، به‌صورت آزمون و خطا با یکدیگر تلفیق و در نهایت یگان‌های همگن اکولوژیک حقیقی مشخص شد. بخش گرازبن، از دو یگان همگن اکولوژیک تشکیل شده است که رویشی برابر با ۵۶/۶ (یگان با توان بالاتر) و ۴۰/۰ (یگان با توان پایین‌تر) سیلو بر هکتار داشتند که میزان رویش آن‌ها تفاوت معنی‌داری در سطح ۱% خطا با یکدیگر نشان داد. با در نظر گرفتن رویش در یگان همگن با توان اکولوژیک پایین‌تر به‌عنوان حد پایین و رویش در یگان همگن با توان اکولوژیک بالاتر به عنوان حد بالای ظرفیت برد، ظرفیت‌برد اکولوژیک این بخش از جنگل برآورد شد. با تلفیق نقشه‌ی پارسل‌های بخش گرازبن با نقشه‌ی یگان‌های همگن اکولوژیک حقیقی، امکان برداشت در هر یک از پارسل‌ها محاسبه شد که تحلیل‌های آماری تفاوت معنی‌داری را بین امکان برداشت در پارسل‌ها به روش سنتی و به روش جدید در سطح ۱% خطا نشان دادند. این روش، با در نظر گرفتن ناهمگنی اکوسیستم در بخش‌های مختلف و تعیین توان بخش‌های مختلف اکوسیستم، همچنین با توجه به طبیعت فازی مفهوم ظرفیت‌برد برای پوشش دادن به عدم‌قطعیت‌های موجود در برهمکنش‌های اکولوژیکی که در نهایت توان اکوسیستم را تعیین می‌کنند، می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش کنونی تعیین امکان برداشت در جنگل‌های شمال به شمار آید. ■ کلیدواژه‌ها : امکان برداشت سالانه‌ی جنگل، ظرفیت برد اکولوژیک، یگان‌های همگن اکولوژیک، جنگل خیرودکنار.
|
