■ نام مقاله: پیشبینی تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرستان رشت، با به‌کارگیریِ مدل سلولهای خودکار و زنجیره‌ی مارکوف
■ پدیدآورندگان: صادق دژکام، بهمن جباریان امیری، علی‌اصغر درویش‌صفت ■ انتشاریافته در: دوفصل‌نامه‌ی علمی ـ پژوهشی «پژوهش‌های محیط زیست»، دوره‌ی ۶، شماره‌ی ۱۱، تابستان و پاییز ۱۳۹۴. ■ چکیده : افزایش جمعیت شهرنشین در شهرستان رشت در سه دهه اخیر موجب گسترش سریع مناطق انسانساخت شده است و در صورت ادامه این روند، تخریب سیمایسرزمین، تغییر الگو و ساختار اکوسیستمهای طبیعی و نیمهطبیعی این منطقه قابل انتظار خواهد بود. مطالعه حاضر با هدف آگاهی از تغییرات گذشته و پیشبینی تغییرات آینده این منطقه برای کمک به برنامهریزی سرزمین طراحی شده است. از این رو پایش تغییرات سرزمین با استفاده از تصاویر سنجنده TM سالهای ۱۳۱۱، ۱۳۳۱ و ۱۳۳۰ و شیوه مقایسه پس از طبقهبندی انجام شد. برای پیشبینی تغییرات کاربری و پوشش زمین تا سال ۱۰۰۲ نیز از مدل ترکیبی سلولهای خودکار- زنجیره مارکوف و براساس اعتبارسنجی قابلیت این مدل در منطقه مورد مطالعه، استفاده شد. نتایج نشان داد که در طی ۲۰ سال گذشته، مناطق انسانساخت ۳/۶۱ درصد افزایش یافته و منجر به نابودی حدود ۱۱ درصد از زمینهای کشاورزی و ۰ درصد از پوشش جنگلی منطقه شده است. اعتبارسنجی مدل نشان داد که مدل از توان قابل قبولی در پیشبینی تغییرات منطقه برخوردار است. نتایج گویای این واقعیت است که در صورت ادامه روند کنونی تغییرات تا سال ۱۰۰۲، مساحت مناطق انسانساخت، ۳۱ درصد نسبت به وضعیت کنونی افزایش خواهد یافت که میتواند منجر به تخریب حدود ۱۶ درصد از زمینهای کشاورزی و ۲ درصد از پوشش جنگلی کنونی منطقه شود. به منظور جلوگیری از ادمه تخریب زمینهای کشاورزی و مناطق طبیعی در رقابت با الگوی کنونی توسعه مناطق انسانساخت، اجرای سیاستهای توسعه عمودی و متراکم و برنامهریزی کاربریها بر اساس اصول آمایش سرزمین ضروی است. ■ کلیدواژه‌ها : پیشبینی، کاربری و پوشش، شهرستان رشت، سلولهای خودکار، زنجیره‌ی مارکوف.
|
