■ پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش با به‌کارگیریِ مدل آنتروپی

هدف از این پژوهش،‏ ارزیابی مدل آنتروپی در پهنه‎بندیِ رخداد زمین‎لغزش،‏ تهیه‎ی نقشه‎ی پهنه‎بندیِ خطر زمین‎لغزش و شناخت میزان تأثیر هر یک از عوامل پنج‎گانه در وقوع زمین‎لغزش در تاقدیس نسار است؛ که در پایان به ارائه‎ی راهکارهایی برای مدیریت بهینه‎ی منطقه از نظر وقوع زمین‎لغزش می‌انجامد.


نام مقاله :
پهنه‎بندی خطر وقوع زمین‎لغزش با به‌کارگیریِ مدل آنتروپی
موردپژوهی : تاقدیس نسار زاگرس شمال‎غربی

پدیدآورندگان :
ابراهیم مقیمی ، سجاد شکری سیدباقری ، طاهر صفرراد


چکیده :
زاگرس شمال‎غربی به‎دلیل شرایط جغرافیایی و زمین‎شناسی،‏ از مناطق مستعد برای رخنمود زمین‎لغزش در ایران است. با توجه به تراکم بالای جمعیت و پتانسیل بالای محیط طبیعی در این نواحی،‏ پهنه‎بندیِ رخداد خطر زمین‎لغزش با هدف مدیریت خطر این نواحی،‏ اهمیت به‌سزایی دارد.
هدف از این پژوهش،‏ ارزیابی مدل آنتروپی در پهنه‎بندیِ رخداد زمین‎لغزش،‏ تهیه‎ی نقشه‎ی پهنه‎بندیِ خطر زمین‎لغزش و شناخت میزان تأثیر هر یک از عوامل پنج‎گانه در وقوع زمین‎لغزش در تاقدیس نسار است؛ که در پایان به ارائه‎ی راهکارهایی برای مدیریت بهینه‎ی منطقه از نظر وقوع زمین‎لغزش می‌انجامد.
در این پژوهش، که از روش‎های میدانی،‏ کتابخانه‎ای و مدل آنتروپی برای انجام آن بهره گرفته شده است، نخست مهم‎ترین عوامل مؤثر بر رخداد زمین‎لغزش (لیتولوژی،‏ فاصله از گسل،‏ ارتفاع،‏ شیب و جهتِ شیب) مشخص شده، و سپس ماتریس آنتروپی برای این عوامل محاسبه و در محیط GIS،‏ پهنه‎بندیِ خطر زمین‎لغزش منطقه انجام گرفته است.
نتایج نشان می‎دهند که مدل آنتروپی کارآیی پذیرفتنی و مطلوبی در برآورد میزان خطر رخداد زمین‎لغزش دارد و ارتفاع،‏ شیب،‏ فاصله از گسل،‏ جهت شیب و لیتولوژی،‏ به‎ترتیب بیش‌ترین نقش را در رخداد زمین‎لغزش دارند. منطقه‎ی بررسی‌شده، در زمره‌ی نواحی پرخطرِ رخداد زمین‎لغزش است و 98درصد از مساحت آن،‏ جزء نواحی‎ای با میزان خطر زیاد و میانگین است.
راهکارهای مدیریتی برای مقابله‎ی علمی با این مخاطره در منطقه‎ی بررسی‌شده را می‎توان به دو دسته بخش‎بندی کرد: آ) تهیه‎ی نقشه‎ی پهنه‎بندی خطر زمین‎لغزش منطقه و جلوگیری از فعالیت‎های عمرانی در فواصل کم‌تر از 2 کیلومتریِ حاشیه‎ی تاقدیس و جابه‎جایی تأسیساتی که در فاصله‎ی یک کیلومتریِ تاقدیس قرار گرفته‎اند؛ ب) جلوگیری از انجام عملیات خاک‎برداری،‏ زیربری و آبخیزداری در دامنه‎های تاقدیس،‏ به‎عنوان عوامل تسریع‎کننده‌ی رخداد زمین‎لغزش.

کلیدواژه‌ها :
زمین‌لغزش ، پهنه‌بندی ، مدل آنتروپی ، تهیه‌ی نقشه ، مدیریت ، تاقدیس نسار.