این پژوهش نشان میدهد که مجموعهای از عوامل و نیروهای بیرونی همچون جهانی شدن، بازساخت اقتصادی، انقلاب فناوری اطلاعات، همراه با عوامل درونی همچون افزایش جمعیت، مهاجرت، پراکندهرویی، اسکان غیررسمی و... مهمترین عوامل اثرگذاری هستند که به تکوین مناطق کلانشهری میانجامند. نام مقاله : بررسی علل و عوامل اثرگذار در فرآیند شکلگیری و تکوین مناطق کلانشهری پدیدآورنده : خلیل حاجیپور چکیده : «مناطق کلانشهری» یکی از مهمترین پدیدههای نوظهور قرن بیستم است که الگوهای متفاوتی از شهرنشینی، نظام اسکان، اندازهی شهر، ساختار و سازمان فضایی را عرضه کرده است. این پدیده، از نیمهی دوم قرن بیستم به الگوی غالب شهرنشینی بدل شده و بهویژه در حوزهی کشورهای «جنوب» نمود بیشتری داشته است؛ بهگونهای که روند فزایندهی کلانشهری شدن در کشورهای «جنوب»، چه به لحاظ تعداد و چه از جنبهی مقیاس، کشورهای پیشرفته را تحتالشعاع قرار داده است. این مناطق کلانشهری، تحت تأثیر مجموعهای از نیروها و عوامل طبیعی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی و فناوری شکل گرفته و در ابعاد گوناگون دگرگونی یافتهاند. نیروها و عوامل مختلف در طول زمان و بنا به مقتضیاتِ مکانی در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه، سازوکار و فرآیند خاصی را در شکلگیری و تکوین مناطق کلانشهری پیمودهاند. این پژوهش نشان میدهد که مجموعهای از عوامل و نیروهای بیرونی همچون جهانی شدن، بازساخت اقتصادی (محو صنعت از شهرها، ظهور اقتصاد خدماتی و دانشپایه و...) و انقلاب فناوری اطلاعات، همراه با عوامل درونی همچون افزایش جمعیت، مهاجرت، پراکندهرویی، اسکان غیررسمی و سکونتگاههای خودروی پیرامون کلانشهرها، حومهنشینی، جنبههای نهادی (تفرق سیاسی، سیاستهای ادغام و الحاق)، سرمایهگذاری زیرساختی و ساختار شبکه (حملونقل کلانشهری) از مهمترین عوامل اثرگذاری هستند که در طی یک فرآیند مشخص، به سازمانیابی فضایی و تکوین مناطق کلانشهری میانجامند. کلیدواژهها : مناطق کلانشهری ، فرآیند کلانشهری شدن ، پراکندهرویی ، بازساخت ، اسکان غیررسمی ، سکونتگاههای خودرو.
|