عنوان مقاله : طلوع و غروب یک پایتخت: شکل‌یابی، توسعه، اقتدار و اضمحلال شهر سلطانیه
نویسندگان : همایون رضوان، حسن کریمیان چکیده : با وجود آن که ایلخانان (۷۵۰-۶۵۴ ﻫ.ق) مراغه و سپس تبریز را به پایتختی برگزیدند، اندیشۀ ایجاد شهری که نمادی از امپراتوری این صحرانوردان باشد آنها را به ساخت سلطانیه ترغیب نمود. طرح غازانخان در ایجاد این پایتخت نوساز به روزگار فرمانروایی سلطان محمد خدابنده اجرا شد و توسعۀ سریع سلطانیه آن را در زمرۀ باشکوهترین شهرهای جهان درآورد؛ شکوهی که تا پایان فرمانروایی جلایریان (۸۳۵ ﻫ.ق) استمرار یافت، لیکن متعاقب تهاجم تیمور گورکانی (۷۸۶ ﻫ.ق) فروکش نمود تا این که از آن پایتخت عظیم، تنها آثار معدودی بر جای مانده است. در خصوص چگونگی فرم، عملکرد، سازمان فضایی و ساختار اجتماعی ساکنان این ابرشهر ایلخانی پرسش‌های فراوانی قابلیت طرح می‌یابد. پژوهش حاضر در پی آن است تا با اتکاء به شواهد باستان‌شناسانه عوامل مؤثر بر ظهور، توسعه و افول این شهر را مورد کنکاش قرار دهد. در نتیجۀ این پژوهش فهرستی از عوامل مذکور احصاء گردیده است. کلیدواژه ها : سلطانیه، پایتخت‌های ایلخانان، شهرسازی قرون پیش، باستان‌شناسی فضاها.
|
