نام مقاله : ساخت و کارکرد شهر مرزی انطاکیه در مناسبات ایران و روم در دوره‌ی ساسانی پدیدآورندگان : فرج‌اله احمدی ، پرویز حسین طلایی انتشاریافته در : نشریه‌ی «پژوهش‌های ایران‌شناسی» (دوره‌ی 3، شماره‌ی 1، تابستان و پاییز 1392) شمار صفحه‌ها : 20 فرمت : PDF اندازه‌ی فایل : 802 کیلوبایت چکیده : انطاکیه از شهرهایی است که به خاطر موقعیت ژئوپلیتیک، از هنگام پایه‌گذاری آن در دوره‌ی سلوکیان تا سال‌های پایانی دوره‌ی ساسانی همواره گستره‌ی رویارویی و تنش میان نیروهای بزرگ عصر باستان بوده است. تعلیل و تبیین ساخت و کارکرد شهر انطاکیه و ابعاد دارای اهمّیت این شهر در عصر باستان، روشنگر تاریخ بخشی از مناسبات ایران و روم و کشمکش‌های مرزی آن‌هاست؛ کشمکش‌های مرزیای که بر دگرگونی‌های درونیِ دو نیروی رقیب تأثیر بسیاری بر جای گذاشته است. این مقاله با توجه به اهمیت مسأله، بر آن است تا با به‌کارگیریِ روش توصیفی ـ تحلیلی، ساخت و کارکرد شهر انطاکیه در مناسبات ایران و روم در دوره‌ی ساسانی را واکاوی کند. یافته‌های این بررسی نشان می‌دهند که ساخت و طرح شهر انطاکیه شطرنجی بوده و اهمیت سیاسی ـ نظامی، اقتصادی ـ بازرگانی و مذهبی آن، برخاسته از موقعیت ژئوپلیتیکِ آن بوده است. رومیان از این شهر به‌عنوان قرارگاه فرماندهی و جایی برای بازسازی نیروها بهره می‌جستند. این شهر در مسیر راه بازرگانی ابریشم قرار داشت و موقعیت تجاری و اقتصادیِ آن برای ساسانیان و رومیان از اهمیت بسیار برخوردار بود. افزون بر این، انطاکیه به‌عنوان یکی از شهرهای مهم مسیحی، نقش مؤثری در انتقال این آیین در خاورزمین داشت. ساسانیان نیز با دستیابی به این شهر، به استراتژی و راهبرد پایه‌گذار ساسانیان، یعنی دستیابی به سرزمین‌های هخامنشیان نزدیک می‌شدند؛ چنان‌که پس از تصرف آن به‌عنوان بخشی از قلمرو خود، در صدد ساختِ آتشکده در این شهر مرزی برآمدند. از لحاظ اقتصادی و بازرگانی، تصرف این شهر برای دو نیروی عصر باستان، جدا از سودِ واقع شدن بر سر راه مبادله‌های بازرگانی، به‌منزله‌ی دستیابی به غنایم هنگفت و نیروهای آفرینشگر و تولیدکننده‌ی این شهر نیز بود. کلیدواژه‌ها : ساخت شهری، کارکرد شهری، انطاکیه، ساسانیان، رومیان.
|
