یکی از مهم‌ترین ناموزونی‌ها در سامان‌دهی فضای روستاهای کشور، در چگونگی استقرار بافت مسکونی روستا در حاشیه‌ی رودخانه‌هاست. در این مقاله، آسیب‌شناسی رفتار رودخانه، از منظر آسیب‌شناسی سازمانیابی فضای روستایی بررسی و آشکار شده است که سامان‌دهی سکونتگاه‌های حاشیه‌ی رودخانه‌ها و راهبریِ آن در طرح‌های هادی روستایی به سوی یک نظم و سامانِ فضایی، می‌تواند آن را به سوی رفتاری عاری از نابه‌سامانی هدایت کند.
نام مقاله : آسیب‌شناسی بافتِ سکونتگاهی در حاشیه‌ی رودخانه‌ها از نظر اجتماعی پدیدآورندگان : اصغر صالحی ، سید اسکندر صیدایی چکیده : فضای روستا، مجموعه‌ای از زیرسامانه‌های گوناگون است که هر یک از آن‌ها، افزون بر داشتن اجزا، عناصر و روابط درونی، چه‌گونگی سازمانیابی فضای روستا را تعیین می‌کنند. موزونی یا ناموزونی در سازمانیابی فضای روستایی، می‌تواند در قالب‌هایی گوناگون جلوه‌گر شود. هم‌اینک یکی از مهم‌ترین ناموزونی‌ها در سامان‌دهی فضای روستاهای کشور، در چگونگی استقرار بافت مسکونی روستا در حاشیه‌ی رودخانه‌هاست. راه‌کارها و سیاست‌هایی که تا کنون برای اصلاح بافت مسکونی روستا در حاشیه‌ی رودخانه‌ها ارائه شده، غالباً جزءنگر بوده‌اند؛ یعنی علت‌های بروز مشکلات و راه‌حل‌های رویایی با آن‌ها را در زیرسامانه‌ی سکونتگاهی روستا جست‌وجو کرده‌اند. در این بررسی، از دیدگاه سیستمی و با تأکید بر ضرورت جامع‌نگری به مقوله‌ی رودخانه در روستاها، بر شناخت مؤلفه‌ها و بردارهای فضایی در آسیب‌شناسی تعیین حریم رودخانه در روستاها تأکید شده است؛ یعنی آسیب‌شناسی رفتار رودخانه، از منظر آسیب‌شناسی سازمانیابی فضای روستایی مطالعه و بررسی شده است. جامعه‌ی آماریِ این بررسی، شماری از روستاهای حاشیه‌ی رودخانه‌های گرگان‌رود در استان گلستان، ماسوله در استان گیلان، ایجرود در استان زنجان، لایجند در استان اصفهان، شاهرود در استان قزوین و رودخانه‌های جاجرود و کرج در استان تهران بوده‌اند. بر پایه‌ی دستاوردهای این بررسی، سامان‌دهی سکونتگاه‌های حاشیه‌ی رودخانه‌ها و راهبریِ آن در طرح‌های هادی روستایی به سوی یک نظم و سامانِ فضایی، می‌تواند آثاری پایدار بر اصلاح بافتِ سکونتگاه‌های روستایی بگذارد و آن را به سوی رفتاری عاری از نابه‌سامانی هدایت کند. کلیدواژه‌ها : سازمانیابی ، سامانه ، زیرسامانه ، دیدگاه سیستمی ، رویکرد سامانه‌ای ، بافت روستایی ، سکونتگاه روستایی ، طرح هادی روستایی ، رودخانه ، آسیب‌شناسی.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
