با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.
■ نام مقاله: آرمان‌شهر حکیم توس در شاهنامه ■ پدیدآورنده: محمود جعفری دهقی ■ انتشاریافته در: نشریه‌ی «پژوهش‌های ایران‌شناسی» (دوره‌ی ۱، شماره‌ی ۱، زمستان ۱۳۹۰) ■ شمار صفحه‌ها: ۱۲ ■ فرمت: PDF ■ اندازه‌ی فایل: ۹۳۰ کیلوبایت ■ چکیده : چنین می‌نماید که ویژگی‌های شهرهای آرمانی از یک سو در کهن‌ترین اسطوره‌های ایرانی و از سوی دیگر در شاهنامه‌ی حکیم توس آمده است. گویی بن‌مایه و الگوی شهر آرمانی، یکی ور جمکرد است که کهن‌ترین نمونه از این گونه شهرهاست و بر پایه‌ی روایت وندیداد، به دست جمشید بنیاد نهاده شد، تا نمونه ای از باشندگانِ اهورایی در آن نگه‌داری شود. یکی از ویژگی‌های این ور یا بارو، جاودانگی آن است و افزون بر این، در آن، نشانی از سرما، گرما، تاریکی، بیماری و مرگ دیده نمی‌شود. نمونه‌ای دیگر از این دست، سازه و ساخته‌ای است که بر پایه‌ی مهریشت، ایزد مهر بر فراز کوه اساطیری هرا (البرز) برپا کرده است، که در آن نیز از شب، تاریکی، سرما، گرما، بیماری و مرگ اثری نیست. از دید نگارنده، فرزانه‌ی توس با ارائه‌ی کنگ‌دژ به‌عنوان نمونه‌ای آسمانی از این جاودان‌شهر آرمانی، به کهن‌الگوهای آن نیز نگاه و نظر داشته است. از این روی، آن را چنین توصیف می‌کند که: آ. شهری فراخ است با باغ‌ها و بناهای زیبا. ب. هوای آن معتدل است و در آن، از گرما و سرما خبری نیست. پ. آب آن گواراست و در آن، نشانی از بیماری و مرگ نیست. هدف از نگارش این مقاله، هم‌سنجی و مقایسه‌ی کنگ‌دژ به‌عنوان جاودان‌شهر شاهنامه با نمونه‌های اساطیریِ آن در متن‌های باستانی است، تا شاید از این راه، پرتوی بر خاستگاه اندیشه‌های فرزانه‌ی توس افکنده شود. ■ کلیدواژه‌ها : آرمان‌شهر، ایزد مهر، سیاوش‌گرد، سروش، کنگدز (کنگ‌دژ)، ور جمکرد.
|
