■ آسیب‌های دلال‌بازی در انتخاب مهندس ناظر از سوی مالک

آسیب‌های دلال‌بازی در انتخاب مهندس ناظر از سوی مالک
■ ارجاع کار، تهدیدی برای مهندسان یا هیأت‌مدیره‌ها؟

درحالی‌که رکود صنعت ساخت‌وساز خود عاملی برای کمبود کار برای مهندسان است، در کنار آن، حذف سیستم ارجاع نظارت از سوی سازمان‌های نظام مهندسی نیز تهدیدی دیگر برای مهندسان، به‌ویژه آن دسته از مهندسانی است که از روابط خاص برای گرفتن پروژه بی‌بهره هستند و این خود باعث خواهد شد تا ارجاع کار به این گروه از مهندسان به شدت کاهش پیدا کند.

به گزارش «صما» مسئولان نظام مهندسی معتقدند: فارغ از اینکه با حذف سیستم ارجاع نظارت، چه مسائل و مشکلاتی برای مهندسان به وجود می آید، مسئله دیگر این است که تبعات زیانباری را برای کیفیت ساختمان ها به بار خواهد آورد و در عین حال با برداشتن سدهای پیش رو، مسیر را برای بساز و بفروش ها باز و هموار می کند. چرا که برای بساز و بفروش‌ها یک فرصت ایده‌آل فراهم می‌شود تا به دلخواه خود و بعضا با تبانی هایی که انجام می ‌دهند، ناظری را انتخاب کنند که بر سر ساختمان حضور نداشته باشد و حساسیتی هم درباره نحوه ساخت پروژه از خود نشان ندهد.

بر همین اساس است که فرج الله رجبی رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با تاکید بر اینکه قطع دست مهندس از فرآیند ارجاع کار، منافع بهره‌بردار را به خطر می‌اندازد، گفته است: بهره بردار فقط به اعتماد حاکمیت و نظام مهندسی خانه می‎سازد با این تصور که مهندس بر روند ساخت نظارت می کند. پس باید منافع بهره برداران و مهندسان مورد احترام باشد و انتخاب ناظر توسط مالک، تنها زمانی می تواند پاسخگو باشد که مالک در قبال هر اتفاقی متعهد باشد.

در این بین مسئولان نظام مهندسی، در حالی افزایش رانت‌ خواری و افت کیفیت ساخت و سازها را پیامد انتخاب ناظر توسط مالک می دانند که از سوی دیگر برخی منابع آگاه، از ریشه کردن فسادی در نظام مهندسی استان ها خبر می دهند که به واسطه آن، حتی در سیستم ارجاع کار توسط سازمان های نظام مهندسی نیز تبعیض در واگذاری پروژه ها بیداد می کند. به طوری که در برخی موارد اعضای هیات مدیره، نقشه ها و پروژه های بزرگ و متراژ بالا را در اختیار خود می گیرند و از همین رو اقدامات وزیر راه در جهت جلوگیری از رانت در این سازمان ها قابل تقدیر است.

حال سوال این است که در سازمان نظام مهندسی استان ها لغو سیستم ارجاع کار در چه شرایطی است و پیامد آن در بین مهندسان چه بوده است؟

لوث شدنِ وظایفِ کنترلیِ سازمان نظام مهندسی ساختمان

در همین رابطه رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مرکزی با اشاره به اینکه در برخی از استان ها سیستم ارجاع کار لغو شده است، گفت: در پی اعلام سازمان های نظام مهندسی، درنهایت بسیاری از مالکان ناظران خود را انتخاب می کنند و در بسیاری از استان ها این موضوع عملیاتی شده است.

محمد مصطفوی در گفت‌وگو با «صما» با بیان اینکه انتخاب ناظر تا پیش از این توسط سازمان ها انجام می شد و از این پس توسط مالکان انجام می گیرد، افزود: این موضوع هرچند تبعات خاصی ندارد، اما به هر صورت بدون عارضه هم نمی تواند باشد.

عضو شورای مرکزی نظام مهندسی در خصوص این عارضه ها تصریح کرد: با لغو ارجاع کار از سوی سازمان ممکن است نظارت ها به صورت کامل انجام نشود و یا اینکه به نسبت گذشته وظایف ما که از سوی سازمان های نظام مهندسی کنترل می شد، مقداری لوث شود.

با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.

ساختار لغو ارجاعِ کار، آماده نیست

همچنین دیگر عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان با بیان اینکه هنوز ساختار لغو سیستم ارجاع کار در کشور ایجاد نشده است، گفت: چرا که در صورت لغو سیستم ارجاع کار، شهرداری ها باید خود را مجهز کنند و بتوانند بحث بازرسی ها را به سرانجام برسانند.

غلامحسین الله دادی در گفت‌وگو با «صما» با بیان اینکه این سیستم ایده خوبی است، ادامه داد: اما مسئله این است که هنوز ساختار آن تعریف نشده و به همین دلیل عملا با مشکل مواجه می شود.

وی تاکید کرد: بنابراین باید ساختار آن تعریف و الزامات دیده و آماده و تجهیز شود. وگرنه این موضوع هم جزو همان تعارض منافع خواهد بود.

زیان مردم و مهندسان از دلال‌بازی‌ها

در همین حال رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان با بیان اینکه مباحث زیادی درباره انتخاب ناظر توسط مالک مطرح است، گفت: اگر بتوان با تعامل و واقع نگری یکسری راهکارهای مناسب را تعریف و پیدا کرد، موضوعات مطرح شده در این باره حل می شود.

اکبر ربانی فرد در گفت و گو با «صما» افزود: اما اینکه گفته شود مالکان باید خودشان ناظر خود را معرفی کنند، باید گفت بسیاری از مالکان اصلا اطلاع ندارند که چطور می توانند ناظر خود را پیدا کنند و این دلال بازی ها و سوءاستفاده هایی که در سیستم اداری وجود دارد، موجب می شود که ضرر و زیان هایی شامل حال مردم شود و درنهایت مهندسان هم به فیضی نمی رسند.

بلاتکلیفی در حرفه‌ی مهندسی

وی ادامه داد: در حال حاضر مهندسان حداقل دستمزد را دریافت می کنند، به دلیل اینکه رقابت ها زیاد و سطح خدمات مهندسی بسیار پایین است. بنابراین نه آنها به حق خود می رسند و نه مالک به حق خود می رسد و نه ساخت و سازهای خوب و باکیفیت انجام می شود. درواقع همه مسائل بلاتکلیف است.

ربانی فرد همچنین درخصوص حساسیت وزیر راه و شهرسازی درخصوص جداسازی کار نظارت از بازرسی گفت: به هر حال کار ساخت و ساز پیچیده است و کار ساده ای نیست. بیشترین سرمایه گذاری خانواده ها در طول زندگی برای ساختمان است که بتوانند یک خانه ای را خریداری کنند و یا بسازند. بنابراین ساخت و ساز کار بسیار تخصصی و پیچیده ای است که چند تخصص مختلف در آن دخالت دارند.

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان در عین حال یادآور شد: بجا است که روی ساخت و سازها وقت زیادی صرف شود و اینطور نیست که بگوییم اگر بازرسی انجام نگیرد، مشکل مردم حل می شود.