آیین بزرگداشت روز فردوسی، شامگاه آدینه در مشهد برگزار شد
علی جنتی در همایش گرامی‌داشت حکیم ابوالقاسم فردوسی که شامگاه ۲۴ اردیبهشت‌ماه در دانشکده‌ی علوم دانشگاه مشهد برگزار شد، با تأکید بر این که «شاهنامه‌ی فردوسی یکی از اسناد معتبر ملت ماست»، افزود: داستانهای شاهنامه به همه‌ی ایرانیان درس دلاوری، راستی، فداکاری، میهن‌دوستی و وفای به عهد می‌آموزد؛ و به همین دلیل است که داستانهای این کتاب جاودانه با وجود گذشت قرن‌ها در گوشه و کنار ایران از پایتخت تا دورافتاده‌ترین شهرها و روستاها، در منازل، معابر، در قهوه‌خانه‌ها و چادرهای ایلات و عشایر، به شیوه نقالی خوانده می‌شود و مردم از هر نژاد، طایفه، دین و مذهب شیفته روح بلند و دلاوری‌های پهلوانان ایرانی و عواطف انسانی آن هستند. او افزود: مقام حکیم ابوالقاسم فردوسی در زنده کردن تاریخ ایران و داستانهای ملی و حماسی این سرزمین و دمیدن روحی تازه به کالبد زبان و ادب فارسی دارای مقامی رفیع و شامخ است و از این رو او را شاعر ملی ایران نامیده‌اند. جنتی گفت: زندگی این سخن‌ور برجسته همانند دیگر شاعران در هاله‌ای از ابهام فرورفته و فردوسی در بحبوحه جنگ و تعصبات قومی، دینی و روی آوردن فاتحان بیگانه همچنان به رسالت خود پی برد و سعی کرد مجموعه‌ای عظیم و ماندگار گرد آورد تا در مفاخر ایرانیان جای بگیرد و تاریخ و هویت ایرانی را زنده نگه دارد. او خاطرنشان کرد: اما در این بین، این شاعر حکیم مورد تهاجم متعصبان و جاهلان زمانه خود قرار گرفت تا جایی که بدخواهان از دفن نکردن جنازه او نیز دریغ نکردند و اجازه دفن پیکر او را در قبرستان مسلمانان ندادند و این حکیم فرزانه را در تابران توس و در باغ خود به خاک سپردند. 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: همچنین گفته می‌شود، پس از آنکه شیخ از نماز خواندن بر پیکر او امتناع ورزید، در خواب دید که او در بهشت، مقامی بلند یافته است و از او پرسید چگونه به این مقام رسیدی و او گفت که در اشعارم از تعالی خداوند به یکتایی یاد کردم، که در این بین در صحت این داستان ابهاماتی وجود دارد اما نشان‌دهنده خلوص نیت حکیم ابوالقاسم فردوسی است. او با اشاره به این که فردوسی در لابه‌لای اشعار حماسی خود، معانی باریک و مطالب فلسفی و اجتماعی را به زیبایی و ظرافت بیان کرده که این موضوع جذابیت کتابش را دوچندان کرده است، اظهار کرد: هریک از نتایج اجتماعی و اخلاقی داستانهای شگرف شاهنامه و سخنان عبرت‌آموز آن، نشان‌گر آن است که شکوه جهان گذراست و انسان باید در این عمر کوتاه خود آزاد، بخشنده، فداکار، راست‌گو و دستگیر باشد. جنتی همچنین گفت: حکیم توس از طریق پندهایی از زبان شاهان، دانشمندان و نیز سخنان پرمغز بزرگان، حکمت عملی را به خوانندگان خود آموخته است. همچنین او در شرح تاج‌گذاری شاهانی مانند شاپور، بهرام، قباد و... به نیایش خداوند و ستایش راستی و گسترس داد و دهش پرداخته و زندگانی توام با صلح، آرامش و عدالت را بهترین آیین‌ها دانسته است. 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: فردوسی با وجود اینکه پیکار اقوام و ملل را شرح کرده، روح بزرگش جهان را یکپارچه و با نظر وحدت نگریسته، ستیزه‌جویی‌های بشر را ناشی از نادانی، حقیقت ادیان را یکی می‌داند و خصومت‌های در بستر دین را ابلهانه توصیف کرده است. او با اعتقاد به این که تاثیر فردوسی بر زبان و فرهنگ ایرانی، چنان بر هویت ایران پایدار و برجسته است که تمام نظام‌های فکری ناگزیر شدند خود را بر بنای آن تعریف کنند عنوان کرد: این موضوع نشانه قدرت و فکرت فردوسی در قلمرو معنا و مفاهیم بلند انسانی است. جنتی تصریح کرد: در عصر سلجوقیان سنی‌مذهب، این حکیم فرزانه را سنی عقیده و در عصر صفویان شیعه دوازده امامی می‌دانستند اما در دوره جدید اروپاییان نیز که آیین کهن زرتشت را می‌ستودند وی را زرتشتی قلمداد می‌کردند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه البته شیعه و یا سنی بودن فردوسی از اساس بی‌پایه است چرا که اشاره‌های فردوسی به باورهای شیعه و سنی در شاهنامه کمابیش یکسان است اظهار کرد: آنچه از شاهنامه برمی‌آید، فردوسی بیش از آنکه به مذهب خاصی اختصاص داشته باشد، آزاده‌مردی است که یکتایی خداوند را می‌پذیرد، تعصب را در حفظ و احیای تمدن ایران می‌داند و همه این شواهد تردیدی باقی نمی‌گذارد که او فارغ از آنکه در جرگه مذهب خاص قرار گیرد، مسلمانی ژرف‌اندیش است. 
او در ادامه خاطرنشان کرد: فردوسی در شاهنامه به دفعات از واژه‌هایی که بار دینی دارد بهره برده است و در سراسر شاهنامه خداوند را با عناوین مختلفی یاد می‌کند. بیشترین واژه‌ای که در خصوص خداوند یاد می‌شود یزدان است که بیش از هزار بار، واژه خداوند بالغ بر ۵۰۰بار، واژه ایزد ۴۳ بار، واژه خدا و خدای ۱۷۴ بار و واژه دادار بالغ بر ۷۰ بار در شاهنامه به‌کار گرفته شده است. جنتی عنوان کرد: در شاهنامه، هر جنگ و پیکار با نام خداوند آغاز شده که یکی از بزرگ‌ترین تعالیم اسلامی است که هر کار را باید با نام و یاد خداوند آغاز کنیم تا به فرجام نیکو برسد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: علاوه بر این چندین بار در جای جای شاهنامه از پیامبر اکرم(ص) نام برده می‌شود و در چندین بیت نیز به مقام حضرت علی(ع) اشاره می‌شود و حدیث نبوی را در خصوص آن حضرت را به زیبایی به نظم می‌کشد. جنتی ادامه داد: باید پذیرفت هر ایرانی، بالندگی و پویایی زبان و هویت خود را وامدار حکیم توس است، چرا که او دریافته بود که ایرانیان برای بقای خود نیاز مبرم به قهرمانانی نامدار دارند و فردوسی چه نیکو توانست از عهده این مهم برآید و اثری جاوید را پدید آورد که نه تنها برای ایرانیان بلکه برای جهانیان نیز حکمت‌آموز و الهام بخش باشد. او تصریح کرد: نوابغی مانند فردوسی، سعدی، حافظ، مولانا و... آثار ارزشمندی نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای جهانیان برجای نهادند که نشان‌دهنده میراث مشترک بشریت هستند و بهترین دستمایه و سرمایه برای تعامل و نزدیکی ملت‌ها به شمار می‌آیند که سخنان و نظریات آن مشمول زبان نشده و همواره راهگشای زندگی آدمی است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دیپلماسی فرهنگی ایران در زبان فارسی را این نوابغ رقم می‌زنند که استفاده از نظریات آن برای تعامل با جهانیان ضروری است. جنتی همچنین اظهار کرد: کمترین انتظار از پژوهندگان ادب و تاریخ این است که در جنبه‌های اسطوره‌ای تاریخی و ادبی شاهنامه کنکاش بیشتر و کوشش شاهنامه‌پژوهان معاصر را کامل کنند که این گوهر یکتا و میراث معنوی ایرانیان هرچه بیشتر به ملت ایران و جهانیان شناسانده شود. او با بیان اینکه در دو سال اخیر در چنین روزی در مراسم بزرگداشت فردوسی شرکت کرده‌ام گفت: ابراز امیدواری کردم که به زودی شاهد تاسیس رشته مستقل شاهنامه‌پژوهی در مقاطع عالیه دانشگاه‌ها باشیم اما به قرار اطلاع، تا به امروز اقدامی در این راستا صورت نگرفته است. در این زمینه استادان دانشگاه بایستی تصمیم‌گیرنده باشند که با علاقه و اشتیاق در جهت آشنایی فرهنگ، ادب فارسی و حماسه‌های فردوسی تاسیس این رشته را ضروری بدانند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، قطعا در زبان فارسی آثار ارزشمندی به بار خواهد آورد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: خوشبختانه با تلاش استاندار و اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی، بنیادی تحت عنوان «حکیم ابوالقاسم فردوسی» پایه‌گذاری و اساس آن تدوین شده که امید است در آینده نه چندان دور، برای توسعه فرهنگ شاهنامه و معرفی هرچه بیشتر حکیم فردوسی به اندیشمندان و فردوسی‌شناسان، گام بزرگی در این راه برداریم.
|
