ایرانی‌ها از آجر به‌عنوان ماده‌ای هنری بهره می‌بردند
همایش ملی «آجر و آجرکاری در هنر و معماری ایران»، ۲۵ بهمن‌ماه امسال در فرهنگستان هنر برگزار می‌شود. مهدی مکی‌نژاد، دبیر علمی همایش ملی «آجر و آجر کاری در هنر و معماری ایران» در نشستی رسانه‌ای ضمن اعلام خبر برگزاریِ ایین همایش، گفت: اقلیم معماری ایران با ساخت بناهای آجری سازگار است، که قدمت شش تا هفت هزار سال دارند و ایرانی‌ها از آجر به‌عنوان ماده‌ای هنری بهره می‌بردند. وی ادامه داد : اما پژوهش‌ها و تحقیقاتی که تا کنون در این حوزه انجام شده به‌صورت پراکنده و غیر مستمر بوده است، در صورتی که می‌طلبد تا در این حوزه دستاوردهای پژوهشی بیشتری داشته باشیم. این بود که طرح برگزاری این همایش را در معاونت پژوهشی فرهنگستان هنر مطرح کردم که مورد ارزیابی و موافقت قرار گرفت و فراخوان آن منتشر شد. او به محورهای همایش همایش ملی «آجر و آجرکاری در هنر و معماری ایران» اشاره و بیان کرد: این همایش با محوریت «پیشینه تاریخی آجر (قبل از اسلام/بعد از اسلام)»، «تکنیک‌ها و روش‌های آجر و آجرکاری»، «روش‌ها و فنون تولید آجر در گذشته و حال»، «انواع و اقسام آجر»، «قابلیت‌ها و کاربرد آجر در معماری ایران»، «آجر و آجرکاری در معماری معاصر ایران»، «برداشت‌ها و گرایش‌های نوین از آجر در هنر و معماری ایران»، «نظم و هندسه در چیدمان آجر»، «آجر و محیط زیست»، «کتیبه و کتیبه‌های آجری»، «استادکاران و هنرمندان آجرکار و آجر تراش» برگزار می‌شود. مکی‌نژاد درباره نحوه ارسال مقالات و برگزاری این همایش، گفت: آخرین مهلت ارسال چکیده مقالات دوم آذرماه ۱۳۹۵، آخرین مهلت ارسال اصل مقالات دوم دی‌ماه ۱۳۹۵ و زمان برگزاری این همایش ۲۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۵ است. وی درباره کاربرد آجر نیز اظهار کرد: آجر در ایران تنها جنبه سازه‌ای ندارد، بلکه ایرانی‌ها از آن به‌عنوان یک ماده هنری بهره می‌بردند و هزاران گونه مختلف آجر را در منظر و معماری مورد استفاده قرار می‌دادند. در نتیجه این محصول تنها به‌عنوان ماده ساختمانی مطرح نبوده، بلکه به جنبه‌های زیباشناسی آن نیز توجه می‌شد. به همین دلیل می‌توانید منحصربه‌فردترین ایده‌های خلاقانه را در آثار و بناهای تاریخی کشورمان مشاهده کنید. مانند آجرنوشته‌های متعددی که در معبد «چغازنبیل» در نزدیکی شوش به کار برده‌شده که به لحاظ هویت فرهنگی و تاریخی ارزشمند است. 
عضو هیأت علمی فرهنگستان هنر درباره سیر تکاملی آجر، گفت: آجر به‌عنوان ماده‌ای بومی، محبوب و قابل انعطاف محسوب می‌شد که کاربردهای بسیار داشته و در بازنگری آثار تاریخی می‌توان به سیر تکاملی آن پی برد. مکی‌نژاد به تشریح وجه تمایز آجرها از یکدیگر پرداخت و توضیح داد: از آنجا که ماده اصلی تشکیل‌دهنده آجر، خاک رُس است که در بیشتر مناطق ایران وجود دارد، در بسیاری از شهرهای ایران، بخصوص بخش مرکزی و کویری می‌توان بناهای آجری را مشاهده کرد. تفاوت آجرها در اندازه، رنگ و دمای پخت آن‌هاست و در گذشته به‌دلیل تمایل به رنگ‌های زرد و گلبه‌ای یا نارنجی و قرمز در برخی از نقاط تفاوت‌هایی دیده می‌شود. در بخش‌های دیگری نیز مانند تبریز آجرها و بندکشی‌ها رنگ می‌شد و به این ترتیب تغییراتی را در ظاهر بناها به‌وجود می‌آوردند. مکی‌نژاد درباره کاربرد آجر در تغییر نمای شهری ادامه داد: آجر می‌تواند به‌عنوان یکی از عناصر مبلمان شهری نقش موثری در سیما و منظر شهری داشته باشد. در این همایش قرار است تا خوانش‌های نوین از آجر مورد بررسی قرار گیرد. همچنین به مسایل فنی و مهندسی و کاربرد آجر توجه خواهد شد، زیرا آجر سازه‌ای بوده که در گذشته برای تعدیل حرارت، زیبایی و نمای بناها و مواردی از این دست مطابق زیست بوم هر منطقه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. همچنین بحث امنیت و پایداری این ماده یکی از مباحثی است که به آن توجه خواهد شد. او به برنامه‌های جنبی این همایش اشاره کرد و افزود: برنامه‌های زیادی برای این همایش در نظر گرفته شده است. برگزاری دو پیش همایش در شهرهای دزفول و کرمان برگزار خواهد شد که حوزه اقلیمی و منطقه‌ای این شهرها به‌صورت خاص مورد بررسی قرار خواهد گرفت. استادکاران و معماران برجسته نیز در این شهرها شناسایی و از آن‌ها تقدیر خواهد شد. نویسنده کتاب «تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی: تزیینات معماری» درباره سفارش مقاله برای این همایش، تصریح کرد: در صورت تامین مالی و همکاری نهادها و سازمان‌ها تلاش می‌کنیم تا سفارش مقاله نیز داشته باشیم. ضمن آن‌که معتقدم این همایش می‌تواند در سطح بین‌المللی نیز برگزار شود. او اضافه کرد: منابع و مقالاتی که تا کنون به دبیرخانه همایش رسیده حاکی از این نکته است که حداقل ۱۰ جلد کتاب بعد از پایان این همایش منتشر خواهد شد. همایش ملی «آجر و آجر کاری در هنر و معماری ایران» ۲۵ بهمن ۱۳۹۵ برگزار خواهد شد.
|
