■ واکنش‌ها به درگذشت چهره‌ی سرشناس معماری

واکنش‌ها به درگذشت چهره‌ی سرشناس معماری

کم‌تر از دو روز پس از درگذشت زاها حدید، واکنش‌ها در خصوص این چهره‌ی سرشناس جهان معماری همچنان ادامه دارد.

با گذشت دو روز از درگذشت زاها حدید معمار شناخته شده عراقی بریتانیایی واکنش‌ها در خصوص او همچنان ادامه دارد. در مورد حدید که شاید بشود جنجالی‌ترین چهره معماری معاصر لقبش داد، دور از ذهن نیست که این میزان از توجهات را حتی پس از مرگش به خود معطوف کرده.

اگرچه نسبت به معماری زاها حدید انتقادات اساسی ای همواره جریان داشت، او از بعد خبری نیز معماری پر حاشیه و بر موج رسانه‌ای عظیمی سوار بود. ستایش‌ها و انتقاداتی که در طول فعالیت او همزمان نصیبش شد به کنار، حالا این پیام‌هایی که پس از درگذشت او و اغلب از سوی همکاران و آشنایانش منتشر می‌شود ظاهراً حکایتی دیگر را دنبال می‌کنند.



آنچه از پی می‌آید تعدادی از واکنش‌ها نسبت به مرگ این معمار مشهور است که اغلب در رسانه‌های مجازی منتشر شده‌اند.

یکی از تازه‌ترین پیام‌ها در این رابطه را را شهردار لندن، بوریس جانسون، در توییتر خود نوشت: "از شنیدن خبر فوت زاها حدید بسیار ناراحت شدم، او یک منبع الهام بود و میراثش در ساختمان‌های بی نظیرش در استراتفورد و تمام جهان باقی خواهد ماند"

"ما یانگ سونگ" مؤسس استودیو اِم اِی دی و از شاگردان سابق زاها حدید نیز در مقابل فوت استادش پیامی منتشر کرده است: "زندگی استاد من؛ زاها حدید، روایتی الهام بخش از مبارزه برای استقلال، برابری و احترام است و به موازات جنگی تمام عیار است برای پیشرفت و تغییر. او عاشقانه جهان را در آغوش می‌کشید با تمام احساساتش و البته به چشم انتقاد نیز دران می‌نگریست. گروهی عزم راسخ و دیدگاه صریح او را می‌فهمیدند، اثار خیره کننده او جهان را به مثابه جایی زیبا و خوش آتیه تصویر می‌کنند و به معماری این امکان را می‌دهد که برای معماری مخاطبین جدیدی رقم زند. من، ۱۵ سال پیش به عنوان دانشجویش، بی نهایت تحت تأثیر توانایی‌ها و خیال پردازی‌هایش قرار گرفتم و دلگرم شدم، او همیشه منبع الهام من و هر کسی که کارش را تجربه کرده باشد می‌ماند."

"بن ون برکل" مؤسس یوان استودیو شاگرد سابق و دوست زاها حدید نیز در این رابطه چنین واکنش نشان داده است: "زاها همکار و دوست بی نهایت خوبی بود. یکی از تاثیرگذارترین، الهام بخش ترین و شورآفرین‌ترین مربی‌های اِی اِی بود. طی سال‌های اخیر او برای من به دوستی تبدیل شد که همیشه و از صمیم قلب دلتنگش می‌شدم. او تبدیل به یک نیروی توانمند و بی نهایت تاثیرگذار در حرفه‌اش شده بود. توان و جسارتش بر هیچکس پوشیده نیست و غیر قابل انکار است آنچه برای زنان در جامعه معماری انجام داد نیز غیرقابل چشم پوشی و فراموشی است. صمیمی‌ترین هم دردی‌هایم نثار خانواده، دوستان و از همه مهم‌تر بچه‌های دفترش، که به واقع روزهای سختی را می‌گذرانند."

نورمن فاستر معمار شهیر و از دوستان حدید نیز در پیامی آورده است: "خبر فوت زاها روزم را خراب کرد هنوز نمی‌توانم خسران رفتن او را هضم کنم. من با او خیلی صمیمی بودم، هم به عنوان دوست و هم به عنوان همکار و البته به موازات احترام عمیقی برایش قائل بودم به سبب جایگاه رفیع و تاثیرگذاری عظیمش در مقیاس جهانی به عنوان یک معمار. او یکی از اندک شمار معمارانی بود که پارسال برای تولد ۸۰ سالگی‌ام در لندن دعوتش کردم.

چند روز پیش ای میلی از یکی از کارفرماهایش دریافت کردم، زاها برایش یک خانه طراحی کرده بود. او حدود ۲۰ تا عکس دوتایی برایم فرستاده بود، عکس‌ها توان زاها حدید در نشان می‌داد هم در تصویرسازی و هم در به عینت در آوردن تام و تمام آن تصاویر. ترکیبی زیبا و فاخر از آنچه زاها تعهد می‌دهد و آنچه از کار در می‌آورد. مترصد فرصتی بودم که این تصاویر را به خود زاها نشان دهم که متاسفانه مرگش رخصت نداد.

به گمان من مهم‌ترین پیروزی زاها فرا رفتن از خیالات گرافیکی زیبای حاکم بر روحیه مجسمه سازانه آثارش و ساختن آن‌ها بود، واقعیتی که برخی از منتقدین اش را آشفته می‌کرد. او انسانی بود ساخته شده از شجاعت، اعتقاد و باور راسخ و سختْ سری. خیلی سخت است که بتوانی ترکیبی از این کیفیت‌ها با یک روح آفرینشگر آزاد را پیدا کنی. به همین دلیل است که از دست دادنش غم عمیقی است و یادآوری آنچه که انجام داده است مثال زنده ای است از الهام بخش بودن، جدا از این‌ها او دوست عزیز من بود."

"ادیل دک "معمار نیز در یادداشتی آورده است: "زاها حدید بزرگ بانوی معماری جهان بود و از بسیاری جهات دیگر هم چهره ای فاخر و مؤثر. او دریچه‌های بسیاری بر زنان معمار در جهان گشود. او پس از فشارهایی که به سبب نگرش های جنسیتی موجود در فضا و گفتمان معماری تحمل کرده بود به یک رهایی و شجاعت خاصی رسیده بود و معماری‌اش هم آشکارگی همین آزادی است."

آنچه ادر ادامه می‌آید هم واکنش ریچارد راجرز است به درگذشت زاها حدید: "فوت زاها حدید، خبر به شدت، به شدت وحشتناکی است. در میان معمارانی که طی چند دهه اخیر ظهور کردند هیچکس به اندازه‌ی او تاثیرگذار نبود، او برای ساختن راه خود به عنوان یک معمار زن جنگید. او اولین زنی بود که توانست جایزه پریتزکر را از آن خود سازد. اولین برخورد من با او به زمانی برمی گردد که دولت پروژه او برای کاردیف را به شرم اورترین شکل ممکن رد کرد. او باید برای هر اینچ از مسیری که می‌خواست بپیماید می‌جنگید. فوت او خسران بزرگی است."

آنجلا بردی، رییس سابق (RIBA جایزه سلطنتی بریتانیا) در پیامی که در گاردین منتشر شد گفته است: "حدید رهبری نمادین و الگویی برای زنان در دنیای معماری شمرده می‌شود."

پاتریک شوماخر در فیس بوک خود به همین مناسبت نوشت: " فقدان ناگهانی زاها حدید به غلیان احساسات و ادای احترام صمیمانه برخی از برجسته‌ترین چهره‌های این حرفه منجر شده است . او پیشگامی "شجاع و رادیکال بود و تأثیر قابل توجه او در جهان معماری غیر قابل انکار است. "

دانیل لیبسکیند طراح و معمار هم در صفحه توییتر خود نوشت: " یاد زاها حدید در قلب ما به زندگی ادامه خواهد داد."

جین دانکن، رییس "RIBA " (جایزه سلطنتی معماری بریتانیا) نیز در پیامی به این مناسبت نوشته است: زاها حدید یک زن الهام بخش، رویاپرداز و بسیار تجربه گرا در دنیای معماری بود. دنیایی که امروز یکی از ستاره‌هایش را از دست داده است."