تأکید بر بازیافت بتن، به‌عنوان راهکاری برای کاهش آسیب به منابع طبیعی
بشر از زمانی که به دنبال یادگرفتن کشاورزی، ساکن شدن را برگزید، همواره به ساخت‌وساز اماکن مختلف پرداخته است. اما پس از هزاران سال، به نظر می‌رسد این تلاش، به ایجاد آسیب‌هایی در محیط زیست و منابع طبیعی انجامیده و بر همین اساس بازیافت مصالح ساختمانی، یکی از روش‌هایی است که بشر امروزی برای دفع آسیب‌های فوق به آن می‌اندیشد. امروزه بر کسی پوشیده نیست که سرعت بهبود و پیشرفت‌های صنعتیِ بشر در سطح جهانی، تأثیرهای ویرانگر بسیاری بر روی محیط زیست داشته و تا اندازه‌ای مخاطره‌آمیز تعادل و پایداریِ محیط زیست را تحت تأثیر قرار داده است. بهره‌برداریِ بیش‌از اندازه از منابع طبیعی تجدیدناپذیر به‌منظور گسترش زیرساخت‌های صنعتی و مدنی، به مصرف میلیون‌ها تُن از منابع طبیعی می‌انجامد و از سوی دیگر، تخریب ساختمان‌های قدیمی و نامنطبق با نیازهای بشر مدرن نیز منجر به تولید زباله‌های ساختمانی و صنعتیِ بسیار می‌شود. به اعتقاد متخصصان، امروزه حجم بسیار زیاد زباله‌های ناشی از ساخت‌وسازها تبدیل به یک مشکل بزرگ برای جوامع شده است و توجه به بازیافت زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی، از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌کارگیری این روش، مانع افزایش نیاز به گسترش فضای دپوی زباله‌ها و نیز مانع از مصرف بیش‌ازحد مواد غیرقابل بازگشت به طبیعت می‌شود. این کار همچنین جلوی برداشت و مصرف بیش‌ازحد مواد طبیعی تجدیدناپذیر را می‌گیرد، چراکه چنین مصرفی رویه‌ای منجر به بروز اثرات نامطلوب زیست‌محیطی از قبیل تغییرات ظاهری زیاد، کاهش ضخامت لایه سطحی زمین، آلودگی هوا و منابع آب گشته است. برای رهایی از این معضل، محققان در چهارگوشه دنیا، به دنبال انجام تحقیقات جامع در خصوص بازیافت مصالح ساختمانی و بهبود کیفیت این فرایند هستند. در همین راستا، محققان کشور ما نیز دست‌به‌کار شده و به انجام مطالعه‌ای مروری پرداخته‌اند. در این پژوهش، محققانی از گروه مهندسی عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن عوامل مؤثر بر خواص مکانیکی بتن‌های بازیافتی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، پژوهشگران پس از بررسی حدود 80 مقاله علمی مرتبط، مجموعه‌ای از عوامل تأثیرگذار بر خواص مکانیکی بتن‌های بازیافتی را در شش گروه دسته‌بندی کرده و سپس سه خاصیت مقاومت فشاری، مقاومت کششی و ضریب ارتجاعی این بتن‌ها تحت تأثیر تغییرات روی‌داده در هر یک از این عوامل را مشخص کرده‌اند. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود. نتایج بررسی‌های این محققان نشان داد که نوع، اندازه و کیفیت سنگ‌دانه‌های بازیافتی در تعیین سطح جایگزینی مصالح بازیافتی در بتن بسیار مؤثرند. به گفته سید فتح اله ساجدی، دانشیار و پژوهشگر گروه مهندسی عمران دانشکده فنی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز و همکارش، «شرایط عمل‌آوری، مواد کاهنده آب و مواد موسوم به مواد پوزولانی گرچه در بهبود خواص مکانیکی بتن‌های بازیافتی مؤثرند، اما نمی‌توانند از تأثیر نامطلوب افزایش جایگزینی مصالح بازیافتی بر خواص مکانیکی بتن بکاهند. در زمینه تأثیر سن بر خواص مکانیکی بتن‌های بازیافتی نیز، اجماع نظر این است که برخی از این خواص همانند بتن‌های معمولی است». ساجدی و همکارش برای انجام این تحقیق، عواملی چون میزان جایگزینی سنگ‌دانه‌های بازیافتی، تأثیر شرایط عمل‌آوری بر خواص مکانیکی، مواد کاهنده آب، مواد پوزولانی (مواد سیلیسی یا آلومینو سیلیسی مشابه خاکستر آتشفشانی ریزدانه که دارای قابلیت سیمانی شدن کم یا هیچ هستند)، بهبود خواص مکانیکی با افزایش سن بتن و روش‌های اشباع حفرات سنگ‌دانه‌های بازیافتی را مورد بررسی دقیق قرار دادند. آن‌ها بر اساس یافته‌های خود معتقدند: «بررسی شرایط عمل‌آوری نشان می‌دهد که رفتار بتن‌های بازیافتی همانند بتن- های معمولی است. در زمینه تأثیر مواد کاهنده آب نیز مشخص شد که افت مقاومت ناشی از افزایش درصد جایگزینی‌ها متأثر از مواد فوق روان کننده نیست و استفاده از مواد پوزولانی نیز قادر به کنترل کاهش خواص مکانیکی بتن‌های بازیافتی در اثر افزایش سطح جایگزینی‌ها نیست». به‌علاوه طبق این نتایج، «در زمینه روش اشباع حفرات سنگ‌دانه‌های بازیافتی جهت ساخت بتن‌های بازیافتی، استفاده از روشی به نام جبران آب جذب‌شده، نسبت به سایر روش‌های مرسوم، نتایج مطلوب‌تری را به دست خواهد داد». این یافته‌ها به‌صورت یک مقاله علمی پژوهشی در نشریه «مهندسی سازه و ساخت» وابسته به انجمن مهندسی سازه ایران به چاپ رسیده است.
|
