فاجعه‌ی سقف‌های وافل در متروپل
آواربرداری ساختمان متروپل یا همان برج‌های دوقلوی متروپل آبادان همچنان ادامه دارد و روزی نیست که خبر و تصویری بار دیگر تلخی این فاجعه را که بر اثر شکست سازه رخ داده تازه نکند. هنوز حرف و حدیث‌‌های زیادی درباره علت‌های اصلی فروریختن این ساختمان مطرح است. اما از لحاظ علم سازه چه خطاهای نابخشودنی در ساخت این ساختمان رخ داده که اکنون خانواده‌ها را داغدار کرده است. دکتر فریبرز ناطقی الهی استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران در گفت‌وگو با همشهری انگشت اتهام را به‌سوی سقف‌های وافل می‌گیرد. به‌گفته این استاد دانشگاه نکته قابل توجه در برج متروپل آبادان استفاده بدون ضابطه از سقف‌های وافل است که به‌گفته ناطقی الهی در کشور به‌صورت بی‌ضابطه رایج شده است. سقف وافل، نوعی سقف بتنی مشبک است. به‌کارگیری بی مطالعه فریبرز ناطقی الهی که دکترای مهندسی سازه از دانشگاه کلمبیای آمریکا دارد در پاسخ به این پرسش همشهری درباره سقف‌های وافل که به‌گفته او باعث بروز حوادثی چون برج متروپل آبادان می‌شوند می‌گوید: فراگیر شدن سیستم‌های وارداتی در کشور و بی‌توجهی به مسائل فنی و تحقیقات لازم محلی درباره آنها در کمال تأسف به نوعی مد شده است. ناطقی الهی یکی از این موارد را سقف‌های وافل می‌داند که دال‌های بتنی هستند. به‌گفته او «متأسفانه طی ۱۰سال گذشته این سقف‌ها بدون هیچ مطالعه‌ای درباره آنها، در کشور رواج بسیاری پیدا کرده است.» این استاد دانشگاه که طی ۵سال گذشته مطالعات وسیعی درباره این سقف‌ها انجام داده درباره محدودیت استفاده از این سقف‌ها می‌گوید: «به‌عنوان مثال، من برای ساختمان‌های بیشتر از ۴۰متر هرگز مجوز چنین طراحی را به همکارانم نمی‌دهم. برای اینکه وقتی ارتفاع ساختمان زیاد باشد برش‌هایی که در کف‌ها یا سقف‌ها می‌افتد، از حد لازم بیشتر می‌شود و مشکلاتی را ایجاد می‌کند.» او می‌گوید: «مدارک بسیاری در دنیا وجود دارد که نشان می‌دهد، سقف‌های وافل دارای کیفیت لازم برای باربری در سازه‌های بلند و ساختمان‌هایی که دهانه‌های خاصی دارند، نیستند. در ساختمان متروپل آبادان هم این موضوع به وضوح قابل مشاهده بود.» با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.تبلیغات و سود بیشتر ناطقی الهی همچنین به تبلیغاتی که برای اینگونه سقف‌ها باعنوان «نیاز کمتر به ستون» انجام می‌شود، اشاره می‌کند و می‌گوید: «این حرف درست است، چون دهانه‌های بزرگ را می‌توانند پوشش دهند. اما این مسئله که دهانه بزرگ شود، ستون‌های کمتری استفاده شود و نامعینی سیستم سازه‌ای کم شود، باعث می‌شود که سازه در نخستین ضربه دچار مشکل شود.» ناطقی الهی با تأسف از اینکه اینگونه ساختمان‌ها در کشور و به‌ویژه در تهران بسیار رایج شده، می‌گوید: «هنوز زلزله‌ای رخ نداده، اما درصورت وقوع زلزله اینگونه ساختمان‌ها به هیچ وجه در برابر زلزله پایداری نخواهند داشت.» پیچش ویرانگر استاد پژوهشکده مهندسی سازه یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند این وضعیت را تشدید کند اینگونه توضیح می‌دهد: «سقف‌های وافل در زمان باربری در تیرها به‌طور ناخواسته پیچش ایجاد می‌کنند. این تیرها درنهایت پیچش را به ستون‌ها و اتصالات انتقال می‌دهند و هم اتصالات و هم ستون‌ها دچار مشکل می‌شوند. نتیجه این اتفاق این است که پایداری ساختمان از بین می‌رود و درنهایت ساختمان فرو می‌ریزد.» ناطقی الهی در عین حال معتقد است مشکلی در استفاده از این نوع سقف‌ها با رعایت ضوابط و مسائل فنی در محدوده‌های تعریف شده نیست، اما استفاده بی‌ضابطه و بدون مستندات و بدون تحلیل‌های سازه‌ای لازم باعث شد که نخستین سانحه ناشی از این موضوع را ببینیم. او به بد عمل کردن نمونه‌ای از این سقف‌ها در زلزله مکزیک که نسخه پیشین این سقف‌ها بود و پس از آن اصلاحاتی روی وافل‌ها انجام شد، اشاره می‌کند و می‌گوید: «مطمئنم که در سوانح بعدی و زلزله‌های احتمالی آتی، شاهد اثرات بد و نامطلوبی روی این ساختمان‌ها خواهیم بود.» برای بزرگ‌نمایی، روی تصویر کلیک کنید.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
