درنگی بر آتش‌سوزی ۵۰ساعته در بلندی‌های پاسارگاد
در باورها نمی گنجید که آتش‌سوزیِ آغازشده در ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه‌ی صبح چهارشنبه (۱۹خرداد) از چراگاه‌ها و مرغزارهای خشک پاسارگارد، دامن ارتفاعات و درختان جنگلی این منطقه از استان فارس را بگیرد و با استمرار ۵۰ساعته به علت نبود امکانات، آسیب‌ها و خسارت‌هایی هنگفت به بهنه‌های جنگلی و مرتعی و حیات وحش بزند. گرچه در فضای مجازی از سهل انگاری ها و ضعف برنامه ریزی ها در نخستین ساعات آتش سوزی ها سخن به میان آمده که آن جای بررسی و تامل دارد ولی واقعیت این است زمانی که پای فقدان امکانات از جمله نبود هواپیمای آب پاش یا بالگرد دراختیار سازمانهای متولی در کار باشد ، هرچه برنامه ریزی هم دقیق باشد بدون امکانات لازم نمی توان به سرعت از پس مهار آتش به این وسعت که به مرحله درخواست ملی رسیده است؛ برآمد. طی چند سال گذشته همزمان با قهر طبیعت که خشکسالی ۱۰ساله را بر استان پهناور فارس تحمیل کرده در جای جای این استان از عرصه های مرتعی گرفته تا جنگلی بخوبی شاهدیم که براثر ضعف امکانات اولیه ، گاه با نابودی کامل عرصه های پیش رو آتش خود زبانه اش را فرو برده و در حقیقت به خط پایان ماموریت خود رسیده است. آنچه پیداست حجم وسیع خسارت در مناطق جنگلی پاسارگاد برآورد میزان زیان وارده به صورت فوری در کمترین زمان را غیرممکن کرده و متولیان امر در گفت وگوهای جداگانه با خبرنگاران ایرنا عنوان کرده اند که تیم های کارشناسی خود را به مناطق آسیب دیده اعزام کرده و در حال بررسی دقیق خسارت هستند. مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس گفت: علت بروز آتش سوزی در مناطقی از استان طی چند روز گذشته در دست بررسی است و پس از مشخص شدن، اعلام خواهد شد. حسن فیاض پور افزود: دلایلی که برای آتش سوزی های اخیر اعلام می شود همه گمانه زنی است و هنوز علت اصلی مشخص نیست اما آنچه مسلّم است اینکه عامل انسانی دخالت داشته است. وی بیان کرد: اینکه عامل انسانی را در این اتفاق دخیل می دانیم علتش این است که نه گرمای هوا و درجه حرارت به حدی بوده که باعث آتش سوزی شود، نه صاعقه ای روی داده و نه انفجاری اتفاق افتاده و بنابراین باید دست انسان در کار بوده باشد. او اظهار کرد: دستگاههای تخصصی مسئول و دستگاههای امنیتی، قضایی و انتظامی هم اینک مشغول بررسی موضوع و علت اصلی بروز این حوادث هستند. وی، ضمن قدردانی از نیروهای مردمی و سپاه، ارتش، بسیج و هلال احمر که در جریان مهار آتش تلاش و کوشش بسیاری کردند افزود: به رغم همه تلاش هایی که توسط نیروی انسانی انجام شد اما کمبود امکانات و تجهیزات تخصصی که باید در سطح ملی تامین می شد مانند بالگرد باعث طولانی شدن زمان اطفای حریق و گسترش دامنه آتش سوزی شد. مدیر کل مدیریت بحران استانداری فارس تصریح کرد: امروز منابعی که خاص مدیریت بحران است و باید به این مجموعه داده شود در جای دیگر هزینه می شود اما کار را از مجموعه وزارت کشور می خواهند. فیاض پور ادامه داد: مسئولان کشور و خصوصا نمایندگان مجلس باید با اصلاح قوانین، امکانات، منابع و اختیارات را در اختیار مجموعه ای قرار دهند که در چنین مواقعی مسئولیت پاسخگویی را نیز بر عهده دارد. میزان خسارت آتش سوزی منطقه بلاغی در دست بررسی است مدیرکل منابع طبیعی استان فارس گفت: تعیین میزان دقیق خسارت وارد شده ناشی از آتش سوزی در منابع طبیعی در منطقه بلاغی شهرستان پاسارگاد در دست بررسی است. بهزاد بوستانی افزود: گروه های بررسی میزان خسارت منابع طبیعی که پس از پایان فعالیت گروه های مراقبت و اطفای حریق به منطقه بلاغی اعزام شده اند، هنوز به شیراز بازنگشته اند و گزارش کارشناسی آنها را تاکنون دریافت نکرده ایم. وی گفت: با این وجود، برآوردهای اولیه که با استفاده از گشت هوایی بر فراز منطقه آسیب دیده از آتش سوزی انجام شده است، نشان می دهد که در حدود ۵۰۰ هکتار در اثر آتش سوزی آسیب دیده اند که میزان دقیق این خسارت ها بزودی اعلام می شود. این مقام مسئول با بیان این که تاخیر در اعزام بالگرد برای انتقال نیرو به محل آتش سوزی نقش مهمی در استمرار آن داشت، گفت: از نظر وجود نیروی انسانی مشکلی نداشتیم اما در انتقال این نیروها به محل آتش سوزی که حدود دو ساعت و نیم پیاده روی نیاز داشت، دچار مشکل بودیم. 
میزان خسارت به درختان مدیرکل منابع طبیعی استان فارس گفت: باید توجه داشت که ارزش ریالی درخت را نمی توان به هیچ عنوان محاسبه کرد و نمی توان برآورد قیمت برای درختی که قدمت چند ده ساله دارد داشت و عدد مشخصی را اشاره کرد. وی ادامه داد: محدوده جنگلی آسیب دیده در ناحیه رویشی ایران تورانی بوده است که گونه های شاخص آن درخت بنه، بادام کوهی و کیکم بوده است. بوستانی گفت: در برخی از قسمت ها تنها علف های یک ساله کف جنگل دچار آسیب شده و درختان کمتر طعمه حریق شده اند اما در برخی منا طق هم درختان هم دچار آسیب جدی شده اند. وی یادآوری کرد: در کشور، پنج ناحیه رویشی جنگلی داریم که از این ناحیه، سه ناحیه اش در استان فارس واقع است. به گفته این مقام مسئول، ناحیه رویشی جنگلی ایران تورانی با افزون بر یک میلیون هکتار بیشترین وسعت را در استان فارس دارد، ناحیه جنگلی زاگرسی با گونه شاخص بلوط، هشتصد هزار هکتار و ناحیه جنگلی خلیجی عمانی ۱۲۰ هزار هکتار با گونه شاخص کُنار در مناطق جنوبی استان. آتش سوزی، عمدی یا غیرعمدی مدیرکل منابع طبیعی استان فارس در پاسخ به این پرسش که آتش سوزی منطقه بلاغی تعمدی بوده است یا خیر، گفت: در این ارتباط، بررسی ها ادامه دارد اما باید توجه داشت که افزون بر ۹۵ درصد آتش سوزی های منابع طبیعی در این استان، عامل نیروی انسانی دارد که ۹۰ درصد این آتش سوزی ها سهوی بوده است و افراد عمدی نداشته اند که جنگل را آتش بزنند. وی گفت: دامداران، مرتع داران و یا علاقه مندان به طبیعت، اگر آتش را کامل خاموش نکنند، یک تکه ذغال می تواند جنگلی را به آتش بکشاند. بوستانی ادامه داد: آتش سوزی هایی که عامل طبیعی دارند باید دما از حد مشخصی بالاتر برود و شاهد صاعقه در منطقه باشیم که در ارتباط با منطقه بلاغی چنین وضعیتی را شاهد نبودیم. مدیرکل منابع طبیعی استان فارس گفت: آتش سوزی های صورت گرفته در مناطق دشت ارژن و پارک ملی بمو در حیطه اراضی منابع طبیعی تحت پوشش این اداره کل نیست و حفاظت از آنها برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است. به گفته وی، از محدوده ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هکتاری عرصه های منابع طبیعی استان که شامل جنگل، مرتع و بیابان است، دو میلیون هکتار آن جزو مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست است و مابقی اراضی تحت پوشش اداره کل منابع طبیعی است. بوستانی گفت: آتش سوزی منطقه بلاغی در شهرستان پاسارگاد در حالی روی داد که از ابتدای سال ۹۵، مواردی از آتش سوزی منابع طبیعی در استان روی داده است که در حد چند هزار هکتار محدود بوده و بلافاصله هم اطفا شده است. به گفته وی، در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳، شاهد کاهش حدود ۸۳ درصدی آتش سوزی در منابع طبیعی بوده ایم. مدیرکل منابع طبیعی استان فارس گفت: می توان گفت با توجه به گستره آتش سوزی ها، در سال ۹۳ اراضی منابع طبیعی این استان در وضعیت بحران بود و افزون بر ۱۰ هکتار از عرصه های منابع طبیعی دچار آتش سوزی شد که این آمار در سال ۹۴ به حدود یک هزار و ۸۰۰ هکتار کاهش یافت. آتش سوزی عرصه های منابع طبیعی در مناطق مختلف پاسارگاد از تنگه بلاغی گرفته تا تنگه خرسی و ماری ساعت ۹:۳۰ روز چهارشنبه ۱۹ خرداد آغاز شد و در نهایت، با تلاش های صورت گرفته روز جمعه ۲۱ خرداد جاری به طور کامل خاموش شد. روز آدینه همزمان با اتش سوزی در تنگه خرسی پاسارگاد دو اتش سوزی دیگر در پارک ملی بمو و دشت ارزن شیراز را داشتیم که خوشبختانه در حوزه ارژن اطفا حریق سریع صورت گرفت و خسارت چندانی نداشتیم ولی در حوزه منطقه حفاظت شده بمو آتش خسارت زیادی به باراورد و ۷۵هکتار از عرصه طبیعی این پارک در آتش سوخت . 
آتش به ۷۵ هکتار از عرصه های علفی پارک ملی بمو زیان رساند مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس با بیان این که با تلاشهای صورت گرفته آتش سوزی پارک ملی بمو شامگاه جمعه خاموش شد، اظهار داشت : دراین حادثه ۷۵ هکتار از عرصه های علفی پارک ملی بمو زیان دید. حمزه ولوی افزود : علت کارشناسی آتش سوزی در حال بررسی است اما گمانه زنی ها بیشتر روی سهل انگاری طبیعت گردان قرار دارد ، کسانی که در روزهای تعطیل به گردشگر ی در طبیعت می پردازند بدون دقت و توجه آتش روشن می کنند و این موضوع می تواند باعث سرایت آتش به مناطق شده باشد. ولوی تعمدی بودن آتش سوزی را هم رد نکرد و گفت : در بسیاری موارد ما شاهد آتش سوزی های تعمدی از سوی افراد سود جو هستیم ، این آتش سوزی ها برای بهره گیری از حیات وحش پارک انجام می شود. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس پیشتر نیز گفته بود : آتش سوزی عمدی در طبیعت و محیط زیست نوعی تروریسم است، سودجویان با این کار به دنبال بهره گیری بی رویه و غیرمجاز از حیات وحش و مواهب طبیعی این مناطق هستند و این افراد را باید در زمره تروریست ها شناخت. ولوی همچنین اظهار داشت: حجم این آتش سوزی ها در سال های اخیر مثلا در پارک ملی بمو در شمال شیراز بسیار زیاد شده است و امکانات اندک محیط زیست توان مقابله با این پدیده را ندارد . در آتش سوزی روز جمعه پارک ملی بمو نیز نیروهای امدادی و محلی با امکانات اولیه و آتش کوب به اطفای آتش پرداختند ، این در حالی است که استان فارس در طول فصل گرم سال تقریبا هر روز دچار آتش سوزی منابع ملی است. پارک ملی بمو از پارک‌های ملی ایران در استان فارس است. این پارک که نامش را از کوه بمو گرفته است، در ۱۰کیلومتری شمال شهر شیراز قرار دارد . این پارک حدود ۴۰ سال است مورد حفاظت قرار گرفته و در بخش زرقان - مسیر تخت جمشید واقع شده‌است. پارک ملی بمو ۴۸ هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مناطق چهارگانه طبیعی در استان فارس است. طی چند سال گذشته همواره شاهد آتش سوزیهای متعدد در این منطقه حفاظت شده بوده ایم به گونه ای که در یکی از آتش سوزیها گونه های زیادی از حیات وحش و گیاهان در آتش سوختند. در خاتمه باید گفت که نظر به جدی بودن خشکسالی در استان فارس و دشواری رویش دوباره درختان جنگلی و بوته های مرتعی درمناطق آسیب دیده و از سویی سخت گذر بودن اغلب مناطق این استان به علت کوهستانی بودن می طلبد که این استان از امکانات لازم اطفای حریق از هواپیمای آب پاش گرفته تا بالگردهای ویژه جهت انتقال نیروهای امدادی برای جلوگیری از طولانی شدن زمان مهار اتش سوزی های اینچنینی ، بیش از پیش تجهیز شود تا دیگر شاهد چنین صحنه هایی برای منابع مرتعی و جنگلی و مهمتر آز آن سوختن واز بین رفتن جانوران کم تحرک و دیرخیزی چون لاک پشت یا آشیانه و تخم پرندگان در این استان پهناور نباشیم. 
|
