■ نباید به محیط زیست به عنوان موضوع دست دوم بپردازیم

نباید به محیط زیست به عنوان موضوع دست دوم بپردازیم

رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با توجه به بحران‌های امروز کشور، نباید به محیط زیست به عنوان موضوع دست دوم بپردازیم؛ چرا که حتا اگر امروز هم به این مقوله بپردازیم، باز بسیار دیر است. دکتر معصومه ابتکار در سومین هم‌اندیشی سیاست‌گذاران منابع آب، با تأکید بر این که اگر اقتصاد مقاومتی در کشور ما خوب اجرا شود، در بسیاری از زمینه‌ها ملاحظات زیست‌محیطی رعایت شده و به اقتصاد سبز دست خواهیم یافت، گفت: اقتصاد اگر مؤثر، درون‌زا و متکی بر محیط زیست باشد، رشد سبز را برای خود ترسیم خواهد کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست، افزود: این تصور که حقابه طبیعت را گرفته و جای دیگری صرف کنیم و در این هنگام از طبیعت انتظار سرویس داشته باشیم نه علمی و نه منطقی است.

معاون رییس جمهور با اشاره به نگاه برخی به بحث امنیت غذایی و خودکفایی در گندم، افزود: این نگاه در برخی استان‌ها به قدری مخرب بوده که هم اکنون باعث شده استان فارس به عنوان یکی از مناطق کاشت گندم تا ۱۲ مورد از تالاب‌های دائمی‌اش را از دست بدهد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تقدیر از اقدام وزارت نیرو در سال ۹۳ که برای نخستین بار حقابه زیست محیطی را ابلاغ کرد، گفت: اما متاسفانه زاینده رود و گاوخونی از این حقابه محروم هستند.

وی تصریح کرد: سفره‌های آب زیرزمینی استان فارس به عنوان مهم‌ترین استان اجرایی سیاست خودکفایی گندم از خط قرمز عبور کرده و بختگان به عنوان یکی از زیباترین چهره‌های آن خشک شده است.

ابتکار با اشاره به اینکه از ۱۴ تالاب استان فارس ۱۲ تالاب آن خشک شده است، افزود: متأسفانه بخش کشاورزی را توسعه داده‌ایم که نهایتا به ضرر این بخش تمام خواهد شد چرا که اگر تالاب‌ها آسیب ببیند کشاورزی، آب و اقتصاد آسیب خواهند دید. اگر اقتصاد مقاومتی را در نظر بگیریم، نمی‌توانیم این روند را ادامه دهیم.

وی با تأکید بر این که باید اقتصاد کشاورزی به شیوه‌ زندگی ایرانیان تغییر یابد، تصریح کرد: خودکفایی گندم باید با روش‌های سازگار با تغییرات آب و هوایی اتفاق بیفتد.



ابتکار درباره اقتصاد دوار یا چرخشی، گفت: اقتصاد دوار خطی نیست و بر عکس اقتصاد قهوه‌ای که بعد از مصرف هر کالایی دور انداخته می‌شود در این اقتصاد محصول تولید شده یا به طبیعت بازمی‌گردد و یا با بازیافت در چرخه صنعت و تولید مجددا استفاده می‌شود.

وی با بیان اینکه سالانه ۱۰ میلیون موبایل در کشور به دلیل مصرف‌گرایی و تکنولوژی‌های به روز کنار گداشته می‌شود، گفت: باید با تغییر اصلاح مصرف طوری رفتار کنیم که با کوهی از زباله‌های الکترونیکی مواجه نشویم چرا که دور انداختن در اقتصاد دنیای امروز نه علمی و نه اقتصادی است.

معاون رییس جمهور با اشاره به اینکه انسان با ساخت پلاستیک و مواد شیمیایی چرخه طبیعت را بر هم زده است، افزود: در اقتصاد سبز هیچ چیزی در چرخه محیط زیست تخریب پذیر نیست، اگر کالایی را نتوانیم به شکل کمپوست وارد طبیعت کنیم باید با بکارگیری فناوری جدید از بدو تولید آن برای تک تک اجزا و قطعات آن چرخه بازگشت به طبیعت را در نظر بگیریم.

وی تأکید کرد: امروز اقتصاد در دنیا به جایی رسیده که به تک تک منابع زمین اهمیت قائل شده و آنها را ارزش‌گذاری می‌کند، حتی برای فلزات نیز ارزش قائل شده‌اند چرا که آنها به این باور دست یافته‌اند که اگر نتوانیم فلزات و ثروت‌های ارزشمند را از چرخه تولید برگردانیم دیگر ذخایری در دنیا و کشورها وجود نخواهد داشت.

ابتکار درباره اقدامات اقتصادی سایر کشورهای جهان گفت: اروپا تا سال ۲۰۲۰، ۲۵ درصد از رشد اقتصادی خود را از بازیافت به دست خواهد آورد، یعنی از زباله به رشد اقتصادی دست خواهد یافت، آنها می‌خواهند با برگرداندن همه چیز به چرخه مصرف و طبیعت از دست دادن حتی کوچک‌ترین منبع و ذرات جلوگیری کنند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در بسیاری از مناطق کشور با مدیریت پسماند، بازیافت و استفاده مجدد روبرو هستیم چرا که از ابتدا برای مصرف خود برنامه‌ریزی نکرده‌ایم.

وی تأکید کرد: جهت گیری برنامه ششم توسعه مبتنی بر منابع کشور به ویژه آب است.

ابتکار با اشاره به اهمیت نقش اطلاع‌رسانی به کشاورزان کشور، افزود: کشاورزان باید بدانند که با ادامه این روش خود چه آینده‌ای در پیش خواهند داشت، حالت تنش بین استانی و منطقه‌ای بین کشاورزان باید به یک درک مشترک تبدیل شود، در مقابله با تغییر روش کشاورزان ما با یک مولفه اجتماعی روبرو هستیم که نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم ولی از سوی دیگر نمی‌توانیم از به تأخیر افتادن اجرای سیاست‌های حوزه آب به علت همین مولفه اجتماعی جلوگیری کنیم چرا تهدیدات حوزه آبی کشور جدی و آینده نگران کننده است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر استفاده از تجارب سایر کشورها، بیان داشت: چند روز گذشته سند همکاری خوبی با اتحادیه اروپا در حوزه مسائل محیط زیست و آب منعقد کرده‌ایم، در این سند بیانیه مشترکی برای همکاری در حوزه تغییر اقلیم، بهینه سازی مصرف انرژی، سازگاری، مدیریت آب و حفاظت از منابع آب در نظر گرفته شده است.

معاون رییس جمهور ادامه داد: به زودی برنامه اقدام مشترک و نشست علمی مشترکی را با اتحادیه اروپا در بحث تغییرات قلیم خواهیم داشت و امیدواریم تا این برنامه به تحولات ما در بخش استفاده از تکنولوژی‌های روز کمک کند.

ابتکار گفت: دوران اقتصاد خاکستری دوران ناپایداری است چرا که ثروت عمومی جامعه یعنی آب، خاک، هوا و غیره به دلیل فعالیت‌های صنعتی نابود شده است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: علت دیگر ناپایدار بودن اقتصاد خاکستری عدم محاسبه و ارزش گذاری منابع کشور است البته ما از اقتصاد به علت ایجاد اشتغال و ارزش افزوده وارده به کشور متشکریم ولی حرفمان این است؛ این موضوعات نباید به قیمت آلوده کردن بخشی از منابع آب، هوا و خاک اتفاق بیفتد.

وی افزود: سومین مشکل اقتصاد قهوه‌ای و خاکستری مجانی بودن ثروت‌ الهی یعنی هوا، خاک و انرژی است، در این اقتصاد منابع قیمت‌گذاری مناسب نشده‌اند، با این تصور که با یارانه گذاشتن روی منابع می‌توانیم عدالت اجتماعی را مطرح کنیم کماکان کمترین دهک‌ها، کمترین منفعت را از منابع و بیشترین صدمات را از خسارت وارده بر طبیعت می‌برند بنابراین در این اقتصاد نه عدالت درون نسلی و نه عدالت بین نسلی با بهانه سیستم یارانه‌ها تأمین می‌شود.

ابتکار تأکید کرد: بسیاری از فعالیتهای صنعتی امروز با قیمت نابودی و آلودگی آب، خاک، هوا و تنوع زیستی شده است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه اقتصاد سبز، دو منحنی آلودگی و تخریب را در گذر از طبیعت تنظیم می‌کند، افزود: در اقتصاد سبز ردپای انسان‌ها بر اساس آلودگی حذف و یا به حداقل می‌رسد از این رو کشور با رشد سبز مواجه می‌شود، علاوه بر این اقتصاد سبز مشاغل سبز را به وجود می‌آرود.

وی با اشاره به نشست‌های بین‌المللی و سفر اخیر خود به بلژیک که نشست مهمی با اتاق بازرگانی و بزرگترین موسسه صنعتی بلژیک داشت، گفت: بلژیک در حوزه اقتصاد با محیط زیست کار می‌کند، انرژی پاک، اقتصاد دوار، مدیریت پسماند و غیره در فعالیت‌های اقتصادی بلژیک کاملا مشهود است و باعث شده که این کشور به حوزه مهم رشد اقتصادی مبدل شود.

معاون رییس جمهور با انتقاد از طرفداران اقتصاد قهوه‌ای که محیط زیست را محیط ایست و منابع طبیعی را موانع طبیعی می‌دانند، گفت: اندیشه اینها به چندین دهه پیش باز می‌گردد، اگر محدودیتی اعمال می‌کنیم برای به حداقل رساندن خسارت‌ها و استقرار نگاه علمی در حاکمیت و در نهایت رشد سبز کشور است.

ابتکار بیان داشت: امروزه باید با مشاغل سبز به سمت تحقق اهداف توسعه پایدار حرکت کنیم البته بخشی نیز به حکمرانی برمی‌گردد، با حکمرانی پایدار با هم‌پیمانی بین بخش دولتی، خصوصی و دانشگاهی شکل می‌گیرد.

وی افزود: شورای عالی آب در این دوره احیا شده و به یک ساز و کار قوی در حوزه آب مبدل شده، در مسائلی که مشکل داریم بیشتر کار کنیم تا رشد سبز را در اقتصاد خود محقق کرده و به پویایی برسیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در حال حاضر دولت‌هایی از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به رشد اقتصادی دست یافته‌اند که این امر هم مزیت زیست محیطی و هم بهینه‌سازی مصرف انرژی را به ارمغان آورده است. با انتقاد از الگوی مصرف انرژی نامناسب ایرانیان افزود: باید الگوی مصرف خود را با مشارکت خود مردم و نگاه علمی مدیریتی تغییر دهیم.

ابتکار تأکید کرد: اگر اقتصاد مقاومتی در کشور ما خوب اجرا شود در بسیاری از زمینه‌ها ملاحظات زیست محیطی رعایت شده و به اقتصاد سبز دست خواهیم یافت.

وی تصریح کرد: اقتصاد اگر موثر، درون‌زا و متکی بر محیط زیست باشد رشد سبز را برای خود ترسیم خواهد کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به هم‌پیمانی بزرگ برای تغییر روند برخورد مردم در طبیعت توافق پاریس برای مقابله با تغییرات اقلیم که قبل از یک سال اجرایی شده و اراده قوی جهان را به نمایش گذاشت نخستین هم‌پیمانی ما در مشارکت با تحولات عظیم بین‌المللی است.

ابتکار ادامه داد: بحث توسعه پایدار با اهداف ۱۷گانه توسعه پایدار برای حرکت یکپارچه جهانی دومین هم‌پیمانی ایران برای تغییر روند برخورد با طبیعت است، البته لازمه اجرایی شدن این هم‌پیمانی‌ها رویکرد اقتصاد اجتماعی با محوریت توجه به محیط زیست است که این تحولات باید با همکاری دانشگاه‌ها به طوری جدی صورت گیرد.

وی بیان داشت: هر چند در نگاه اولیه تغییر روند اقتصاد دشوار است، اما با قدرت انعطاف و حکمرانی پایدار که منطبق بر تحولات علمی روز است، می‌توانیم همسو با جامعه جهانی در تحولات عظیم بین‌المللی برای تغییر روند برخورد با طبیعت پیش قدم باشیم، حکمرانی و پافشاری یک سویه بر روی مواضع دیگر کاربرد ندارد.

ابتکار با اشاره به تحولات عمده صنعتی در طی ۱۰۰ سال گذشته، افزود: افزایش جمعیت کشاورزی و فعالیت‌های صنعتی بر محیط زیست تأثیر گذاشت و ردپای انسان‌ها به مفهوم تأثیرگذاری در طبیعت منجر به آلودگی آب توسط فاضلاب‌های شهری، خانگی، صنعتی و زهاب‌های کشاورزی شد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ‌مسئله برداشت بی رویه و مخرب از منابع بدون توجه به ظرفیت زیستی طبیعت دومین عاملی بوده که در طی ۱۰۰ سال اخیر در اقتصاد قهوه‌ای و خاکستری مشکل آفرین شده است چرا که در نگاه این نوع از اقتصاد قانونی در نحوه استفاده از ثروت‌های الهی وجود ندارد، یعنی قدرت معلومی برای بهره‌برداری از منابع کشور وجود ندارد و می‌توان بی‌رویه سراغ برداشت منابع جهان رفت.

وی تأکید کرد: اکنون یک سوم از کل ذخایر جهان توسط انسان‌ها برداشت شده است، آمار رد پای انسان در تنوع زیستی بسیار تکان دهنده است به طوری که در ۷۰ سال گذشته ۵۰ درصد از تنوع زیستی جهان به دست انسان‌ها از بین رفته است و دلیل این اتفاق نگاه سلطانه‌گرا و مصرف گرایانه انسان است.

ابتکار تأکید کرد: اگر به همین روال ادامه دهیم همه چیز نابود می‌شود و با این تفکر غلط انسان بر هیچ حکمرانی خواهد کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به برداشت‌های بی‌رویه از منابع به ویژه در حوزه آب گفت: مشکل کمبود آب تنها محدود به ایران نیست، منابع آب شیرین دنیا محدود است و باید مصارف منطبق بر ظرفیت طبیعت باشد.

توجه به مشارکت سیاسی زنان به عنوان یکی از ارکان مهم جامعه

به گزارش ایسنا، همچنین معصومه ابتکار در مراسم نخستین کنگره جمعیت زنان مسلمان نواندیش اظهار کرد: خیلی خوب است تا فضا برای فعالیت سیاسی در چارچوب احزاب مهیا شود چراکه احزاب می‌توانند نسبت به عملکردشان پاسخگو باشند. با توجه به در پیش بودن دو انتخابات بسیار مهم شوراهای شهر و روستا و ریاست‌جمهوری باید به این موضوع بیشتر توجه کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه محیط زیست و سیاست دو عامل مهم در توسعه پایدار هستند، گفت: ابلاغیه سیاست‌های کلی محیط زیست از سوی مقام معظم رهبری نشان داد که ایران هم در حوزه ملی و هم در حوزه جهانی به دنبال اجرای توسعه پایدار است.

وی ادامه داد: توجه به مشارکت سیاسی زنان که یکی از ارکان مهم این جامعه هستند نیز اولویت دیگری است که باید به آن توجه کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به ضرورت اجرای توسعه پایدار در سطح ملی و جهانی اظهار کرد: امروز بیش از هر زمانی جهان به این اولویت پی برده است که به برنامه جامع و فراگیر نیازمند است تا بتواند از تهدیداتی که امروز جهان را به مخاطره انداخته است عبور کند.

وی در همین رابطه گفت: صلح جهانی یکی از اولویت‌هایی است که امروز جهان برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند؛ چراکه افزایش خشونت و عدم امنیت در کشورها آینده سرزمین‌ها را تهدید می‌کند. از سوی دیگر محیط زیست و برهم خوردن توازن طبیعی نیز یکی دیگر از تهدیدهای جهانی به حساب می‌آید و این مشکل به آنجایی رسیده است که جهان به طور مداوم در پی ایجاد توافقات بین‌المللی برای برطرف کردن چنین تهدیدهایی است.

ابتکار با بیان اینکه توسعه پایدار و اهداف ۱۷ گانه آن یکی از مهمترین توافقات جهانی است، تصریح کرد: نگاه عدالت‌محور در اشتغال، فقر، بهداشت و آموزش و همچنین حفظ محیط زیست از جمله موضوعات مطرح شده در توسعه پایدار است. ما باید زمینی را در آینده در اختیار فرزندانمان قرار دهیم که برای آنها هم قابل زیست باشد.

وی با اشاره به ابلاغیه سیاست‌های کلی محیط زیست از سوی مقام معظم رهبری خاطرنشان کرد: اینکه ابلاغیه‌ای از سوی مقام معظم رهبری برای محیط زیست ارائه شده است نشان می‌دهد که ایران تا چه اندازه به این موضوعات توجه می‌کند و همین ابلاغیه خودش به یک دستورالعمل برای همکاری مشترک میان قوای سه‌گانه ایران تبدیل شده است و نشان می‌دهد که ایران هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی به دنبال برطرف کردن معضلات محیط زیستی است.

رییس سازمان محیط زیست همچنین گفت: احزاب سیاسی نیز به دلیل اهمیت موضوع باید به توسعه پایدار ورود کنند. در گذشته آسیب‌های بعضاً جبران‌ناپذیری به محیط زیست ما وارد شده که ناشی از اعمال سیاست‌های اشتباه بوده است که ما امیدواریم بتوانیم آن خسارت‌ها را جبران کنیم. از همین موضوع متوجه می‌شویم که سیاست و محیط زیست تا چه اندازه به یکدیگر وابسته هستند.

وی با بیان اینکه در دولت یازدهم رشد سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه محیط زیست و زنان سه‌برابر شده است، گفت: دولت فضا را برای فعالیت‌های اجتماعی مردم مهیا کرده است. در کنار آنها حضور احزاب و جریان‌های اجتماعی نیز بسیار ضروری است چراکه دیگر مردم نمی‌خواهند به لحاظ سیاسی و اجتماعی تالماتی که در دوران بی‌خبری تحمل کرده‌اند را متحمل شوند.

ابتکار گفت: باید تلاش کنیم که آینده ایران توأم با تدبیر، نواندیشی و تدبر باشد از همین رو است که می‌گوییم حضور زنان و احزاب سیاسی در توسعه پایدار بسیار ضروری است. ما هم در دولت سعی کرده‌ایم که فضا را برای مشارکت سیاسی زنان فراهم کنیم و موانع را بشناسیم و برطرف سازیم. یادمان نرود که مساله محیط زیست با آینده جهان و نسل‌های آینده گره خورده و ما باید با ایجاد یک جریان سالم به کمک آن بشتابیم.