«حتی "ف" فرونشست در مقررات ملی دیده نشده است»
مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تدوین مقررات ملی کاهش خطر فرونشست زمین در ایران را نقطه‌ی آغازی برای کنترل فرونشست دانست و گفت: هنوز مقررات ملی برای فرونشست زمین نداریم و در مقرارتِ موجود، عمدتاً رویکرد زمین‌لرزه را داریم؛ و حتی "ف" فرونشست در مقررات ملی دیده نشده است. درحالی‌که اصفهان می‌تواند پایلوت تدوین این آیین‌نامه باشد. علی بیت‌اللهی، دیروز (دوشنبه، ۱۷ آبان‌ماه) در نشست بررسی وضعیت فرونشست در ایران و جهان و راهکارهای مقابله با آن، که در شهرداری اصفهان برگزار شد، افزود: اگر بخواهیم پیامدهای فرونشست زمین را با اثر زمین‌لرزه در ایران مقایسه کنیم، می‌بینیم که زمین‌لرزه اثر موضوعی دارد و زمین تخریب و بازسازی می‌شود، اما فرونشست هر روز رخ می‌دهد. وی با اشاره به اینکه وسعت گسترش فرونشست زمین از شرق تا غرب کره زمین از سواحل ژاپن، اندونزی، تایوان و قسمت شرقی چین، پاکستان، عربستان، ایران، ترکیه و یونان تا سواحل شرق و غرب آمریکا را در بر گرفته و یک پدیده جهانی است، افزود: در دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ در کنفرانس های خارجی همیشه از تغیرات اقلیمی می گفتند، در حالی که آن زمان ما دغدغه زلزله را داشتیم، اما امروز متوجه شده ایم تغییرات اقلیمی تا چه اندازه گسترده است. به عنوان کسی که درگیر این موضوع هستم می گویم وسعت اثر تغییرات اقلیمی، میلیون ها برابر زلزله است. مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه زلزله بعد تخریبی و تلفات جانی برای مردم دارد، گفت: اما فرونشست زمین مثل چربی خون که اندک اندک در رگ‌ها جمع می شود محسوس نیست تا به حد بحرانی برسد و آن زمان دیگر متاسفانه غیرقابل بازگشت است. وی با قدردانی از حساسیت اساتیدی که موضوع فرونشست زمین را مطرح می کنند، گفت: باید نگاه مسئولان شهری و استانی را نیز درک کنیم که می خواهیم یک محیط قابل زیست و پایدار برای آیندگان به جا بگذاریم، پس همگرایی در این زمینه یک اصل ضروری است. با کلیک بر روی هر تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.فرونشست قومی نیست، ملی است بیت اللهی پیشنهاد کرد پیش از هر چیز از این حالت تقابلی که چه کسی موضوع را جدی نگرفته و یا زیاد جدی گرفته باید دوری کنیم، افزود: این تقابل باعث فراموشی اصل موضوع می شود. موضوع بعدی این است که فرونشست زمین را نباید قومی کنیم، این یک پدیده ملی است و باید در ظرف ملی حل شود و گرنه باز هم دچار واگرایی شده و به نتیجه نمی رسیم. وی با اشاره به اینکه وقتی زلزله رخ می دهد کنترل وقوع آن دست ما نیست و بشر در هیچ کجای دنیا هیچ دانشی برای کنترل وقوع آن ندارد، گفت: معتقدم خوشبختانه با وجود بدی های فرونشست زمین، خطر فروشست قابل کنترل است و تجربیاتی از چندین کشور وجود دارد که نرخ فرونشست زمین را از ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر به صفر رسانده اند. مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از مسئولان اصفهان خواست از بیرون به این موضوع نگاه کنند و افزود: می توان گفت اصفهان مظلوم تحت فرونشست و خشکسالی و ... است، در حالی که این نگاه هم از نظر روحی برای مردم این شهر و هم سرمایه گذاران و گردشگران نتایج بدی به دنبال دارد، این گفتمان خوب نیست اما اگر بتوانیم اصفهان را الگو و نمونه شهرهای جهان در غلبه بر فرونشست زمین کنیم نتیجه بسیار بهتری خواهیم گرفت. فرونشست زمین قابل‌کنترل است وی با تاکید بر اینکه فرونشست زمین قابل کنترل است، گفت: شهردار اصفهان می تواند به عنوان شهردار نمونه در مقابله با فرونشست زمین و تغییرات اقلیمی در دنیا مطرح شود و این نگاه سازنده و امیدبخش است و مسئله را نیز حل می کند. همه باید به این نگاه برسند که این نقطه همگرایی باعث موفقیت می شود. بیت اللهی تدوین مقررات ملی کاهش خطر فرونشست زمین در ایران را نقطه شروعی دانست و گفت: هنوز مقررات ملی برای فرونشست زمین نداریم و در مقرارت موجود عمدتا رویکرد زلزله داریم، حتی "ف" فرونشست در مقررات ملی دیده نشده است، در حالی که اصفهان می‌تواند پایلوت تدوین این آئین نامه باشد. وی با بیان اینکه تدوین این مقررات در این زمینه در سه بعد قابل انجام است، تصریح کرد: بعد اول کنترل خطر است یعنی کارهایی انجام دهیم تا وقوع فرونشست را کنترل کنیم، بُعد دوم کنترل آثار فرونشست زمین است، در این زمینه دشت مهیار یک نمونه کلاسیک است که در دنیا می تواند بررسی شود. شکاف‌های فرونشست را می توان کنترل کرد و روش هایی در نیوزلند، آمریکا، انگلیس و کشورهای مختلف انجام شده تا شکاف ها و ساختمان ها به ویژه به ساختمان های تاریخی حمله نکند. بعد سوم نیز تاب آوری المان ها است، یعنی علاوه بر کنترل فرونشست و آثار آن مثل شکاف ها و نشست ها و ... چه اقدامی می توانیم برای تاب آوری انجام دهیم و سیستم هایی طراحی کنیم تا گسیختگی و آثار زیست محیطی نداشته باشد. وی با تاکید بر اینکه دست ما برای این کار باز است و با نگاه امیدوارنه به آینده باید گفتمان مدیریتی و کارشناسی ما در نقطه ای همگرا شود، افزود: اقداماتی می توانیم انجام دهیم که نه در آسیب پذیری از فرونشست که در مقابله با آن سرآمد باشیم و اصفهان به عنوان یک الگو در جهان مطرح شود. تاریخ اصفهان، تاریخ ملی ما و تمام آثار تاریخی اصفهان، سرمایه ملی ایران است که اگر آسیب ببینند قابل جبران نیست. مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه با اشاره به وضعیت آب و کشاورزی کشور، اظهار کرد: از ۳۰ حوضه آبخیز در کشور ما، ۲۹ حوضه دچار فرونشست شده است. البته این بحران فقط مربوط به کشور ما نیست و طیف جهانی دارد، اما کشور ما یک سوم میانگین جهانی بارش و سه برابر تبخیر دارد و به شدت کشور کم آبی هستیم. به طور متوسط از یک هکتار باغ پسته در کشورهای پیشرفته ۱۳ تن محصول برداشت می شود، در حالی که در کرمان از یک هکتار زمین یک تن محصول برداشت می شود و این موضوع بر روی اقتصاد ما تاثیر می گذارد که ۳۳ درصد وابسته به کشاورزی است. نرخ فرونشست زمین در ایران ۱۰ سانتیمتر در سال است وی با اشاره به اینکه ۸ میلیون هکتار اراضی زراعی در کشور داریم که در تمام آن فرونشست زمین داریم، افزود: ۳۸۱ سایت توسط گروه های مختلف از نظر فرونشست زمین مطالعه و مشخص شده حدود ۱۰ سانتیمتر در سال در کشور فرونشست زمین داریم. بیت اللهی همچنین با بیان اینکه حدود ۳۵ درصد از اراضی کشور به شدت خشک است، ادامه داد: حدود ۷۳۵ هزار حلقه چاه و رشته قنات و نزدیک به ۴۰۰ هزار حلقه چاه کشاورزی داریم و ۶۶ درصد از آب کشاورزی ما از آب زیرزمینی تامین می شود، در حالی که گستردگی آب های سطحی نیز بسیار محدود است. وی با تاکید بر اینکه تغییرات اقلیمی و خشکسالی باعث فشار بیشتر بر آبخوان ها شد، گفت: شرایط اقلیمی و افت و فشار آب های زیرزمینی کشور ما را دچار حالتی کرده که در همه دشت های کشور فرونشست داریم و در ۴۱۰ دشت شرایط بحرانی اعلام شده است. اصفهان، پُرریسک‌ترین شهر ایران از نظر فرونشست زمین مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه سیمای کلی فرونشست کشور وضعیت خوبی ندارد، تصریح کرد: از نظر ریسک فرونشست، اصفهان، خراسان رضوی و تهران پر ریسک ترین شهرهای کشور هستند که از این میان، اصفهان پر ریسک ترین استان کشور است. تعداد ساختمان های فاقد اسکلتی که در اثر نشست زمین ممکن است ترک بخورد در اصفهان بیشتر از همه شهرها است، از طرف دیگر شکاف در خاک اصفهان بیشتر و جنس خاک متفاوت است. وی ادامه داد: موضوع دیگری که در اصفهان باید به آن دقت کنیم ریسک های ناشی از فرونشست زمین در آثار تاریخی و فرهنگی است، چراکه اگر یک اثر تاریخی از بین برود قابل جبران نیست. البته این موارد همه راه حل دارد و دست ما بسته نیست و به راحتی می توانیم مسئله را مدیریت کنیم. خوشبختانه جزو اولین کشورهایی هستیم که قانون مصوب مجلس را داریم و امیدواریم اعتباری برای این کار مصوب شود تا بتوان کارهای زیربنایی خاصی انجام داد. در همین رابطه تفاهم نامه هایی با مراکز تحقیقاتی منعقد شده، از جمله پژوهشگاه فضایی ایران که با استفاده از تصاویر ماهواره ای می توانند نوع کشت و زرع را تشخیص دهند. این پتانسیل بزرگی است که اگر همه این ها را تجمیع کنیم اقدامات خوبی می توانیم انجام دهیم. احیای گاوخونی و زاینده‌رود، مهم‌ترین گام برای مقابله با فرونشست وی بر احیای تالاب های کشور تاکید کرد و گفت: اگر این اصل اساسی اجرا شود بسیاری از مشکلات حل می شود، تالاب هایی مثل گاوخونی در طول تاریخ آب داشته اند و آب زاینده رود نیز باید به صورت مستمر جریان داشته باشد که این مهم ترین قدم برای مقابله با بحران فرونشست است. بیت اللهی از اصفهان به عنوان یکی از مناطق با اولویت برای مقابله با فرونشست زمین در کشور نام برد و افزود: تاکنون بودجه ای در این زمینه تخصیص داده نشده، در حالی که یک کار میدانی دقیق نیازمند اندازه گیری و هزینه گذاری است که متاسفانه هنوز انجام نشده است. فرونشست زمین یک امر قطعی و تدریجی است وی در ادامه تعریف جامعی از فرونشست زمین ارائه داد و گفت: پایین رفتگی تدریجی یا ناگهانی سطح زمین در گستره ای وسیع یا محدود در اثر عوامل طبیعی و یا غیرطبیعی را فرونشست زمین می‌نامیم. فرونشست زمین یک امر قطعی و تدریجی است، در عین حال که فرونشست حالت کاسه ای دارد و در وسط دشت بیشتر است. فرونشست زمین همچنین با اندازه دانه بندی متناسب است و هرچقدر ضخامت آبرفت بیشتر باشد فرونشست بیشتر و هرچقدر کمتر باشد فرونشست کمتر است. به گزارش ایسنا، مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی یکی از دلایل عمده فرونشست زمین را اُفت سطح آب زیرزمینی عنوان کرد و افزود: تخریب ساختمان‌ها بر اثر فرونشست زمین در مقابل آثار زیست محیطی و کشاورزی این بحران قابل مقایسه نیست. وی با اشاره به اینکه تحقیقات خوبی در کشورهای مختلف دنیا در مورد فرونشست زمین انجام شده که می توان از این تحقیقات استفاده کرد، افزود: فرونشست زمین یک مسئله فراگیر است و باید تلاش کنیم با همکاری همدیگر طرحی به هیات دولت ببریم و به عنوان لایحه و قانون، اعتبارات لازم را دریافت کنیم. بیت اللهی با بیان اینکه از هم اکنون باید به فکر زیرساخت ها باشیم و حداقل ظرفیت سازی‌ها را شروع کنیم، خاطرنشان کرد: باید تلاش کنیم اصفهان را به عنوان شهر نمونه برای غلبه بر فرونشست زمین معرفی کنیم.
|
