خبرگزاری مهر - گروه اقتصادی: مسکن مهر با هدف رفع مشکل کلانشهرهایی مانند تهران به اجرا درآمده است که به دلیل آماده نبودن زیرساختهای لازم برای زندگی در حاشیه شهرها، مردم با وجود اختصاص 70 درصد هزینه‌های خود به مسکن، تاکنون تمایل چندانی به خروج از پایتخت نشان نداده‌اند.
به گزارش خبرنگار مهر، یکی از طرحهایی که دولت از سالهای گذشته آن را در دست اجرا دارد، مسکن مهر است. این طرح برای خانه دار کردن اقشار کم درآمد و افرادی به اجرا درآمد که بدون حمایت و پشتیبانی تسهیلاتی، امکان خانه دار شدن را ندارند. حذف قیمت زمین، وام بر این اساس، دولت با شعار حذف قیمت زمین از ساخت مسکن و اعطای تسهیلات 140 میلیون ریالی در چند سال اخیر مردم را تشویق کرد تا ضمن تشکیل تعاونیها و ثبت نام در این طرح خود را برای خانه دار شدن و خروج از کلانشهرها آماده کنند. در ابتدای کار که با توجه ویژه مردم همراه شد، تصور بر این بود که دولت می خواهد برای اقشار کم درآمد و کسانی که خانه ندارند، مسکن بسازد که این موضوع می تواند از ضعف اطلاع رسانی درست و یا سخنان مختلفی ناشی شود که از ناحیه مسئولان دولتی بیان می شد. گام اول: دولت مسکن مهر می سازد می توان گفت که شکل گیری ثبت نامها و ایجاد موج تقاضای بیش از 4 میلیون نفری در این طرح نیز ناشی از همین تصور مردم بود. نهایتا در یک مقطعی دولت متوجه این موضوع شد که مردم فکر می کنند مشارکت آنها فقط در حد ثبت نام و پذیرش اقساط تسهیلات خواهد بود و مابقی توسط خود دولت انجام می شود. پس در این مرحله بود که دولتی ها از جمله وزرای مسکن و تعاون که طبق پیش بینی اولیه از وزرای مسئول در این طرح شناخته می شوند، اعلام کردند که مردم فکر نکنند قرار است کسی برای آنها خانه بسازد؛ بلکه هدف دولت کمک به آنها در جریان خانه دار شدن است به نحوی که با پرداخت تسهیلات و حذف زمین از قیمت تمام شده، دولت در صدد کمک به آنها است. گام دوم: دولت مسکن نمی‌سازد، کمک می کند از سویی نیز بیان شد که هدف از تشکیل تعاونیها نیز همین بوده است تا مردم بتوانند خودشان وارد عمل شوند و مشکل خود را با کمک دولت حل کنند. اما اینکه مردم خودشان باید حضور قوی داشته باشند خیلی ملموس نشد و این مسئله باعث شد تا بخشی از متقاضیان از ادامه حضور خود در طرح انصراف دهند. می توان گفت در طرح مسکن مهر آن بخشی که به تعاونیها مربوط می شود به درستی برای مردم تشریح نشد چون متقاضیان هنوز به این آمادگی ذهنی مبنی بر اینکه از فردای روز تقاضا باید با حضور فعال خود در تعاونیها، جریان ساخت و ساز را دنبال کنند ، نرسیده اند، دلیل این موضوع هم این است که هنوز متقاضیان مسکن مهر فکر می کنند بسیاری از مسائل تعاونیها از جمله پیگیری روند ساخت و ساز به آنها مربوط نمی شود. گام سوم: دعوت مردم به مشارکت نقد دیگری که توسط کارشناسان بازار مسکن بر روند اجرای پروژه مسکن مهر از طریق تعاونیها وارد شد انتخاب مدیران دولتی در راس تعاونیهای مسکن و بدون مشارکت و دخالت اعضا بود. موارد بسیار زیادی وجود دارد که اعضای تعاونی های مسکن مهر از جمله مدیرعامل و هیئت مدیره تعاونی از این سمت های خود بی خبرند تا چه رسد به مشارکت در تصمیم گیریها. قرار بود در قالب تعاونیها و برگزاری مجامع ، متقاضیان در جریان امور مربوط به تعاونیها قرار گیرند که این موضوع بسیار کمرنگ اجرا شد. از جمله آسیب هایی که می توان آن را در روند مشارکت ضعیف مردم موثر دانست غیرقابل دسترس بودن بسیاری از مدیران تعاونیهای مسکن مهر، ناشناس بودن آنها، عدم مشارکت اعضا در مجامع، ضعف در اطلاع رسانی به مردم در خصوص روند اجرای پروژه و همچنین اعمال سلیقه برخی مدیران تعاونیهای مسکن مهر در اجرای این پروژه ملی است. گام چهارم: حذف تعاونیها، مدیران دولتی در یک مقطع زمانی دیگر تصمیماتی نیز توسط شورای عالی مسکن مبنی بر کنار گذاشتن تعاونیها از جریان مسکن مهر اتخاذ شد که این موضوع نیز به ادامه مشارکت مردم لطمه زد. تشکیل گروههای کوچک تصمیمی بود که شورای‌عالی مسکن برای تسریع در روند ساخت و ساز گرفته بود که با عدم استقبال مردم مواجه شد. محمد عباسی وزیر تعاون در خصوص انصراف مردم معتقد است: وقتی مردم برای حضور در این طرح سرمایه گذاری نکرده‌اند و از بابت عدم حضور متضرر نشوند پس دیگر کلمه انصراف معنا نخواهد داشت. همچنین وی در زمینه تشکیل گروههای کوچک نیز ضمن بیان مخالفت خود به صورت تلویحی، عدم استقبال مردم از آن و تمایل در ادامه کار به صورت تعاونی را اعلام می کند. حال پس از چند سال از آغاز اجرای طرح مسکن مهر می بینیم که دیگر آن شور و توجه ویژه افرادی که به دنبال مسکن بوده اند، وجود ندارد و آنان از به نتیجه رسیدن این طرح ناامید شده اند و ترجیح می دهند خودشان بصورت انفرادی فکری برای خانه دار شدن کنند. البته خود دولتی ها معتقدند که مسکن مهر توانسته است در زمانی که قیمتها در این بخش سیر صعودی به خود گرفته بود را مهار کند و اگر توقفی در روند افزایش قیمت مسکن ایجاد شده ناشی از اجرای مسکن مهر است. این مسئله در حالی مطرح می شود که پروژه مسکن مهر تاکنون فقط چند پروژه را در کشور به سرانجام رسانده است و هنوز آن تقاضای بالقوه و اصلی متقاضیان پابرجا است. ناتوانی مسکن مهر در پاسخگویی به نیازهای مردم در کلانشهرها موضوع دیگری است که به استقبال مردم از این طرح لطمه زده است، چون دولت نتوانست برای آن گزینه مناسبی داشته باشد. برخی بر این باورند که مسکن مهر در شهرهای کوچک و برخی مناطق محروم توانسته است خودی نشان دهد و به بخشی از نیازهای مردم در این زمینه پاسخی دهد اما در کلانشهرها و به ویژه تهران که اتفاقا این موضوع پراهمیت تر نیز بود، کارساز نبوده است. ناتوانی در کلانشهرها در واقع مناطقی از کشور که زمین مسطح در آنجا کم و یا گران است، پروژه مسکن مهر با اختلال مواجه شد به نحوی که در تهران و استانهای شمالی کشور این موضوع خودنمایی بیشتری داشته است. بحث عدم آماده بودن زیرساختهای لازم در شهرکهای اقماری تهران موضوع دیگری است که مردم را در ادامه کار مردد می کند. هنوز بسیاری از امکانات و خدمات شهری در اطراف تهران به نقطه مطلوبی نرسیده است تا مردم با تکیه بر آنها بخواهند از طریق مسکن مهر به آنجا نقل مکان کنند می توان در این بخش به مشکلات مربوط به آب آشامیدنی سالم، گاز، برق، مترو، خطوط اتوبوسرانی، مراکز خرید، و بسیاری دیگر از ملزومات امروزی زندگی در شهرها اشاره کرد که هنوز در شهرکهای اقماری تهران به درستی وجود ندارد. شهرکهای اقماری، آماده زندگی نیستند مسلم است مردمی که در تهران و با امکانات فوق زندگی می کنند حاضر نخواهند شد حتی مستاجر بودن و تحمل هزینه های بالای اجاره نشینی را رها کنند و با نقل مکان به شهرکهای اقماری به امید مسکن مهر، زندگی جدیدی را آغاز کنند. به بیان دیگر باید گفت ابتدا دولت باید زیرساختهای لازم زندگی مانند آنچه که در پایتخت است را برای زندگی در بیرون شهر آماده کند و سپس از مردم بخواهد با ساخت و ساز جدید، محل زندگی خود را تغییر دهند. محمد عسگری مدیر پروژه مسکن مهر در وزارت تعاون، بالا بودن هزینه تهیه مسکن، تقاضای بالا به دلیل عدم ساخت مسکن در سالهای گذشته، هدایت نقدینگی، حذف واسطه گری و تقویت کنترل بانکها در اختصاص مناسب منابع به مسکن را از دلایل اصلی اجرای طرح مسکن مهر می داند. وی پاسخ به نیاز جامعه به ویژه طبقات پائین و کم درآمد، حذف بهای زمین از طریق اجاره 99 ساله، وام 20 میلیون تومانی برای ساخت سنتی و وام 25 میلیون تومانی برای ساخت صنعتی، توجه بیشتر به کلانشهرها، آزاد کردن زمین با پیگیری در تخلیه اماکن مانند پادگانها یا مراکز غیر قابل استفاده در کلانشهرها را از دلایل دیگر اجرای مسکن مهر می داند. وی ضمن بیان اینکه از سال 86 این کار از طریق مشخص شدن وظیفه وزارت تعاون مبنی بر سازماندهی و نظارت متقاضیان واجد شرایط در قالب تعاونیها آغاز شد، گفت: موظف شدن وزارت مسکن نسبت به تامین زمین مورد نیاز برای تامین مسکن با اولویت گروههای کم درآمد از دیگر برنامه های دولت برای خانه دار کردن اقضار کم درآمد است. عسگری، فاقد مسکن ملکی و زمین مسکونی بودن افراد متقاضی مسکن مهر، عدم استفاده از امکانات دولتی، متاهل و یا سرپرست خانوار بودن و سابقه 5 ساله سکونت در شهر مورد تقاضا را نیز به عنوان پیش شرط های دولت در پذیرش متقاضیام مسکن مهر اعلام کرد. این مقام مسئول در وزارت تعاون در زمینه تاثیر مسکن در سبد هزینه های خانوار، گفت: در حالی که سهم مسکن در سبد هزینه خانوار کشورهای موفق در رفع معضل مسکن به کمتر از 15 درصد می رسد، متاسفانه در کشور ما این سهم در سبد هزینه خانوارهای شهری 32.5 درصد گزارش شده است. وی تصریح کرد: این رقم برای دهکهای پائین درآمدی در کلانشهرها به بیش 70 درصد نیز رسیده است. این موضوع بدان معناست که درصد بالایی از درآمد خانوار باید صرف پرداخت اجاره بها و یا اقساط خرید خانه شود، این امر موجب کاهش قدرت خرید خانوار شده است.
|
