■ پل خواجو در آستانه تخریب

به گزارش خبرنگار مهر، ‌مرمت پله‌ها، ‌دهانه‌های خروجی آب و ایجاد رمپی جدید در بخشی از بستر زاینده رود برای پل تاریخی خواجو از جمله برنامه‌هایی بود که در بهار و تابستان سال گذشته انجام شد که متاسفانه نبود دقت کافی برای این مرمت‌ها اکنون زمینه و بستر نابودی و تخریب سنگ‌ها و آبزدگی و نشست بخشهایی از این پل را فراهم کرده است.

چنانچه تصاویر نیز خود گویاست، مرمت دیواره های پل تاریخی خواجو با سیمان انجام شده آن هم سیمانی که مرغوبیت ندارد این در حالی است که جنس سنگ‌های موجود در پل تاریخی خواجو از نوع آهکی است و به همین سبب باید برای مرمت آن از ملاتهای دیگری استفاده شود.

متاسفانه نه تنها در مرمتهای اخیر بلکه در دوره‌های گذشته نیز برای تعمیر سنگ‌های این بنای تاریخی از سیمان استفاده شده که در نهایت زمینه خوردگی و نابودی سنگ‌ها را فراهم کرده است و نباید فراموش کرد که مواد سیمانی در مجاورت و لبه‌های دارای ترک در سنگ، به دلیل نوع واکنش سیمان باعث ایجاد آسیب در مجاورت سنگ‌ها می‌شود.

یک کارشناس مرمت در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: نزدیک به 40 سال است که دیگر برای کارهای مرمتی از سیمان استفاده نمی‌کنند و اکنون برای مرمت سنگ‌ها از روشهای دیگری استفاده می‌شود که با علم روز است.

امید عودباشی ادامه داد: حتی در صورت استفاده از سیمان نیز از هر سیمانی نمی‌توان برای مرمت استفاده کرد.

وی با اشاره به اینکه سیمان برگشت ناپذیر است، تصریح کرد: ‌استفاده از سیمان در نهایت به سنگ‌ها آسیب می‌زند و باید در این خصوص از مواد جایگزینی استفده کرد که استحکام لازم را داشته باشد.

عودباشی ادامه داد: متاسفانه در سیستم مرمتی کشور به روشهای گذشته عادت شده و برای دوره‌های بعدی نیز از آن استفاده می‌شود.

طرح‌های مرمتی کشور نیازمند بودجه است

این کارشناس مرمت با اشاره به اینکه پل خواجو شوخی نیست، تصریح کرد:‌ برای طرح‌های مرمتی در کشور به مطالعات زیادی نیازمند هستیم که نزدیک به یک تا دو سال به طول می‌انجامد و متاسفانه به سبب هزینه بر بودن از انجام این کار جلوگیری می‌شود.

عودباشی تصریح کرد: ‌به همین سبب از دستورالعمل دیگران برای مرمتهای خود استفاده می‌کنیم این در حالی است که باید بر اساس نوع سنگ و محیط، فرسایش سنگ را بررسی کنیم.

حلقه ارتباطی سازمان میراث فرهنگی با دانشگاه‌ها قطع است

این کارشناس مرمت ادامه داد: متاسفانه حلقه ارتباطی سازمان میراث فرهنگی کشور با دانشگاه‌ها قطع است و این سازمان ارتباطی مستمر و آنگونه که باید و شاید با دانشگاه‌ها ندارد زیرا در بسیاری از اوقات دانشگاه‌ها علاقمند به فعالیت در این عرصه هستند.

وی تصریح کرد:‌ در مرمتهای تخت جمشید نیز از سیمان استفاده شده که این موضوع خطرناک و مشکل ساز است.

بر اساس تصویری که مشاهده می‌کنید دو قطعه سنگ در تصویر مشاهده ‌شده که در دوره های متوالی با سیمان مرمت شده است که خوردگی‌های موجود در آن نیز به همین سبب است.

علاوه بر این موضوع با وجود آنکه رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی اصفهان مدعی این موضوع بود که بر اساس فرمول خاصی از سیمان و آهک استفاده می‌شود اما اکنون این مرمت غیراصولی رخ نموده و شاهد تخریب پله‌های پل خواجو هستیم.

شور زدگی حاشیه پله های پل خوجو خود مبین نوعی رسوب آب به درون پله‌ها است که این موضوع می‌تواند اثرات زیان‌آور جبران ناپذیری را برای این بنای تاریخی به همراه داشته باشد و این مهم اکنون دقت نظر بیشتری را می طلبد.

همچنین با نگاهی گذار بر پله‌های این بنای تاریخی می‌توان متوجه نشت آب از زیر پله‌های پل تاریخی خواجو شد چنانچه در تصویر نیز روشن است ورود آب به بستر و زیر پل در نهایت در نقطه‌های به وضوح به تصویر کشیده شده و همانند فواره‌ای کوچک از پله‌های این پل خارج می‌شود.

اختلاف دمای آبی که از این نقطه خارج می‌شود با دیگر نقاط مبین این مسئله است که این آب مسیری طولانی را در زیر این بنای تاریخی طی می‌کند، ورود آب به زیر پله اول پل خواجو خود نشان دهنده این موضوع است که همچون این پله امکان ورود آب به زیر دیگر پله‌ها نیز وجود دارد.

پل خواجو اسیر علف‌های هرز

علاوه بر مشکلات مرمتی رویش علفهای هرزکه به نوعی مخربتر از گلسنگها بشمار می‌روند نیز دیده می شود زیرا باعث رویش دیگر علفها می‌شود و جلبکها در حاشیه این پل تاریخی خود نیز از جمله مسائلی است که می‌تواند خسارات زیادی را به پل خواجو وارد کند.

همانگونه که در تصاویر نیز واضح است در بخشی از پل خواجو و در حریم این بنای تاریخی علفهای هرزی رویش داشته که در نهایت این موضوع سبب خواهد شد تا سنگهای حاشیه این بنای تاریخی دچار مشکل و خساراتی جدی شوند که باید دستگاه‌های متولی امر در این خصوص تدابیری جدی را اتخاذ نمایند.

علاوه بر رویش علفهای هرز در حاشیه این بنای تاریخی در بخش دیگری نیز درختچه‌‌ای کوچک رویش کرده که در صورت عدم بررسی و رسیدگی این موضوع می‌تواند خسارت زیادی را به این بنای تاریخی وارد کند همچنین رویش جلبکها در بخش دیگری از پل خواجو نیز تامل برانگیز است.

رشد جلبک‌ها بر روی سنگ‌ها در نهایت موجب فرسایش سنگ‌ها می شود و به نوبه خود در سنگ‌ها ترک ایجاد می‌کند و موجب فرسایش و خرد شدن آن می‌شود.

آب شستگی زودهنگام ملاتها

جریان آب به تدریج موجب شسته شدن ملاتها می‌ شود که در نتیجه این ملاتها از بین رفته و باعث ایجاد حفره در پشت سنگها شده که با گذشت زمان این موضوع باعث جدا شدن سنگ‌ها و آسیب دیدگی آنها خواهد شد.

متاسفانه در مرمت اخیر پل خواجو به این موضوع نیز آنگونه که باید و شاید دقت نشده زیرا اکنون پس از گذشت مدت زمان کوتاهی این آب شستگی ایجاد شده و در صورت عدم رسیدگی شاهد جدا شدن سنگ‌ها و در نهایت ایجاد اختلال در این بخش از این بنای تاریخی خواهیم بود.

نصب دربهای آهنی در پل تاریخی

از دیگر نکاتی که دل هر گردشگری را آزار می‌دهد، نصب در و پنجره‌های فلزی در این بنای تاریخی است که سالها این درها در این بنای تاریخی نصب شده و سبب رنجش خاطر هر بازدیدکننده‌ای می‌شود و به نوعی نابهنجاری در این بنا ایجاد کرده است که باید در این خصوص اقدامات لازم را به عمل آورد.

استفاده از در و پنجره‌های آهنی در این بنای تاریخی که خود به عنوان یکی از آثار تاریخی و شاخص اصفهان بشمار می‌رود شایسته این شهر تاریخی نیست و انتظار می‌رود تا متولیان امر در این خصوص اقدامات لازم را به عمل آورند و یا حداقل در انتخاب رنگ این درها و پنجره‌ها به نوعی اقدام کنند تا در نهایت نمای این پل تاریخی همچنان حفظ شود.

در هر صورت انتظار می‌رود تا متولیان امر در رفع چالشهای پیش روی این بنای تاریخی اقدامات لازم را آنگونه که باید و شاید انجام دهند تا شاهد ماندگاری این بنای تاریخی برای نسل‌های آتی نیز باشیم و علاوه بر آن در انتخاب دستگاه‌های مربوطه جهت مرمت نیز دستگاههایی را انتخاب کنیم که استعداد و علم لازم را در این خصوص داشته باشند زیرا انجام فعالیتهای مرمتی با نوسازی بسیار متفاوت است و نیازمند تجربه‌ای خاص است.