■  گزینه‌های ساختمانی برای بازسازی مناطق زلزله زده

علیرضا ثقفی*- پس از هر زلزله، مسائل مربوط به مقابله با بحران‌های ناشی از آن برای مدتی مورد بحث قرار گرفته ولی متاسفانه با گذشت زمان، بدون اینکه تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر روند جاری ساخت و ساز بگذارد، مجددا به بوته فراموشی سپرده می‌شود تا باز زلزله‌ای دیگر، به دلیل عدم آمادگی و پیش‌بینی‌های لازم، از میان هم میهنانمان قربانی گرفته و عده زیادی را بی‌خانمان و داغدیده سازد.
 

زمین لرزه اخیر آذربایجان نیز بار دیگر زنگ‌های خطر را برای بسیاری به صدا درآورد. عمق فاجعه در اینجا است که قسمت اعظم تخریب‌ها و تلفات زلزله اخیر، به علت استاندارد نبودن ساخت و سازها بوده و اصولا طبق نظر متخصصان یک زلزله 2/6 ریشتری نمی‌بایست موجب فرو ریختن یک ساختمان شده و اینچنین خرابی گسترده و فاجعه جانی در این ابعاد بر جای گذارد. امروزه ساختمان‌های مقاوم که با در نظر گرفتن اصول مقاوم سازی و سبک‌سازی ساخته می‌شوند، می‌توانند در برابر زمین لرزه‌هایی با بزرگی 8 ریشتر و حتی بیشتر مقاومت کنند.
(لازم به توضیح است که 8 ریشتر، یعنی زلزله‌ای صد برابر قوی‌تر از زمین لرزه آذربایجان!) برخلاف تصور عامه، مقاوم سازی به معنای گران‌تر شدن ساختمان نبوده و در بسیاری از موارد – به ویژه در سازه‌های کم ارتفاع – ساختمان‌های مقاوم و سبک، از روش سنتی ارزان‌تر و سریع‌تر تمام می‌شوند. کشور ما بر روی کمربند زلزله زمین قرار داشته و بیش از 90درصد نقاط آن با خطر زلزله روبه رو بوده و تقریبا هر ده سال یکبار، یک زلزله بزرگ در ایران رخ می‌دهد.
آنچه مسلم است نمی‌توان جلو بروز زمین لرزه را گرفت، ولی می‌توان و ‌باید همانند دیگر پدیده‌های طبیعی همچون سرمای زمستان و گرمای تابستان، برای آن آماده و مهیا بود و برای حفظ جان و مال در موقع بروز آن از هم اکنون، تمهیدات لازم را در ساختمان به کار برد. در همین رابطه یکی از مخترعان عزیز کشورمان طرح خود برای بازسازی مناطق زلزله زده را به وزارت کشور ارائه داد.
این فناوری کاملا بومی و در نوع خود در جهان بی نظیر بوده و یکی از سبک‌ترین و پایدارترین روش‌های موجود برای ساخت‌وساز و همچنین یکی از سریع‌ترین روش‌های بازسازی است که با توجه به تعداد کم قطعات و تولید صنعتی آنها، یکی از پیشنهادات وی به وزارت کشور، دپوی ده هزار واحد پیش ساخته در انبارهای ستاد حوادث غیرمترقبه بود تا با این تمهید - در صورت بروز زلزله در هر نقطه از کشور یا حتی در کشور‌های همجوار - بتوان به صورت برق آسا، عملیات ساخت‌وساز را آغاز کرده و هزینه‌ها و عواقب جانبی بحران را به حداقل رساند.
*کارشناس ارشد طراحی صنعتی