|
فعالیت مهندسان معمار در ساخت و سازهای شهری را چگونه می بینید؟
گروهی متشکل از مهندسان معمار، سازه، برق و مکانیک به عنوان مهندسان مشاور باید با هماهنگی با هم، طراحی اصولی یک پروژه ساختمان را انجام دهند. با توجه به اینکه با پرداخت دستمزد مهندسان مشاور، این هزینه به سازندگان تحمیل میشود، رغبتی به استفاده از مهندسان مشاور در ساخت و سازهای شهری و شخصی‌سازی وجود ندارد. در نهایت وقتی مهندس معمار طرح خود را ارائه می‌دهد، مهندسان رشته‌های دیگر که باید طراحی بخش‌های سازه، تاسیسات الکتریکی و مکانیکی را منطبق با هم و معماری طراحی کنند، هیچ‌گونه هماهنگی با مهندس معمار به عنوان طراح پروژه ندارند. مثلا مهندس برق سیستم برق ساختمان را طراحی میکند، بدون اینکه اطلاعی از نحوه طراحی موتورخانه توسط مهندس مکانیک داشته باشد. یا اینکه مهندس سازه فضاهای داخلی واحدها را به خاطر بادبندها عوض میکند و مهندس تاسیسات نیز به واسطه رایزرها، محل آشپزخانه را به دلخواه خود عوض میکند یا اندازه اتاق‌ها را تغییر می‌دهد. به طور خلاصه، هر مهندسی بدون هماهنگی با بخش‌های دیگر، کار خود را انجام می‌دهد. این مسئله چه مشکلاتی ایجاد میکند؟ در این میان طرح و هنر و خلاقیتی که مهندسان معمار در طراحی به کار می‌گیرند، فدای بخش‌های تاسیساتی، سازهای، تغییر طرح بادبندها و داکت‌های مختلف و... شده و درنهایت جنبه هنری پروژه ضعیف میشود. راه حل این معضل چیست؟ در مواردی که مهندسان مشاور برای کنترل نحوه طراحی بخش‌های مختلف ساختمان بر سر پروژه حضور ندارند، راهکار چنین مشکلی این است که یک مهندس معمار مسئولیت این هماهنگی را بر عهده بگیرد تا درنهایت معماری به دلیل ناهماهنگی سایر مهندسان قربانی نشود. از آنجایی که مهندسان معمار ایده اصلی پروژه را طراحی می‌کنند، باید مدیریت پروژه را انجام دهند و مهندسان سازه، مکانیک و برق با هماهنگی آنها طراحی خود را انجام دهند. حتی در ساخت و سازهای کوچک مانند قطعات 200 متری که طبق قوانین نیاز به مشاور ندارند، برای کسب نتیجه بهتر مهندس معمار به عنوان مدیر طرح مسئول باشد . درحال حاضر شرایط برای نظارت بر اجرای ساختمان مصوب ماده 33 سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و اجرای آن توسط شهرداری فراهم آمده است، اما هم اکنون نوبت به ساماندهی طرح اصلی ساختمان قبل از اجرای هرگونه نظارت رسیده است. چراکه با ساماندهی طراحی ساختمان می‌توان از هدر رفتن منابع و مصالح ساختمانی جلوگیری کرد و به تعالی شهرسازی دست یافت. در این زمینه چه نهاد یا سازمانی را می‌توان مقصر دانست؟ متاسفانه تاکنون شهرداری به این موضوع بی‌توجه بوده است. شهرداری فقط مهندسان معمار را مجبور به طراحی طبق ضوابط و اصول کرده و هیچ کنترلی روی روند کار مهندسان برق، مکانیک و سازه ندارد و مسئولیت کار آنها را هم بر عهده نمی‌گیرد. این مهندسان به طور سلیقه‌ای و طبق دلخواه خود روی نقشه‌ها کار می‌کنند. انتظار می‌رود که شهرداری حداقل ساختاری تعریف کند که مهندسان معمار به عنوان مدیر پروژه، این هماهنگی را ایجاد و بر روند کار سایر مهندسان نیز نظارت کنند تا طرح معماری از بین نرود. آیا قوانین مرتبطی در این باره تصویب شده است؟ خیر. هنوز این اتفاق نیفتاده و باید قوانین جدیدی مصوب شود که بر اساس آن مهندسان معمار مسئول مدیریت یک طرح باشند. این رویکرد که به خاطر دستمزد، از مشاوران حقوقی نظام مهندسی در ساخت و سازهای شهری استفاده نشود و بهره گیری از آنها صرفا محدود به حق امضا باشد، صحیح نیست و گروه کاملی از مهندسان باید روی طرح‌ها کار کنند. آیا در این صورت به هزینه تمام‌شده ساخت و قیمت مسکن اضافه نمی‌شود؟ درمقایسه با هزینه زمین و ساخت وساز، تعرفه مهندسان مشاور بسیار ناچیز و در حدود 3 یا 4 درصد از هزینه کل پروژه است. اما مسئله این است که با استفاده از مهندسان مشاور، درنهایت طراحی ساختمان به صورت کاملا علمی و اصولی و اقتصادی انجام میشود و قابل مقایسه با طرحی نیست که به طور متفرقه و بدون هماهنگی بوده است. یک مهندس معمار از چه ظرفیت‌هایی برخوردار است که میتواند آنها را در ساخت و سازها به کار گیرد؟ مهندسان معمار علاوه بر طراحی داخلی، در بحث نمای ساختمان‌ها و نمای شهری میتوانند بسیار موثر عمل کنند. در حال حاضر شهرداری نیز حساسیت بیشتری روی این مبحث پیدا کرده و در بیشتر مناطق نمای ساختمان‌ها باید توسط این سازمان تایید شود. در این راستا مهندسان معمار باید رابطه بیشتری با معاونت معماری و شهرسازی داشته و در تصویب طرح‌های شهرسازی در شهرداری دخیل باشند. به این ترتیب با استدلال مهندسان معمار، ساختار هنری در طراحی‌ها بیشتر لحاظ میشود و طراحی و نقشه ساختمان‌ها از حالت بیروح خود خارج میشود. اگرچه معاونت معماری شهرسازی براساس ضوابط موجود، میتواند از نظرات مهندسان معمار استفاده کند، اما در این بخش هم هماهنگی ضعیف است. یعنی پس از طراحی توسط مهندس معمار و ارائه آن توسط کارفرما به شهرداری، بخش شهرسازی طرح را براساس ضوابط رد میکند و کارفرما مجبور میشود برای دریافت جواز، نقشه ساخت را تغییر دهد و این تغییرات را در جریان ساخت اعمال کند. به نمای ساختمان‌ها اشاره کردید. اخیرا بحث ممنوعیت کاربرد نماهای فراماسونری مثل کامپوزیت آلومینیومی در نمای ساختمان‌ها از سوی شهرداری مطرح شده است. به عنوان یک مهندس معمار چه نظری در این باره دارید. به نظر من اگر کاربرد چنین نماهایی به دلیل یک اقدام فنی ممنوع اعلام شود، قابل قبول است. یعنی اگر کامپوزیت‌ها از نظر زیست محیطی یا امنیت یا عمر مفید و... مشکلاتی به دنبال داشته باشند ویا استاندارد نباشند، سازمان‌های ذی‌ربط باید استفاده از آن را ممنوع اعلام کنند. اما جلوگیری از کاربرد آن به دلایلی نظیر مدرن یا محصول غرب بودن ویا سلایق دیگر، اقدام مناسبی نیست. حتی در این زمینه این ایراد گرفته شده که برخی افراد تمایلی به استفاده از نمای سنتی و اسلامی ندارند و نمای مدرن را در ساختمانهای خود بیشتر ترجیح می دهند. صرفنظر از این مسئله که به آن اشاره کردید، اصلا کاربری بسیاری از بناهای ما با معماری و طراحی سنتی هماهنگ و سازگار نیست. به واسطه دلایل غیرمنطقی نباید چنین مصالحی را کاملا رد کرد. هر ایده و محصول جدیدی که وارد بازار میشود، تا زمان تولید یک محصول بهتر استفاده میشود و نشانگر سلایق زمان خودش است. پس کاربرد این مصالح باید سیر طبیعی خود را طی کند، مگر اینکه معایبی داشته باشد که دیگر نتوان از آن استفاده کرد . علاوه بر آن استفاده از معماری سنتی گاهی بسیار پر هزینه است
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
