■ مسکن مهر نمی‌تواند عامل رونق یا رکود بازار باشد

آن چیزی که تحت عنوان رونق و رکود بخش مسکن مطرح می‌شود، ربطی به طرح مسکن مهر ندارد.
سیامک جولایی ـ کارشناس مسکن ـ در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان این که با برخی سیاست‌های طرح مسکن مهر موافق نیستم، اظهار کرد:‌
متاسفانه در اقتصاد ما رونق و رکود با دلالی، زمین بازی و بورس بازی یکسان در نظر گرفته می‌شود و این در حالی است که رونق در شرایطی ایجاد می‌شود که مصرف‌کننده برای رفع نیاز خود اقدام به خرید یک کالا می‌کند. این که دولت در حال اجرای طرح مسکن مهر است، هیج ربطی به عدم خرید و فروش مسکن توسط مردم ندارد؛ مگر کسی جلو آنان را گرفته است؟
وی با اشاره به تسهیلات 18 میلیون تومانی خرید مسکن خاطرنشان کرد: به این دولت و دولت‌های گذشته این انتقاد وارد است که آن چیزی که به عنوان تسهیلات مسکن به خریدار مصرف‌کننده واقعی پرداخت می‌شود، تنها درحد رفع تکلیف اداری و بیشتر به یک نوع شوخی شبیه است.
او توضیح داد داد: به عنوان مثال در شرایطی که در سال‌های 1386 و 1387 قیمت مسکن طی دو ماه حدود سه برابر افزایش یافت، پرداخت وام مسکن 12 میلیون تومانی که دریافت آن مستلزم سپرده‌گذاری شش ماهه 12 میلیون تومانی در بانک مسکن بود، چه میزان از قیمت یک مسکن 60 متری با قیمت حدود متری یک میلیون تومان را در جنوب شهر تهران پوشش می‌داد؟
وی گفت: نمی‌توان گفت عدم پرداخت تسهیلات مسکن با این شرایط منجر به کاهش میزان خرید وفروش‌ها شده است؛ به عبارت دیگر در آن شرایط عده‌ای وارد بخش دلالی مسکن شده بودند و با استفاده از سرمایه‌های مردم اقدام به ساخت و ساز کرده و به همان مردم می‌فروختند.
جولایی خاطرنشان کرد: آن چیزی که اکنون در بازار رخ داده، این است که جلو این کار گرفته شده و ساخت و ساز برای این افراد دارای سودهای کلان نیست و در نتیجه این افراد وارد بازار مسکن نمی‌شوند؛ بنابراین به چنین چیزی رکود گفته نمی‌شود.
این کارشناس مسکن با طرح این سوال که آیا در شرایط به اصطلاح رونق که قیمت مسکن سه برابر شده بود، مردمی که باید براساس قانون اساسی کرامت انسانی‌شان از طریق ایجاد شغل، سرپناه و سلامت حفظ شود، صاحب خانه شدند؟ گفت: تعداد متقاضیان مسکن نه تنها کاهش نیافته، بلکه با افزایش نیز روبه‌رو شده است. به رغم وجود تقاضا مردم اقدام به رفع تقاضای خود نمی‌کنند، چرا که شاهد افزایش چند برابری قیمت مسکن و سپس کاهش آن بوده‌اند و اکنون با انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها اقدام به خرید نمی‌کنند.
وی گفت: متقاضیان واقعی مسکن با کمبود نقدینگی روبه‌رو هستند و افرادی هم که از بودجه کافی برای خرید مسکن برخوردارند، نسبت به کاهش مجدد قیمت‌ها اطمینان ندارند که این همان تاثیر مخرب افزایش ناگهانی قیمت‌ها به روش نادرست است.
جولایی با بیان این که مردم آگاهانه از مشارکت در سرمایه گذاری اقتصادی خودداری می‌کنند، اضافه کرد: مسکن یک موضوع بیش بعدی و فراموضوعی است. آن چیزی که به طور کاذب رونق بخش مسکن و ساخت و ساز نامیده شده بود، باعث شد که قیمت‌ها از افزایش نجومی برخوردار شود و در نیتجه مسکن از دسترس مردم عادی خارج و به دست کسانی بیفتد که از سرمایه برخوردارند.
وی با اشاره به تعاونی‌هایی که در آن‌ها کلاهبرداری صورت گرفت، خاطرنشان کرد: این افراد با پیش فروش واحدهای خود با استفاده از سرمایه مردم اقدام به خرید زمین‌های دیگر یا تراکم کرده و از ساخت واحدهایی که به فروش رسانده بودند، امتناع کردند.
این کارشناس مسکن ادامه داد: انتقادی به دولت در این شرایط مطرح می‌شود که اگر دولت قصد دارد قیمت مسکن کاهش یابد باید زمینه‌های کاهش بیشتر آن را فراهم کند. به عبارت دیگر اگر عده‌ای نگران حاکم شدن رکود حوزه ساخت وساز هستند، علت آن نیست که متقاضیان به تامین تقاضای خود روی نمی‌آورند، بلکه اگر به همین مردم زمین ارزان قیمت واگذار شود، با حقوق کارمندی خود اقدام به ساخت مسکن می‌کنند، اما مشکل این است که در شهرها زمینی وجود ندارد.
او تصریح کرد: متقاضیان مسکن مهر اکثرا در داخل شهرها کار می‌کنند و به دلیل نبود وسیله نقلیه مناسب برای تامین نیاز خود به سمت طرح مسکن مهر روی نمی‌آورند. در این باره دولت باید سیاست‌هایی را اجرا کند که بخش خصوصی بتواند در آن‌ها فعال باشد و باید دقت کرد در بخش خصوصی واحدهایی از بنگاه‌های اقتصاد موجودند که به دنبال سودهای کلان نیستند و حاضرند طبق تعرفه ساخت وساز را در زمان معین انجام دهند، به شرطی که دولت دستمزد آنها را با معیارهای روز بپردازد.
جولایی افزود: در شرایطی که معیارهای قیمت‌گذاری دولت به روز نیست و دستمزدها را با تاخیر پرداخت می‌کند، متخصصان وارد این بخش نمی‌شوند، بنابراین این طرح منجر به حل مشکل مردم نمی‌شود، چرا که دولت طرح مسکن مهر را با ساز و کارهای بازار آزاد اجرا می‌کند و قصد دارد این طرح را بدون به کارگیری توان بخش خصوصی انجام دهد.
این کارشناس مسکن با این عقیده که در شهرها زمین برای واگذاری وجود ندارد و واحدهای مسکونی طرح مسکن مهر نیز در خارج شهرها ساخته می‌شود، این سوال را مطرح کرد که مگر بسیاری از افراد که محل کارشان در داخل شهرهاست، در خارج شهرها زندگی نمی‌کنند؟ پس چه ایرادی وجود دارد که این افراد در خانه‌ای زندگی کنند که نسبت به شهر فاصله دارد، اما مالک آن هستند!
وی افزود: نسبت به این امر در طرح مسکن مهر ایراد وارد نیست؛ به شرطی که واحدهای مسکونی طرح مسکن مهر به دست مصرف‌کننده واقعی برسد.
او در پاسخ به این سوال که آیا اجرای طرح مسکن مهر در نهایت منجر به خانه‌دار شدن مردم می‌شود؟ اظهار کرد: دراین که دولت قصد دارد بدون استفاده از بخش خصوصی اقدام به حل مشکل مسکن کند، شکی نیست و این از روش‌های اشتباهی است که دولت در پیش گرفته است.
وی با انتقاد نسبت به طرح فروش متری مسکن خاطرنشان کرد: شهرداری با فروش متری مسکن اقدام به جمع‌آوری پول مردم و به گردش در آوردن سرمایه‌ها می‌کند، اما این طرح منجر به خانه‌دار شدن نیازمندان واقعی مسکن نمی‌شود.
این کارشناس ادامه داد: با توجه به این که به درستی در حال تحقق شعار "ما می‌توانیم" هستیم، مسکن مساله‌ای نیست که از پس آن برنیاییم.
وی ادامه داد: 30 سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته است، اما روز به روز وضعیت مسکن ما بدتر می‌شود. به نظرم دلیل آن، این است که دولت‌ در جاهایی که نباید دخالت کند، دخالت می‌کند و درجاهایی که باید حمایت کند خود را عقب کشیده است.
او خاطر نشان کرد: اگر دولت اجازه ایجاد تشکل به انبوه‌سازان داده است، باید به‌ آن‌ها اجازه کار نیز بدهد و از آن‌ها حمایت کند و اگر هم قصد انحلال آن‌ها را دارد، باید این کار را شجاعانه انجام دهد. نمی‌توان سیاست‌های یک طرح را با ابزارهای سیاست طرح دیگر اجرا کرد.
وی در پایان با انتقاد نسبت به استفاده از نمای شیشه‌ای در ساختمان‌ها گفت:‌ در کشور ما که کنترل تبادل حرارتی از اهمیت بسیاری برخوردار است، استفاده از چنین نمایی درست نیست.