■ واکنش به حضور خارجی‌ها در مسکن‌مهر

دفاع معاون وزیر مسکن از قرارداد با ترک‌ها: خیلی جست‌وجو کردیم، اما در داخل انبوه‌سازی که بتواند 20 هزار واحد مسکونی را یک‌ساله تحویل بدهد پیدا نشد
گروه مسکن- لیلا درخشان: ایده استفاده از توانمندی انبوه‌سازان خارجی در مسکن‌مهر که با ابتکار وزارت مسکن و پیگیری مسوول مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی در دفتر ریاست‌جمهوری، از ابتدای امسال به اجرا گذاشته شد، حالا منجر به تذکر یک نماینده مجلس به وزیر مسکن شده که در متن نامه تذکر بر استفاده مطلق از پیمانکاران داخلی تاکید و درخواست ممانعت و لغو قرارداد شرکت ترکیه‌ای در پروژه‌های 99ساله کشورمان مطرح شده است.
هم‌اکنون یک شرکت ترکیه‌ای و یک شرکت از کره با کسب مجوز از دولت، در شهر جدید پرند مراحل اولیه ساخت بیش ‌از 25 هزار واحد مسکونی‌مهر را شروع کرده‌اند. این شرکت‌ها به‌صورت کاملا حرفه‌ای –با رویه انبوه‌سازان داخلی قابل قیاس نیست- اقدام به تجهیز کارگاه کرده‌اند و با فن‌آوری‌های نوین ساختمانی قصد دارند واحدها را بسازند.
مسوولیتی که این شرکت‌های خارجی به لحاظ تعداد واحد تقبل کرده‌اند در مقایسه با آنچه در تعهد سازنده‌های داخلی است به مراتب بیشتر است. سازنده‌های داخلی هر کدام بطور متوسط ساخت 500 تا نهایت 2 هزار واحد مسکونی را متعهد شده‌اند. این در حالی است که یک شرکت ترک به تنهایی ماموریت احداث 20 هزار واحد در پرند را تقبل کرده است.
حال آنچه انتقاد عبدالجبار کرمی نماینده مجلس را برانگیخته، کم‌توجهی به سازنده‌های داخلی و توجه زیاد و حمایت بیشتر از سازنده‌های خارجی است. نماینده سنندج در مجلس به دنیای اقتصاد گفت: صدور خدمات فنی مهندسی از سوی برخی کشورها همراه با منابع مالی و توان اجرایی بالا، به عنوان مولفه‌های اصلی ورود شرکت‌های خارجی به مسکن مهر مطرح است؛ این در شرایطی است که پیمانکاران داخلی ما در تمامی‌ این زمینه‌ها واجد شرایط هستند. به عنوان مثال گفته می‌شود که پتانسیل شرکت‌های خارجی در امر تولید مسکن، ده‌ها برابر ظرفیت پیمانکاران داخلی است؛ این درحالی است که علت این مهم به حمایت فزاینده متولیان از این قبیل شرکت‌های خارجی مربوط می‌شود؛ به طوری که آنها تمامی ‌فرآیند تولید شامل مراحل بوروکراسی، تامین مصالح و.. برایشان تسهیل است و همین امر به طور خود به خود توان تولید آنها را افزایش می‌دهد، اما با توجه به اینکه پیمانکاران داخلی از حمایت‌های ویژه برخوردار نیستند درنتیجه پتانسیل آنها کاهش پیدا کند.
به گفته این نماینده مجلس، صدور خدمات مهندسی نیز دلیل موجهی برای حضور شرکت‌های خارجی در مسکن مهر نیست، چرا که هدف مسکن مهر ساخت خانه برای اقشار کم‌درآمد است و با توجه به اینکه در کشور ما سوابق اجرای پروژه‌های عمرانی بسیار موفق و قوی نظیر برج میلاد وجود دارد؛ در نتیجه نمی‌توان گفت که تجربه پیمانکاران داخلی ساختمان ضعیف است. در واقع مسکن سازی کار سختی نیست و با توجه به اینکه پیمانکاران داخلی کشور ما در کشورهای خارجی در حال اجرای پروژه‌های عمرانی نظیر تونل‌سازی هستند نمی‌توان گفت که توان خارجی‌ها در این زمینه از ما بیشتر است فقط موضوع این است که احتمالا مسوولان، پیمانکاران خارجی‌ها را از داخلی‌ها قابل‌تر می‌دانند.
کرمی‌ همچنین منابع مالی شرکت‌های خارجی را نیز عامل تاثیرگذاری در ورود به مسکن مهر ندانست و گفت: در حال حاضر شرکت‌های داخلی با امکانات مالی بسیار قوی در کشور ما وجود دارد و با همه این احوال می‌توان گفت که پیمانکاران داخلی ما از هر نظر از خارجی‌ها توانمندتر هستند.
پیمانکاران داخلی ارزان‌تر می‌سازند
وی گفت: بنده انبوه‌سازی را در کشور سراغ دارم که اعلام کرده حاضر است با متر مربعی 270 هزار تومان اقدام به ساخت و ساز در مسکن مهر کند؛ این در شرایطی است که هزینه ساخت شرکت‌های خارجی از هزینه متوسطی که دولت برای ساخت در نظر گرفته است، بیشتر است.
این نماینده مجلس براین باور است که دعوت از شرکت‌های خارجی در مسکن مهر، جز سرخورده کردن شرکت‌های داخلی نتیجه‌ای در برندارد؛ این در حالی است که به گفته وی بسیاری از پیمانکاران داخلی با توجه به رکود مسکن از شرایط اشتغال بی‌بهره هستند.کرمی ‌تاکید کرد: در حال حاضر بسیاری از پیمانکاران داخلی در اطراف تهران انبوهی از واحدهای مسکونی تولید کرده‌اند که به دلیل رکود نتوانسته‌اند آنها را به بازار عرضه کنند و همین مساله باعث شده تا آنها نتوانند بدهی خود را به بانک‌ها پرداخت کنند و با این اوصاف دولت اگر قصد سروسامان دادن به بازار مسکن را دارد باید از تولیدکنندگان داخلی حمایت کند.
دلایل حضور خارجی‌ها از زبان مقام وزارت مسکن
در همین زمینه مهندس جمشید نورصالحی، معاون وزیر مسکن به «دنیای اقتصاد» گفت: اصولا ورود شرکت‌های خارجی به پروژه مسکن مهر به دلیل ورود خدمات مهندسی و توان آنها در جهت تولید انبوه مسکن در کوتاه‌ترین زمان ممکن بوده است .براین اساس رایزنی‌هایی که وزارت مسکن با شرکت‌های داخلی انجام داد هیچ شرکتی اعلام آمادگی برای ساخت 20 هزار واحد مسکونی در طی یک‌سال را نکرد و در بهترین حالت ممکن همگی آنها حاضر بودند که در بازه زمانی دو ساله واحدهای مسکونی خود را تحویل دهند.
نورصالحی خاطرنشان ساخت: هیچ ارجحیت خاصی بین تولیدکنندگان داخلی و خارجی وجود ندارد و اتفاقا روال بوروکراسی که خارجی‌ها باید طی کنند تا به مرحله انعقاد قرار داد برسند به مراتب پیچیده تر است، چرا که باید از مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان و معاونت مسکن تاییدیه‌های لازم را اخذ کنند هر چند که مسوولان موظف هستند که شرایط لازم را برای تسهیل در اجرای کارها ایجاد کنند.
به اذعان نورصالحی علت اختلاف قیمت شرکت‌های خارجی نسبت به داخلی کیفیت کار آنها است .به طوری که مولفه‌هایی نظیر آیفون تصویری، سیستم اطفای حریق، کابینت، کف‌پوش و .. از جمله عواملی هستند که سبب افزایش قیمت‌های تولیدات شرکت‌های خارجی می‌شود.وی تاکید کرد: هیچ نوع تسهیلات ویژه‌ای برای شرکت‌های خارجی نسبت به داخلی دیده نشده است و کوچک‌ترین اهمال از سوی این شرکت‌ها لغو قرار داد را به دنبال دارد. البته نباید فراموش کرد که حضور شرکت‌های خارجی به مسکن مهر رونق بخشید و باعث ایجاد رقابت بین شرکت‌های داخلی و خارجی برای سرعت‌دهی به کار شد.
به گفته وی از میان نزدیک به یک میلیون واحد مسکونی متعلق به مسکن مهر، ساخت 40 هزار واحد به خارجی‌ها واگذار شده است.معاون وزیر مسکن همچنین یادآور شد: شرکت‌های خارجی موظف هستند که حتما با اتکا به سرمایه‌گذاری خود اقدام به ساخت‌وساز کنند و همچنین ملزم به انتخاب یک شریک ایرانی در فرآیند کار خود هستند.
نورصالحی همچنین خاطرنشان ساخت: شرکت‌های خارجی نیز همانند شرکت‌های داخلی با سیستم بانکی طرف هستند و هیچ تسهیلات ویژه‌ای برای آنها در نظر گرفته نشده است و آنها نیز همانند شرکت‌های داخلی باید روال معمول اداری را طی کنند.
دفاع بخش خصوصی از توان شرکت‌های داخلی
حسن محتشم، عضو هیات مدیره کانون سراسری انبوه‌سازان کشور به «دنیای اقتصاد» گفت: حضور شرکت‌های خارجی در مسکن مهر با توجه به توان داخلی شرکت‌های داخلی هیچ ضرورتی ندارد، اما یکسری مراودات بین‌المللی خاص بین کشورها باعث حضور خارجی‌ها در مسکن مهر شده است. به اعتقاد وی تعهد شرکت‌های ترک برای ساخت 20 هزار واحد مسکونی در سال به معنای توان تولید آنها نیست؛ چرا که به هر حال این شرکت‌ها کار خود را در مرحله اجرا در بین پیمانکاران جزء تقسیم می‌کنند.وی خاطرنشان ساخت: علاوه براین با توجه به سازوکارهای موجود، تعهد ترک‌ها در خصوص ساخت 20 هزار واحد مسکونی در طول یکسال مساله‌ای است که باید براساس نتایج عملی راجع به آن قضاوت کرد و در غیر این صورت قبل از اجرا قضاوت راجع به توان ترک‌ها پیش‌داوری محسوب می‌شود.
محتشم گفت: شرکت‌های خارجی با توجه به توان داخلی خود می‌توانند طی یک بازه زمانی یک‌ساله 20 هزار واحد مسکونی تولید کنند و ممکن است با شرایط موجود و سازوکارهای بوروکراسی در کشور ما قادر نباشند که این مساله را عملیاتی کنند هر چندکه اگر از پیمانکاران داخلی ما حمایت ویژه شود آنها نیز قادر خواهند بود که همانند ترک‌ها و کره‌ای‌ها تولید کنند.