■ پیش‌بینی زمین‌لرزه با داده‌های ماهواره‌ای، به سرپرستی دانشمند ایرانی

پیش‌بینی زمین‌لرزه با داده‌های ماهواره‌ای، به سرپرستی دانشمند ایرانی

گروهی از ژئوفیزیک‌دانان آمریکایی به رهبری پرفسور منوچهر شیرزایی، استاد دانشگاه آریزونا و دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی مهندسی عمران ـ نقشه‌برداری از دانشگاه امیرکبیر، با بیش از سه سال بررسی داده‌های آماری ماهواره‌ی ژاپنی رصدگر پیشرفته‌ی زمین (ALOS)، از مه ۲۰۰۷ تا نوامبر ۲۰۱۰، دریافتند که می‌توانند تغییر شکلِ رو به بالای زمین پیرامون چاه‌های دفع فاضلاب در تگزاس را ببینند. دو سال پس از آن، در سال ۲۰۱۲ یک زمین‌لرزه به بزرگی ۴.۸ ریشتر این منطقه را لرزاند.

رادارهای مداری می‌توانند تغییر شکل زمین در اثر ورود فاضلاب را که یکی از عوامل زلزله است، پیگیری کنند.

به گزارش ایسنا به نقل از ساینتیفیک آمریکن، تیمی از ژئوفیزیکدانان آمریکایی به رهبر پرفسور منوچهر شیرزایی، استاد دانشگاه آریزونا، با بررسی بیش از سه سال داده‌های آماری ماهواره ژاپنی رصدگر پیشرفته زمین(ALOS) از مه ۲۰۰۷ تا نوامبر ۲۰۱۰ دریافتند که می‌توانند تغییر شکل رو به بالای زمین اطراف چاه‌های دفع فاضلاب در تگزاس را ببینند. دو سال بعد در سال ۲۰۱۲ یک زلزله با قدرت ۴.۸ ریشتر این منطقه را لرزانده بود.

این محققان دریافتند که ورود فاضلاب در دو چاه موجود در تگزاس باعث بالا آمدن سه‌ میلیمتری زمین بین دو چاه در هر سال شده بود.

این نخستین مطالعه‌ای است که بطور مستقیم بالا آمدن زمین را بررسی کرده است. محققان این اطلاعات را در مدل فشار منفذی خود قرار دادند که میزان آب نفوذ کرده در شکاف‌ها را در زیر سطح سنگ‌ها می‌سنجد. هر چه میزان این آب بیشتر باشد، فشار بیشتری بر روی گسل‌های زیرزمینی وارد می‌شود که می‌تواند منجر به لغزش آن‌ها و در نهایت، زلزله شود.



البته سوال‌هایی در مورد این یافته‌ها وجود دارد از جمله اینکه زمین‌لرزه‌های ناشی از فعالیت‌های بشری در ۲۵ کیلومتری محل چاههای مذکور و در نزدیکی چاههای دیگری رخ داده بودند که دارای عمق بیشتری بوده، اما میزان بالا آمدن زمین کمتر بود.

از سوی دیگر، اکتشافات جالبی در این تحقیق صورت گرفت. برای مثال، این تحقیق نشان داد فعالیت زمین لرزه حتی پس از اینکه میزان فاصلاب تزریق شده به چاهها کاهش یافته بود، باز هم ادامه پیدا کرد.

پرفسور منوچهر شیرزایی اظهار کرد: اگر امروز کار تزریق فاضلاب را متوقف کنید، ممکن است فعالیت زمین لرزه تا یک دهه آینده ادامه یابد.

این یافته‌ها یک ابزار جدید را در مسیر ساخت یک مدل پیش‌بینی کامل به تجهیزات ژئوفیزیک افزوده است. محققان امیدوارند که تحلیل بیشتر داده‌ها بتواند دلیل اینکه ورود فاضلاب در برخی از چاهها باعث زلزله شده و در برخی دیگر نمی‌شود را توضیح دهد.

پرفسور منوچهر شیرزایی یکی از نخبه‌های نقشه‌برداری و استاد دانشگاه ایالت آریزونای آمریکا است که مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی عمران نقشه‌برداری از دانشگاه امیر کبیر تهران و کارشناسی‌ارشد نقشه برداری را از دانشگاه تهران دریافت کرده است. وی سپس مدرک دکترا را از دانشگاه پوتسدام آلمان گرفت و فرصت مطالعاتی خود را در آمریکا پشت سر گذاشت.