■ دلایل عملکرد ناموفق نظام مهندسی در ارتقای کیفیت ساخت

دلایل عملکرد ناموفق نظام مهندسی در ارتقای کیفیت ساخت

بدون شک هدف از تشکیل سازمان نظام مهندسی، ارتقای کیفیت و ساخت بناها طبق اصول و ضوابط علمی و فنی است. در این میان با گذشت حدود 20 سال از تشکیل این سازمان، بسیاری از فعالان صنعت ساختمان و حتی مسئولان این سازمان معتقدند که نظام مهندسی نتوانسته آنطور که باید به مهمترین رسالت خود یعنی ارتقای کیفیت ساخت و سازها دست یابد.

جهت بررسی دلایل این موضوع، خبرنگار ساختمان و پلیمر ضمن گفت و گو با برخی از روسای سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ها، جویای عوامل موثر در بروز این چالش شده است.

سوال نظرسنجی: از دیدگاه شما دلایل عملکرد ناموفق سازمان نظام مهندسی ساختمان در ارتقای کیفیت ساخت و سازها چیست و چه موانعی در این مسیر موجود است؟

منصور بهادری، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ایلام:

ساخت و ساز کیفی در گرو تعهد طراحان، مجریان و ناظران به وظایف خود است. در حالی که اکثر مهندسان سازمان نظام مهندسی، شاغل تمام وقت یا نیمه وقت دستگاه های دولتی یا شرکت های خصوصی هستند، این مهندسان چگونه می توانند به وظایف خود مثلا در بحث نظارت به درستی عمل کنند. چون ما به ناظر مقیم در پروژه های ساختمانی نیاز داریم. متاسفانه بحث تعهد و اخلاق حرفه ای در کشور مغفول مانده و به نظر می رسد که وزارت راه و شهرسازی باید نظارت عالیه خود را بر ساخت و سازها با دقت بیشتری اعمال کند. از طرف دیگر، به دلیل فراوانی مصالح غیراستاندارد در بازار، عمر ساختمان های کشور بسیار کوتاه است که این مسئله منجر به از بین رفتن سرمایه های ملی می شود.

محمد شریفی پور، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه:

درواقع سازمان تاکنون نتوانسته آنطور که باید در زمینه ارتقای کیفیت ساخت موفق و پویا عمل کند و دلیل این مسئله کوتاهی نهادهای دخیل در این خصوص است. برای نمونه شهرداری ها در اجرای مقررات ملی ساختمان جدی نیستند و به نفع آنها است که مالکان تخلف کنند. در این شرایط نیز صرفا با استناد به گزارشات مهندسان، برای مالکان جریمه در نظر می گیرند و مسئله به همین جا ختم می شود. بنابراین یکی از دلایل این امر که مهندسان تاکنون نتوانسته اند نقش موثر خود را در ساخت و سازها ایفا کنند، فراهم بودن زمینه تخلف برای مالکان و عدم اجرای مقررات ملی است. در این وضعیت هرچند جامعه از سازمان نظام مهندسی انتظار دارد، اما مهندسان نقشی ندارند و نمی توانند کاری انجام دهند.

سایر مشکلات از قبیل بی توجهی به تولید و عرضه مصالح استاندارد و نبود کنترل بر استانداردسازی مصالح، کیفیت ساختمان ها را به شدت کاهش می دهد. در شرایطی که مصالح غیراستاندارد و بی کیفیت به طور بی رویه وارد بازار می شوند، کاری از سازمان نظام مهندسی ساخته نیست و اداره استاندارد باید در این زمینه جدی تر برخورد کند.

منوچهر باقری، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان چهارمحال و بختیاری:

مشکل مذکور ناشی از نبود مجریان ذی صلاح برسر ساخت و سازها است. چون مجری ذی صلاح است که امکان استفاده از مصالح استاندارد و کارگران ماهر و حضور به موقع ناظران را در ساخت و سازها فراهم و مالک را مکلف به رعایت مقررات ملی ساختمان می کند. پس اگر قانون مجریان ذی صلاح اجرایی شود، کیفیت ساخت و سازها ارتقا می یابد. در این میان، همکاری باقی دستگاه ها نیز مهم است. چون با توجه به کمبود مجریان ذی صلاح، تربیت مجری ذی صلاح برعهده وزارت راه و شهرسازی است. در مرکز استان از دو ماه قبل برای ساختمان های بالای 800 متر مربع بحث مجریان ذی صلاح را اجرایی کرده ایم و برنامه ما این است که در سایر شهرهای استان و برای ساختمان های کوچکتر نیز این قانون را اجرایی کنیم.

کیانوش نیک هوش، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان:

موفقیت یا عدم موفقیت سازمان نظام مهندسی در ارتقای کیفیت ساخت و سازها نسبی است. البته عدم موفقیت سازمان نیز ناشی از ضعف این سازمان نیست، چون نظام مهندسی زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی محسوب می شود. اجرایی نشدن قوانین به دلیل ناهماهنگی های نهادهای ذی ربط است. بنابراین طبق ماده 120 آیین نامه اجرایی قانون، وزارت راه و شهرسازی و سازمان های مسکن و شهرسازی مکلفند که امور مرتبط را جهت اجرای قانون آماده سازی و آنها را با مراجع قضایی و دستگاه های اجرایی هماهنگ کنند. در استان سمنان نیز علیرغم آماده شدن امکانات، به دلیل عدم همکاری استانداری و سازمان مسکن و شهرسازی، امکان اجرای مجریان مسکن و ساختمان وجود ندارد. بنابراین در حالی که قانون تمامی اختیارات را به وزارت راه و شهرسازی و... تفویض کرده است، نمی توان تمامی مسئولیت ها را از نظام مهندسی درخواست کرد.

عبدالباسط بزرگ زاده، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سیستان و بلوچستان:

هدف از تشکیل سازمان نظام مهندسی، احداث ساختمان هایی با عمر طولانی و کیفیت بالا است. با توجه به اینکه در تولید یک ساختمان عوامل متعددی دخیلند، اگر اکنون مشاهده می کنیم که ساختمان ها کیفیت مناسبی ندارند، در برخی موارد به دلیل عدم تعامل برخی نهادهای دولتی از جمله وزارت علوم، وزارت کار، سازمان آموزش فنی و حرفه ای، اداره استاندارد و اداره صنعت، معدن و تجارت در بخش تولید مصالح است. در صورت وجود این تعامل، محصول تولید شده توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان، درنهایت دارای کیفیت بالا، استاندارد و طول عمر بالا خواهد بود و توجیه اقتصادی و صرفه جویی بسیاری برای کشور به همراه دارد.

علی فرخزاد، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین:

نمی توان گفت که سازمان نظام مهندسی نتوانسته در ارتقای کیفیت ساختمان موفق عمل کند. درواقع سازمان نسبت به سایر تشکل های خصوصی، NGOها یا تشکیلات دولتی و مردم نهاد، عملکرد بسیار بهتری داشته است. در عین حال سازمان نسبت به سال های گذشته موفقتر عمل کرده و از زمان تصویب قانون در سال 74 سیر صعودی و تکاملی خود را طی کرده است. البته در این میان نقایصی نیز وجود دارد. برای نمونه قوانین و ضوابط قدیمی شده و مصوبات نیاز به بازنگری و به روزرسانی دارند. همچنین اعتماد دستگاه های دولتی به سازمان نظام مهندسی کامل نیست و به نظر می رسد که این نقص با توجه به توانمندی این سازمان باید برطرف شود.