به گزارش خبرنگار مهر، اکبر زمانی صبح شنبه در جریان کارگاه یک روزه شناسایی آشنایی با هندسه و ریاضیات در کاشی کارهای مسجد جامع اصفهان که به همت پژوهشکده هنرهای سنتی اسلامی برگزار شد، بیان داشت: این مسجد دارای ترسیمات هندسی بسیار زیبایی است که هر یک از آنها نیازمند فرصت دقت و تامل بسیاری است.
این نویسنده کتاب ادامه داد: سقف و هر یک از نقوش موجود در مسجد جامع هر یک با یک ادبیات خاص در ریاضی طراحی شده است و می طلبد تا در خصوص آن به تفصیل توضیح داد که البته در این بازدید به سبب کمبود وقت تنها به برخی از آنها اشاره خواهم کرد و نباید فراموش کرد که هر یک از این ترسیمات در خود راز و رمزهای بسیار پیچیده و البته شیرینی دارد.
زمانی در ابتدا به مقرنس های سر در ورودی مسجد جامع اشاره کرد و بیان داشت در این قسمت شاهد یک سری نور و سایه هستیم و چون نور مقدس است یک زیبایی خاصی را در این نور و تاریکی مشاهده می کنیم.
سر در قسمت ورودی مسجد جامع اصفهان
وی در ادامه با اشاره به اینکه در سر در ورودی این مسجد آمده است "المسجد بیت کل التقی" بیان داشت: بیان این جمله به این این معناست که مسجد خانه همه پرهیزگاران است و در ادامه به فلسفه وجود زنجیرهایی که در قسمت سر در ورودی قرار گرفته نیز اشاره کرد.
این کارشناس بناهای تاریخی و استاد ریاضی سپس به ستون هایی اشاره کرد که مروبط به قرن چهارم هجری قمری است و بیان داشت: این ستون ها با آهک و سفیده تخم مرغ ساخته شده است و همچنان پس از گذشت قرن ها نه تنها پایدار است بلکه دارای زیبایی و جذابیت خاصی است که مخاطب را به سوی خود جلب می کند.
وی پس از گذر از این مرکز به سمت چهل ستونی که در سمت چپ قسمت ورودی است وارد شد و با اشاره به اینکه این بنا مربوط به دوران آل مظفر در قرن هشتم هجری قمری است و در واقع بیان کردن چهل ستون در این قسمت به این معنا نیست که اینجا دارای چهل ستون است و استفاده از این عبارت به معنای تعدد و یا تعداد زیاد ستون ها است.
زمانی در ادامه با اشاره به قسمتی که در گذشته کتابخانه ای عظیم و بزرگ قرار داشته بیان داشت: در این قسمت گفته می‌شود یک کتابخانه عظیم وجود داشته که این کتابخانه در آتش سوزی سال 514 یا 515 هجری قمری از بین رفته است و بر اساس آنچه روایت می‌شود در زمان سلطان محمود سلجوقی اسماعیلیان به مسجد حمله می کنند و کتابخانه نفیس آن را آتش می‌زنندو بر اساس آنچه یاد می‌شود فهرست کتاب های کتابخانه در سه جلد قطور تنظیم شده بود.
پی سوزهای واقع در چهل ستون سمت چپ درب ورودی مربوط به عصر صفوی
زمانی در ادامه به پی سوزهایی که مربوط به دوران صفوی است در این قسمت نیز اشاره نمود و بیان داشت: این پی سوزها نیز از جذابیتها بسیاری برخوردار است و دارای زیبایی خاصی است.
وی همچنین گفت: پس از گذر از این قسمت به یکی از شاهکارهای معماری عصر سلجوقی می رسیم شاهکاری که در نوع خود بی نظیر است و توجه هر گردشگری را به سمت خود جلب می کند.
زمانی در ادامه گفت: گنبد خواجه نظام الملک از جمله مهم ترین و شاخص ترین بنای ضلع جنوبی مسجد و از زیباترین آثار دوره سلجوقی است که با تزئینات گچی و آجری است.
نمایی از ساخت و سازهای انجام شده جهت جلوگیری از رانش زمین
ساخت و سازهای اطراف مسجد برای جلوگیری از رانش زمین است
این کارشناس بناهای تاریخی و استاد ریاضی بیان داشت: مغازه هایی که در قسمت بیرونی بنا قرار گرفته است و علاوه بر آن مدرسه، بازار و کلیه ساخت و سازهای اطراف بازار برای این است بوده تا در نهایت جلوی رانش زمین در این قسمت گرفته شود.
زمانی بیان داشت: وزن این گنبد نزدیک به 350 تن است که اصول معماری در آن فوق العاده پیچینده و در خور توجه است و اصول معماری آن چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند و دارای ارتفاعی نزدیک به 35 متر دارد و در زمان ابوالفتح محمد ابن احمد ساخته شده است.
وی ادامه داد: مناره های این گنبد نیز دارای ارتفاعی نزدیک به 35 متر است که این مناره ها در قرن هشتم هجری قمری و در زمان ازون حسن ساخته شده است و ستون ها در این قسمت به حالت استوانه ای است.
گنبد خواجه نظام الملک
زمانی بیان داشت: مناره های واقع در مساجد در گذشته دارای کاربری های بسیاری بوده است چنانچه از این مناره ها برای جلوگیری از رانش گنبد استفاده شده است و علاوه بر آن بر روی آن اذان می گفتند همچنین در این مناره ها در گذشته در شب هنگام آتش روشن می کردند تا کاروانها راه خود را پیدا کنند.
وی در ادامه همچنین به محراب الجایتو نیز اشاره کرد و بیان داشت: این محراب محراب گچ کاری در ایران است که بسیار زیبا و بی نظیر است.
این کارشناس بناهای تاریخی گفت: محراب الجایتو در زمان سلطان محمد خدابنده، ساخته شده است که او ایلخان مشهوری بود که پیش از اینکه به دین اسلام تشرف یابد به نام الجایتو معروف بود سال ساختمان آن ۷۱۰ هجری قمری است.
محراب اولجایتو
زمانی در ادامه به شبستان های واقع در این قسمت نیز اشاره نمود و بیان داشت: در این قسمت ما شاهد شبستان های زمستانی مسجد هستیم که در قرن نهم هجری قمری یعنی دوره تیموریان بنا شده است و به نام بیت الشتاء مشهور است و نور خود را از سنگ هایی خاص که در سقف آن واقع شده است می گیرد که دارای زیبایی بسیاری است.
این کارشناس بناهای تاریخی بیان داشت: این شبستان با شکوه دارای ستون های قطور و کوتاه است که دارای اتاق های خیمه ای شکل است و سقفهای تو خالی دارد.
به گزارش خبرنگار مهر میزان استقبال گردشگران خارجی در مسجد جامع اصفهان در این دوره بسیار چشم گیر بود و بسیاری از گردشگران خارجی در گفتگو با خبرنگار مهر فضای ایران را برای گردشگری بسیار مناسب ارزیابی کردند.
بیت الشتاء
بر اساس بیان بسیاری از کسانی که در مسجد جامع اصفهان بودند میزان استقبال گردشگران خارجی از مسجد جامع در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته رشدی نزدیک به سه برابر داشته است.
گزارش از محمد قاسمی
