ارجحیتِ شور زندگی بر طراحی کالبد ساختمان ■ مرجان نعمتی‌مهر : معماران باید تغییر نگاه را از خود و از طراحی‌هایشان آغاز کنند ■ «معماری عنصری مهم در نزدیکی به طبیعت است» مرجان نعمتی‌مهر، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است که در طراحی هر بنا و ساختمانی، باید شور زندگی بر طراحی ساختمان و کالبد آن ارجحیت داشته باشد. او توجه به عناصر زیست‌محیطی را امری مهم در معماری و طراحی می‌داند و می‌گوید: اگر بخواهیم طراحیِ دوستدار محیط زیست را تعریف کنیم، باید برای آن سه سطح در نظر بگیریم که از پایین هرم به سوی بالا متعالی می‌شود و پرورش می‌یابد. او در دنباله‌ی سخنانش افزود: نخستین مرحله در این هرم، طراحی با تأثیرات محیطی اندک یا در حقیقت کاهش اثرات منفی ناشی از طراحی، نظیر کاهش زباله، آلودگی‌ها و... در فرایند طراحی است، این سطح بیشتر به مباحث خدمات اکوسیستمی مربوط است. یعنی در این مرحله کار، عملکرد طراح به نحوی است که حداقل اثرات منفی از طراحی او حاصل شود. این معمار تصریح کرد: در مرحله دوم طراحی ارگانیک یا بوم سازگار قرار دارد که بیشتر به دنبال این است که افراد را در ارتباط با طبیعت و ارزش نهادن به این بعد طراحی قرار دهد، یعنی بر حافظه جغرافیایی تأکید دارد. در این رویکرد، علاوه بر اینکه به افراد آموخته می‌شود، به محیط زیست آسیب نرسانند یا اقدامات دارای اثرات منفی کمتر شود (سطح اول)، شرایطی ایجاد می‌شود که جامعه به طبیعت علاقه‌مند شده و نسبت به محیط زیست مسئول بار بیایند. نعمتی‌مهر، درباره سومین بخش از هرم طراحی مدنظر، بیان کرد: سطح سوم، طراحی محلی- بومی است که بیشتر به دنبال این است که مردم را افزون بر طبیعت، به تاریخ، فرهنگ و سنت نیز حساس کند. یعنی در این رویکرد، علاوه بر عدم صدمه رساندن به طبیعت (سطح اول) ایجاد توجه به طبیعت (سطح دوم) بر تاریخ، سنت و فرهنگ نیز تأکید می‌شود. مدرس دانشگاه شهید بهشتی تهران تصریح کرد: در طراحی زیست دوست، دو سطح انتهایی این هرم یعنی توجه به طبیعت، تاریخ و فرهنگ به‌صورت همزمان که ارتباط افراد با حافظه جغرافیایی (گام دوم) و حافظ تاریخی (گام شوم) را شامل می‌شود، به شکل پررنگ‌تری شکل می‌گیرد و منجر به ایجاد حسی بنام احساس دل‌بستگی به مکان می‌شود. در این روند مکان به لحاظ جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی و معنایی جدا از سایر حوزه‌ها برای افراد بازشناسی شده، افراد به آن دل‌بستگی مکانی یافته تا جایی که آن مکان خاص، اکنون بخشی از وجود افراد ساکن در آن می‌شود که از آن هویت می‌گیرند و دوستش دارند.  |
