رهبر معظم انقلاب در خصوص مفاخر ملی و تاریخی کشورمان و مقایسه آن با کشورهای غربی می‌گویند "در دنیا از چیزهائى که جنبه‌ افتخارآمیز هم خیلى ندارد، گاهى اوقات به عنوان مفاخر تاریخى استفاده می‌کنند. آن کسانى که مفاخر تاریخى را ندارند، براى خودشان خلق میکنند! ما این همه مفاخر تاریخى داریم، این همه چیزهائى که مایه‌ تفاخر تاریخى ملت ایران است، اعتماد به نفس ملت ایران است؛ چرا اینها را نشان ندهیم؟ یک نفرى براى من نقل می‌کرد، می‌گفت رفته بودیم یونان؛ ما را به مراکز گردشگرى گوناگون می‌بردند و آنها را به ما نشان می‌دادند؛ از جمله به نقطه‌اى بردند، گفتند اینجا همان‌جائى است که سپاهیان ایرانى آمدند اینجا، از ما شکست خوردند. مردم را به یک بیابان خالى می‌برند و نشان می‌دهند که اینجا آنجائى است که ایرانى‌ها در آن دوره لشکرکشى کردند و در اینجا شکست خوردند. یک فضاى خالى را نشان می‌دهند، یک ماده‌هاى تاریخى را با یک فضاى خالى اثبات میکنند. خوب، اینجا نزدیکى کازرون، آنطورى که شنیدم - مجسمه‌ى والرین است، امپراتور روم، که زانو زده در مقابل پادشاه ایران. خیلى خوب، اینجا را بروید نشان بدهید؛ این به آن در! این همه نقاط مثبتى که میتواند گذشته‌ ما را نشان بدهد."

در تاریخ کشورمان، اتفاقات بسیار بزرگ و تعیین کننده‌ای رخ داده است. حال ما در اینجا قصد داریم تا به یک برهه حساس از تاریخ ایران بپردازیم. حماسه دفاع مقدس. این حماسه از مهمترین ابعاد تاریخی هویت ملی سرزمین ما به شمار می رود که 8 سال از شناسنامه تاریخ ایران را به خود اختصاص داده است و خون هزاران هزار انسان به آن قداست بخشیده و هزاران هزار جانباز و آزاده بدان مهر اعتبار و اقتدار حک نموده است.
 
 
معماری در کشور ما چقدر در خدمت فرهنگ ایثار و مقاومت و نمایش این هویت مهم تاریخی بوده است؟
حال با پایان این جنگ تحمیلی، وظیفه هر هنرمند و دوستدار هنر، آن است که در تثبیت و تبلور این هویت تاریخی- فرهنگی ایفای نقش کند. آیا ما در این زمینه نمره قابل قبولی کسب کرده‌ایم؟
اریکسون، روان شناس معروف آلمانی می گوید: "نوجوانان بین 12 تا 18سالگی در کسب هویت فرهنگی که جزء مهمی از هویت عمومی آن است به دنبال ایده‌ها و الگوهای خانوادگی، اجتماعی و مذهبی می گردند» در تمام کشورهایی که به نوعی درگیر جنگ بوده اند زنده نگه داشتن یاد کشته شدگان و بازماندگان جنگ از اولویت های فرهنگی آن ها است".
در کشورهای ارمنستان، فرانسه، انگلیس، قزاقستان و بلاروس و شهرهای هنگ کنگ و اتاوا نمادهایی در مرکز شهر طراحی شده است تا مردم شهر هر روز با دیدن آن پیشینه و تاریخ و حماسه گذشتگان خود را به یاد آورده و بدانند که آنان نیز با تلاش  و الگوگیری از گذشته خود می توانند به آینده درخشانی دست یابند.معماری، هنری است که می تواند به حماسه هویت دهد و آن را حفظ نماید.

 
مقبره سرباز گمنام در پاریس و چند نمونه دیگر
میدان شارل دوگل یا «میدان افتخارات و پیروزی» در منتهی الیه جنوبی خیابان شانزه لیزه و در مقابل میدان معروف کنکورد قراردارد. با نگاهی کوتاه به تاریخچه این میدان می بینیم که ناپلئون برای بزرگداشت پیروزی های بزرگ نظامیان خود تصمیم گرفت بنای یادبودی بسازد. ساخت این بنا در سال ۱۸۰۶ آغاز و در سال ۱۸۳۶ به اتمام رسید. این طاق که ۵۰ متر ارتفاع و ۴۵ متر طول دارد، در برگیرنده آثار هنری بزرگترین هنرمندان آن عصر است. درچهار سوی این بنا مجسمه و طرحهای مشهوری قرار دارد که قسمت مقابل خیابان شانزه لیزه زیباترین و مشهور ترین آنها محسوب می شود. این تابلو حرکت و عزیمت داوطلبان را در سال ۱۷۹۲ به نمایش می گذارد. در سال ۱۹۲۰ به یادبود کشته شدگان جنگ اول جهانی، مقبره سرباز گمنام در زیر آن قرار داده شد و از آن پس همه روزه در ساعت 18:30 به هنگام غروب طی مراسمی رسمی با نواخته شدن مارش و با حضور سربازان افتخار آفرین قدیمی، چراغی بر افروخته و دسته گلی بر مزار این سرباز گمنام اهدا می گردد. با تهیه بلیط در محل، می توان به بالای طاق رفته و به تماشای شهر پاریس مشغول شد. در داخل آن موزه کوچکی وجود دارد و نام ۵۵۸ ژنرالی که در طول سالیان دراز برای فرانسه افتخار و شهرت آفریده اند، حکاکی شده است.
 
در جنگ جهانی دوم علیه نیروهای فاشیستی آلمان 28 سرباز قزاقستانی جان خود را در جهت برقراری صلح و آرامش از دست دادند. اکنون در پارک مرکزی پایتخت قزاقستان، مجسمه یادبود 28 سرباز گمنام نصب شده و از آن تاریخ به بعد این پارک موسوم به پارک 28 سرباز گمنام شهرت دارد.
 
 
مقبره سرباز گمنام در سال 1923 و در واقع بین مجسمه میدان و ساختمان شهرداری در مرکز شهر هنگ کنگ ساخته شده است و بزرگداشت مردگان جنگ جهانی اول و دوم که در خدمت نیروی دریایی سلطنتی، ارتش بریتانیا و نیروی هوایی سلطنتی بودند، در آنجا برگزار می شود. ماکت تقریبا دقیقی همچون این یادمان در مقبره سرباز گمنام وایت لندن طراحی شده است.

مردم ارمنستان هر سال در روز نهم ماه می مصادف با روز پایان جنگ دوم جهانی با نثار گل بر بنای یادبود سرباز گمنام یاد سربازانی که در این جنگ جان خود را برای دفاع از میهن شان از دست دادند گرامی می دارند. در جنگ دوم جهانی که دهها میلیون انسان کشته شدند، ششصد هزار نفر از ارمنستان داوطلبانه در کنار دیگر نیروهای ارتش شوروی در مبارزه با قوای آلمان نازی شرکت کردند که از میان آنها سیصد هزار نفر کشته شدند. در موزه جنگ ایروان پایتخت ارمنستان عکس هایی از این افراد،سلاح ها و وسایل شخصی آنها نگهداری و در معرض دید عموم قرار دارد. بنای یادبود سرباز گمنام که در مجاورت مجسمه مام وطن ارمنستان قرار دارد به مثابه سنگ قبر آن دسته از سربازان جنگ دوم جهانی است که هرگز به خانه بازنگشتند.
 
 
رهبر معظم انقلاب نیز با توجه به موضوع هنر معماری، نوع معماری متناسب با نیاز جامعه را مورد سوال قرار داده اند تا گوشزدی باشد به معماران متعهد و انقلابی کشورمان تا بر اساس هویت تاریخی و ملی کشورمان به ساخت و طراحی نمادهای اثر گذار پرداخته و به پاس حماسه ای که جان برکفان ایران اسلامی آفریدند هنری ماندگار از خود را به یادگار بگذارند و بی شک حماسه 8 سال دفاع مقدس نیز از جمله نیازهای امروز نوجوانان و جوانان کشورمان هست تا با عبور از کنار آن نماد پر افتخار از پدران و مادرانشان درباره این شناسنامه ملی سوال کنند و به نسل های بعدی خود نیز انتقال دهند.اگر جوانان با قهرمانان دیروز خود آشنا شوند بهتر قدر آزادی و امنیت خود را می دانند و هم این که از آنها الگو می گیرند و برای امنیت میهن از هیچ چیز ی دریغ نخواهند کرد و برای همیشه به یاد خواهند داشت که با دست خالی نیز می توان حماسه ای بزرگ را خلق کرد و در تمام دنیا به نمایش گذاشت. آنها به فرزندان خود یادآوری می کنند که ما باید بدانیم رزمندگان دفاع مقدس برای چه هدفی جنگیدند و چه ایثاری انجام دادند. وظیفه معماران هنرمند ماست که نگذارند این خاطره به فراموشی سپرده شود.
 
حال با قضاوتی منصفانه به این نتیجه می رسیم که در کشورمان جای این نمادها خالی است. حضور با برکت شهیدان گمنام انکار ناپذیر است که البته برخی از آنان نیز در مهجوریت به سر می‌برند؛ مانند شهیدان گمنامی که در خیابان آزادی در شهر تهران به خاک سپرده شده اند و صدافسوس که  این مکان به محل حفاری ایستگاه مترو متصل شد و در حال حاضر نیز برای این مکان، دربی تعبیه شده است که متاسفانه در بیشتر ساعات روز بسته است و هر زمانی نمی توان بر سر مزار این شهدا حاضر شد. 

در یک نگاه جامع به این نتیجه می رسیم که معماری‌ای که برای شهروندان یادآور حماسه دفاع مقدس و در شأن شهدای گرانقدر ایران اسلامی باشد در سطح شهرهای کشورمان وجود ندارد. به راستی چرا مدیران فرهنگی و معماران و متخصصین هنرهای تجسمی کشور ما، این حماسه بزرگ را  با خلق هنر شورانگیز معماری برای تمام نسل ها به یادگار نمی گذارند؟