گروه رسانه‌ای دیرین

ناسا نابود شدن اقیانوس‌ها با «جزیره‌های زباله» را در ویدئویی بازسازی کرد

ناسا به‌تازگی ویدئویی منتشر کرده که گسترش جزیره‌های زباله‌ایِ جهان را در سی‌وپنج سال گذشته نشان می‌دهد. به تصویر درآوردنِ گسترش شتابناکِ این زباله‌دان‌هایی که انسان‌ها پدید آورده‌اند، نشان می‌دهد که اقیانوس‌ها به‌سرعت دارند آلوده و نابود می‌شوند: سالی هشت‌میلیون تن زباله به اقیانوس‌ها راه پیدا می‌کنند. این جزیره‌های زباله افزون بر این که محیط زیست دریایی را می‌آلایند و به جاهایی پُرخطر بدل می‌کنند، بیش‌تر از چهارصد گونه از جانورانِ دریایی را نیز فقط به‌خاطر زباله‌های پلاستیکی در معرض انقراض قرار داده‌اند: لاک‌پشت‌ها، شیرهای دریایی، نهنگ‌ها و مرغان دریایی از جانورانی هستند که به‌علت خوردن زباله‌های پلاستیکی جان‌شان را از دست می‌دهند.

این ویدئو را از این‌جا دریافت کنید.

امیر یاشار فیلا

تازه‌ترین سلفی «کنجکاوی» با بهرام

یکی از سرگرمی‌های مریخ‌نورد «کنجکاوی» (یا همان Curiosity) گرفتن عکس‌ از خودش است. به‌تازگی این مریخ‌نورد در نزدیکی یکی از جاهایی که برای عملیات حفاری روی مریخ در نظر گرفته شده، عکسی سلفی گرفته که همچون همیشه مورد توجه دوست‌داران دانش‌های فضایی قرار گرفته است. مریخ‌نورد «کنجکاوی» به‌جای مونوپاد، بازوی رباتیک خود را برای گرفتن عکس‌های سلفی به کار می‌‌گیرد. این نما، آمیزه‌ای از چندین عکس است، که سرانجام پس از پردازش، به‌صورت این سلفی پانوراما به زمین فرستاده شده است. «کنجکاوی» به هنگام گرفتن عکس، سرگرم گردآوری نمونه‌های خاک از منطقه‌ای بوده که «باکسکین» نام‌گذاری شده است.

 

گفتنی‌ست مریخ‌نورد «کنجکاوی» پیچیده‌ترین کاوشگری است که تا کنون به سیاره‌ی سرخ فرستاده شده است. این خودروی شش‌چرخه که 2.9 متر طول دارد و بلندیِ قامتش به اندازه‌ی قد یک انسان معمولی است، ۹۰۰ کیلوگرم وزن دارد و می‌تواند بر روی سیاره جابه‌جا شود و راه بپیماید.

این هم لینک‌های آگاهی‌رسانی ما در iiiwe، درباره‌ی سفر کاوشگرانه‌ی «کنجکاوی» از سال 1390 :  

ـ «سفر ۵۷۰ میلیون کیلومتریِ تازه‌ترین مریخ‌نورد، آغاز شد» (ششم آذر 1390)

ـ «فضاپیمای کیوریاسیتی نیمی از راه خود تا مریخ را پیمود» (بیست‌وششم فروردین 1391)

ـ «مریخ‌کاو «کیوریاسیتی» صبح دوشنبه روی سیاره‌ی سرخ فرود خواهد آمد» (پانزدهم مرداد 1391)

ـ «مریخ‌نورد «کیوریاسیتی» با موفقیت بر روی مریخ نشست» (هفدهم مرداد 1391)

ـ «کیوریاسیتی یکی از آزمایش‌های آغازین آماده‌سازی را با کام‌یابی به انجام رساند» (یکم شهریور 1391)

ـ «مسافران قاچاقی مریخ شناسایی شدند» (سوم خرداد 1393)

 

علی درخشان سلام

احمد انصاری عالی بود....

امیر یاشار فیلا
دو سه تن از دوستان که لطف دارند و در این برهوتِ کم‌توجهی به محتواهای تخصصی در نت، همچنان پی‌گیر بسته‌های نرم‌افزاریِ «گروه دیرین» هستند، در پیام‌هایی، درباره‌ی چرایی برگردانِ «Tree House» به «درخت‌خانه» پرسیده‌اند؛ که چون احتمال دارد این ابهام برای دیگر مخاطبان هم پیش آمده باشد یا پیش بیاید، پاسخم را همین‌جا در پای روزنوشت و در دیدرس همگان می‌نگارم :

نخست آن که من و همکارانم در دیرین به‌اتفاق، از همان نخستین برخورد با این محتوا، برگرداندنِ «Tree House» به «خانه‌ی درختی» را از بیخ و بُن نادرست می‌دانستیم؛ چرا که این عبارت افزون بر آن که مفهوم موردنظر در این نوشتار را نمی‌رساند، در پارسی به گونه‌ای دیگر از سازه‌ها گفته می‌شود که بیش‌تر جایگاه بازی و تجربه‌اندوزیِ کودکان بر فراز درختان‌اند.  

همچنین، با «درخت‌خانه» نامیدنِ «Tree House» که دقیقاً همانند «درخت/خانه» خوانده می‌شود، افزون بر آن که برگردانِ واژه به واژه‌ی وفادارانه و درستی از عبارتِ اصلی ارائه شده، از پیشینه‌ی ذهنی مخاطبان در تداعی واژه‌هایی همچون «باغ‌موزه» و «کاخ‌موزه» و «باغ‌تالار» بهره‌گیری شده است تا بر هم‌تراز بودنِ درخت و خانه در این بازطراحی تأکید شود.

ضمن آن که به باور همه‌ی اعضای گروه، ساختار «درخت‌خانه»، همچون همه‌ی ترکیب‌های جااُفتاده‌ای که بخش دوم‌شان «خانه» است ـ مانند «کتاب‌خانه»، «چای‌خانه»، «سفره‌خانه»، «دیوانه‌خانه» و... ـ می‌تواند رساننده‌ی مفهوم «پُر از درخت بودنِ» فضای این ویلا باشد؛ که این، به معنای راستینِ کلام، ارزش‌افزوده‌ای است که بر پایه‌ی کارکرد واژه‌ی «خانه» در زبان پارسی در جایگاهِ پسوند ـ در واقع، در سایه‌ی توانمندی و شیرینی این زبان ـ بر این نوشتار افزوده شده و رساییِ این برگردان را دوچندان کرده است.


با سپاس از دوستان بابت توجه‌شان.

امیر یاشار فیلا

نام شما در بهرام (مریخ)

ناسا با فرخوانی، نام‌نویسی از کسانی را که دوست دارند نام‌شان در یک میکروتراشه‌ی سیلیکنی به بهرام (مریخ، Mars) برود، آغازیده است.

قرار است نام کسانی که در این طرح نام‌نویسی می‌کنند، با فرودگر «InSight Mars» به بهرام برسد. این مدارگرد در سال ۲۰۱۶ از پایگاهی در کالیفرنیا پرتاب خواهد شد، تا مأموریت خود را بیاغازد. طرح فرستادنِ نام‌های دوست‌داران اخترشناسی نخستین بار نیست که اجرا می‌شود؛ سال ۲۰۱۴ هم ناسا فراخوانی همانند داشت و 1.38 میلیون نام را بر روی یک تراشه با پرواز آزمایشی بی‌سرنشین فضاپیمای «اوریون» به فضا فرستاد.

برای فرستادن نام‌تان به بهرام، می‌توانید به این لینک بروید.

سید فرزاد مدرسی زاده بسیار زیبا و عالی

امیر یاشار فیلا

به‌کارگیریِ ستاره‌ها به‌جای ساز و موسیقی‌افزار

از آغاز تابستان که این روزنوشت منتشر شده، تا کنون پیوسته در پای آن، کامنت‌هایی در زمینه‌ی اخترشناسی و موسیقی گذاشته‌ام؛ چون این دو زمینه را دارای پیوندی پررنگ با حال‌وهوای تابستان می‌دانم.

اکنون و در همین تابستان، اخترشناسی از اهالی کشور ترکیه، پیوندی مستقیم و بی‌واسطه میان این دو موضوع شوق‌انگیز ـ موسیقی و اخترشناسی ـ پدید آورده است:

«بوراک اولاش» از دانشگاه خصوصی ازمیر، نوسان‌های ستاره‌ها را به‌عنوان منبعی برای ساخت موسیقی به کار برده است.

اخترشناسان با تمرکز بر روی این نکته که سوسوی شماری از ستارگان، ریتم و ضرب‌آهنگی همچون گونه‌ای موسیقی مهیج پدید می‌آورد، از مدت‌ها پیش اجرام آسمانی را به موسیقی ربط داده بودند.




«اولاش» گفته که ستاره‌ی مورد بررسی وی، داده‌های نوسانی کافی برای به‌کارگیری در آفرینش موسیقی داشته است. این ستاره در واقع عضوی از یک مجموعه‌ی دوتایی است که به‌جای چشمک زدن، با نوسان در چهار فرکانس، خاموش و روشن می‌شود. «اولاش» پایین‌ترین درجه‌ی صدا تا نت A را با به‌کارگیریِ ابزار آنلاین ترکیب‌کننده‌ی موسیقی، «Audacity» ترسیم کرد و سپس از آن به‌عنوان پایه‌ای برای ترسیم سه فرکانس نوسانی ستاره برای تبدیل به نت‌هایی بهره جُست که در موسیقی مدرن به کار می‌روند.

برای تولید این قطعه موسیقی، «اولاش» همچنین قطعه‌ای از موسیقی پیانوی خود را به آن افزود؛ و آنچه به دست آمد، آمیزه‌‌ای از آواهاست که با یک ملودیِ پیانوی ساده ترکیب شده‌اند.

«اولاش» اکنون به دنبال به‌کارگیریِ نوسان‌های چندین ستاره‌ی دیگر برای ساخت موسیقی است، که با بهره‌گیری از سازها و موسیقی‌افزارهای گوناگون نواخته شود.

 برگرفته از : technologyreview.com و phys.org و isna.ir
یکپارچه‌سازی و ویرایش : امیریاشار فیلا

امیر یاشار فیلا

فورانی از روی دنباله‌دار «چوریومف گراسیمنکو» و «دُم‌کلفت» شدنِ این دنباله‌دار

 

مأموریت «رزتا» را به یاد دارید؟ همان مأموریت سازمان فضایی اروپا به مقصد دنباله‌دار «چوریومف گراسیمنکو». رزتا فضاپیمایی بود که پس از سفری یازده‌ساله، سال گذشته به این دنباله‌دار رسید و در پی آن، کاوشگر کوچک «فیلا» بر روی دنباله‌دار فرود آمد، تا رویه‌اش را از نزدیک بررسی کند. «رزتا» همچنان دارد این مأموریت خود را به انجام می‌رساند.

این دنباله‌دار سه روز پیش به نزدیک‌ترین فاصله‌ی خود از خورشید رسید. ساعتی پیش از آن، «رزتا» نمای زیبای بالا را از آن گرفته بود. یخ‌های دنباله‌دار که اکنون به دلیل افزایش تابش پرتوهای خورشید با شتاب بیش‌تری دارند آب می‌شوند، این فوران زیبا از گاز و غبار را پدید آورده‌اند و در پی پراکنده شدنِ این ذرات در فضا، دم دنباله‌دار دارد بزرگ می‌شود.

اگر زمین در مسیر گردش خود به گرد خورشید از توده‌ی ذرات به‌جامانده از دُم یک دنباله‌دار بگذرد، با برخورد این ذرات به اتمسفر زمین، همانند هفته‌ی گذشته یک بارش شهابی در آسمان دیده می‌شود؛ پدیده‌ای زیبا که هزاران تن از دوست‌داران آسمان شب و اخترشناسی را سربه‌هوا به جاهای دنج و تاریک و دور از آلودگی‌های نوری می‌کشاند.


با بررسی دقیق دنباله‌دارها، می‌توانیم به آگاهی‌های بسیاری درباره‌ی پیدایش منظومه‌ی خورشیدی دست بیابیم. این گلوله‌های برفی نه‌چندان پاکیزه، برجامانده از آن دوران هستند.

 

برگرفته از : وبگاه ماه‌نامه‌ی «نجوم»

نگارش : پیمان اکبرنیا

ویرایش : امیریاشار فیلا

 

امیر یاشار فیلا

در بدترین دقایق این شام مرگ‌زای ...