امیر یاشار فیلا

در کلکسیون رویدادهای اخترشناختی و «آسمانی» این تابسـتان، فقط «شهاب‌سنگ جنجالی» ـ آن هم در آسمان ایران ـ کم داشتیم، که آن هم پیدا شد.

شب‌هنگام پنج‌شنبه، هشتم مرداد، گزارش‌های مردمی مبنی بر مشاهد‌ه‌ی ردی پرنور در آسمان استان‌های قزوین، زنجان، البرز و برخی مناطق پیرامون دریافت شد. بر پایه‌ی نخستین نشانه‌های به‌دست‌آمده، گمانِ گذر آذرگویی پرنور قوت یافت. این‌گونه بود که گروه‌های جست‌وجو، بررسی مناطق پراحتمال را آغاز کردند، اما نتوانستند اثری از شهاب‌سنگ پیدا کنند و دیدگاه‌های ضدونقیضی درباره‌ی این رویداد ابراز کردند. به‌علّت برخی داوری‌های شتاب‌زده٬ «عده‌ای» برخورد تکه‌های شهاب‌‌واره را منتفی دانستند، اما سرانجام کشاورز زنجانی به همه‌ی این گمانه‌زنی‌های پایان داد و به نظر می‌رسد تکه‌ای از شهاب‌سنگ را پیدا کرده است.

وی درباره‌ی رویداد پنج‌شنبه می‌گوید که سرگرم آب‌یاری زمین بوده، که ناگهان متوجه انفجاری درست بالای سر خود می‌شود که به رنگ آبی و همراه با دود بوده است. سپس درمی‌یابد شیئی با سرعت و با صدایی سوت‌مانند و نفیرکشان با زمین گل‌آلود پیرامون برخورد می‌کند، که سرانجام روز شنبه، با جست‌وجوی دقیق‌تر منطقه موفق به یافتن شهاب‌سنگ می‌شود.

در این میان، رویکرد برخی رسانه‌ها و مسئولان و البته شماری از کارشناسان در این زمینه جای درنگ و تأمل دارد. در همان‌ نخستین لحظه‌های پس از رویداد، برخی رسانه‌ها اقدام به انتشار لحظه‌به‌لحظه‌ی اخبار به‌دست‌آمده از سوی مسئولان و ستادهای مربوط و نامربوط کردند، که در مواردی با یکدیگر در تضاد بودند. ‌همین موضوع باعث آشفتگی اذهان همگانی و افزایش گمانه‌زنی‌های بی‌پایه شد. به نظر می‌آید که سازوکار مشخصی در زمینه‌ی رویارویی با چنین رویدادهایی در کشور وجود ندارد و همین، زمینه‌ را برای گمانه‌زنی‌های کم‌دقت بر پایه‌ی نشانه‌های ناکافی فراهم می‌آورد. از همین رو، وبگاه «کانوت (کانون نگارش و ترجمه)» با حامد پورخرسندی، پژوهش‌گر شهاب‌سنگ‌ها و دانشجوی دوره‌ی دکتری مرکز CEREGE فرانسه گفت‌وگویی کرده است، که در دنباله‌ی این چند سطر می‌خوانید: 

 

 

 

■ در نقاط گوناگونی از یک ناحیه مانند نظرآباد، اشتهارد، آوج قزوین و نقاطی از زنجان که تقریباً‌ نزدیک به هم هستند، مردم گزارشی از دیدنِ خطی پرنور در آسمان داده‌اند که پنج‌شنبه‌شب رخ داده است. بر پایه‌ی برخی گزارش‌ها این نور به‌گونه‌ای بوده است که عده‌ای پنداشته‌اند هواپیمایی دارد می‌اُفتد و عده‌ای هم می‌گفتند این نور برای مدتی طولانی در آسمان رویت‌پذیر بوده (در موردی 8 ثانیه)؛‌ اما همچنان تصویری درخور استناد در دست نبود. پرسش نخست این است که از چه ویژگی‌های از آنچه در آسمان دیده می‌شود، می‌توان گذر شهابواره را از دیگر اجرام متمایز کرد؟ یا به سخن دیگر، از کجا می‌توان مطمئن شد آنچه دیده شده، شهاب بوده است؟

ـ پورخرسندی: عموماً شهاب‌ها به‌خاطر سرعت بالایی که دارند، از خود نور غلیظی به جا می‌گذارند. دوام شهاب‌های درخشان عموماً کسری از ثانیه تا چند ثانیه است و در مواردی که شهابواره زاویه‌ی کمی با زمین داشته باشد و همچنین سرعتِ به‌نسبت کمی داشته باشد، می‌تواند تا ۲۰ ثانیه هم دوام بیاورد که بسیار نامعمول است. شهاب‌ها به هنگام گذر، دود سیاهی را که ممکن است موشک‌ها و دیگر ادوات تولید کنند، ندارند؛ و مهم‌تر این‌که به دلیل ارتفاع چند ده کیلومتری از زمین، صدای انفجارشان چند دقیقه پس از دیده شدنِ نور به گوش می‌رسد.

■ اکنون که مطمئن شدیم آنچه در آسمان دیده‌ایم، سوختن یک شهابواره در اتمسفر است، چه‌گونه می‌توان جای دقیق آن را تعیین کرد؟ ( این پرسش را به‌خاطر گزارش‌های بسیار ضدونقیض مطرح کردیم.)

ـ پورخرسندی: به‌ترین کار، دست‌رسی به ویدیوهای ضبط‌شده با دوربین‌های مداربسته در مناطقی با فواصل مکانی مناسب از همدیگر است، که هرکدام شهاب را از زاویه‌ای متفاوت دیده‌اند. با در‌هم‌آمیختن این داده‌ها می‌توان محدوده‌ی سقوط را پیدا کرد. در گام پسین، گزارش‌های مردمی درباره‌ی شکل و جهتِ شهاب بسیار به کار می‌آید: از آن رو که گزارش‌های مردمی ممکن است دقیق نباشند، به‌تر است گزارش رصد را از صدها تن در جاهای گوناگون و شهرهای مختلف گرد آورد. هر اندازه داده‌ها بیش‌تر باشند، داده‌هایی که دقیق نیستند، در عمل در میان دیگر داده‌ها گم می‌شوند.

■ به نقل از باشگاه خبرنگاران، یکی از کارشناسانِ ستاره‌شناسی، شهاب رویت‌شده در آسمان را منتسب به بارش شهابی دلتا ـ دلوی می‌داند. آیا شما با ایشان هم‌عقیده هستید؟

ـ پورخرسندی: هم‌اکنون در دوره‌ی بارش دلتا ـ دلوی و برساووشی هستیم. باید بررسی بیش‌تری درباره‌ی این پدیده و جهتِ آن انجام بگیرد، تا ارتباط احتمالی با یک بارش شهابی، آشکار شود. البته عموماً چنین آذرگوی‌هایی مرتبط با بارش‌های کلاسیک نیستند، اما این یک احتمال است که باید بررسی شود.

■ بنابراین چرا هر سال شاهد چنین رویدادهایی نیستیم و شدت نور شهاب‌ها تا به این اندازه نیست، که کار به گزارش‌های مردمی برسد؟

ـ پورخرسندی: در نظر داشته باشید که درون یک توده‌ی غبار دنباله‌دار، احتمال وجود قطعات بزرگ‌تر وجود دارد که ممکن است در مواقعی چنین شهاب‌هایی پدید بیاورند. اما اکنون تا هنگام دست‌رسی به داده‌های رصدیِ بسیار، در این باره نمی‌توان نظر داد.

■ با این تفاسیر، آیا می‌توان به‌طور قطع سقوط شهابواره را تکذیب کرد، به‌صِرفِ آن که گشت‌های محلی ناکام بوده‌اند؟ با توجه به پیشینه‌ی این رویدادها در کشور، نظر شما در این باره چیست و چه پیش‌بینی‌ای می‌کنید؟

ـ پورخرسندی: تا هنگامی که بررسی و تحلیل داده‌های رصدی انجام نگرفته، نمی‌توان در رابطه با سقوط شهاب‌سنگ  نظر داد (مگر این‌که در منطقه‌ای مسکونی رخ داده باشد). پس از گردآوری گزارش‌های رصدی است که می‌توان نقطه‌ی نهایی شهابواره را در اتمسفر مشخص کرد و سپس به دنبال شهاب‌سنگ‌های احتمالی به صحرا رفت. هر کار و کنشی پیش از آن، دستاوردها و نتایج شایان استنادی نخواهد داد.

در ویدیویی که اخیراً منتشر شده است، کشاورزی دیده می‌شود که شهاب‌سنگی را پیدا کرده است. منطقه‌ای که پیش از این، گزارش‌های مردمی نیز از آن‌جا به دست رسیده بود. به احتمال فراوان آنچه در این ویدیو دیده می‌شود، یک شهاب‌سنگ است. بسیار اهمیت دارد این نمونه هر چه زودتر به پژوهشگران سپرده شود، تا ویژگی‌ها و مشخصات آن را کاوش کنند. زیرا این مشخصات با گذشت زمان از میان می‌روند. 

■ آیا نکته‌ای مانده است که در رویارویی با این رویدادها دارای اهمیت باشد و گفتنش را لازم و بایسته بدانید؟

ـ پورخرسندی: اگر کسی شاهد پدید آمدن و سوختن شهابی پرنور در شامگاه پنج‌شنبه، هشتم مرداد بوده‌ است، خواهشمندیم به پرسش‌های پرسش‌هامه‌ی زیر پاسخ دهد. پاسخ‌های دقیق افراد در این پرسش‌نامه، به پژوهشگران در به دست آوردنِ آگاهی‌های درست از این پدیده کمک شایانی خواهد کرد.

برای پاسخ‌دادن به پرسش‌ها این‌جا را کلیک کنید.




در همین زمینه :

ـ http://www.nojum.ir/fa/events/1394/05/10

ـ http://www.nojum.ir/fa/events/1394/05/09

م افتخاری به نظر می‌رسد ارگان مسولی نظیر سازمان نظام مهندسی در این مورد بیشتر احساس مسولیت نموده و از ارکان خود دفاع مناسبی بنماید به این شکل که تنها به تحصیلات دانشگاهی و آزمون عضویت و ارتقاء پایه بسنده ننموده، با آموزش‌های ضمن خدمت و نیز درجه بندی برحسب عملکرد، نسبت به ارتقاء سطح خدمات مهندسی مبادرت نماید. به این ترتیب ملاک انتخاب به صحت نزدیک‌تر خواهد شد و جلوی سوء استفاده از شان و حرفه مهندسی گرفته می‌شود.
از طرف دیگر می‌توان با ایجاد واحدهای کنترلی قوی نظیر "پلیس ساختمان"(که برخی به دلیل انتخاب واژه پلیس، آن را معطل گذارده‌اند) جلوی تخلفاتی که منجر به کاهش سطح اعتماد عمومی خواهد شد را گرفت.
همچنین با پیگیری‌های حقوقی از وارد آوردن خدشه به جایگاه مهندسان به خصوص مهندسان ناظر به انحاء مختلف جلوگیری نماید تا در صورت بروز هر حادثه‌ای اولین انگشت اتهام به سمت ناظر نگون بخت(از مردم کوچه و بازار گرفته تا مراجع قضایی و انتظامی و رسانه‌های عمومی) اشاره ننماید.

محمدحسین مسعودی باسلام و ضمن تشکر از یادداشت ارزشمند همکار ارجمند؛ جناب آقای مهندس غلامحسینی
به همکاران محترم پیشنهاد میشود مطالب ذیل را هم مطالعه و مورد بررسی قرار دهند:

راهکار صحیح ایجاد رقابت بین مهندسان
ناظر

رضا اکبری سلام رقابتی شدن در اینجا یعنی رقابت کار فرما برای گرفتن مهندس ارزان تر و بی کیفیت تر همان چیزی که متاصفانه تا دو سال پیش رواج داشت و کسانی  مهندسانی با یک پنجم قیمت نظارت میگرفتند و بقیه را تقدیم دلالان  میکردند. به نظر میرسه بساز بفروشها خیلی بیشتر از تصورما نفوذ دارن که سیستم ارجاع را که با این همه زحمت راه اندازی شد به راحتی دارن نابود میکنن

سعید گنجی جانا سخن از زبان ما میگویی...

سعید گنجی به نظر شما آیا بساز بفروش ها حاظر میشوند کار خود را به مدیر ساخت بسپارند؟  یا قراره خود این بساز بفروشها که گاها" مدرک دیپلم هم ندارند به عنوان مدیر ساخت انتخاب شوند؟!

سید مجتبی ضیاءپور بسیار عالی

علیرضا حاج محمدی این صحنه رو بسیار دیدم.حتی در برخی از نقاط میگن مهندس فیلم خونه ما رو خوب بردار.جالب و خاطره انگیز.ممنون

علیرضا حاج محمدی جمله بسیار تکان دهنده بود.استفاده کردیم.تشکر.

علیرضا حاج محمدی سلام زحمت کشیدید و بسیار زیبا بود.اگر نام مناطق رو هم دارید در یاداشت بعدی برای استفاده بیشتر زیر عکسها توضیح بدید خیلی عالی خواهد شد.به هر حال تشکر از زحمات شما.