امیر یاشار فیلا
:-)

زنده باشید.

امیر یاشار فیلا

دهمین دوره‌ی آموزش نجوم در مراغه

با خبری که دیروز در همین صفحه درباره‌ی «مدرسه‌ی پیشرفته‌ی اخترفیزیک در تبریز» نقل کردیم، و با خبری که در چند سطر آینده خواهید خواند، گویا هم‌میهنان‌مان در شمال‌باختری ایران و در استان آذربایجان، جنب‌وجوش و کشش بیش‌تری به دانش‌های کیهانی و اخترشناختی دارند. امیدواریم تبریز و مراغه و زنجان، عظمت و رونق دوره‌ای را که شهر مراغه با رصدخانه‌اش مرکز دانش اخترشناسی جهان بود، دیگربار زنده کنند.

و اما خبر امروز :

دهمین دوره‌ی آموزش نجوم «مرکز تحقیقات نجوم و اخترفیزیک مراغه» از ۲۵ تا ۳۰ مردادماه در این مرکز برگزار می‌شود. علاقه‌مندان تا ۱۸ مرداد فرصت دارند تا در این کارگاه آموزشی نام‌نویسی کنند. آگاهی‌های بیش‌تر را از پوستر این کارگاه یا از وبگاه www.riaam.ac.ir  می‌توان به دست آورد.

برخی از موضوع‌های این کارگاه، این‌ها هستند: ساختار و دگرگونی ستاره‌ها، گرانش و کیهان‌شناسی، مختصات نجومی، ماده‌ی تاریک، نجوم رادیویی، فیزیک پلاسمای فضایی، تاریخ دانش اخترشناسی، عکاسی نجومی، نجوم کروی، مبانی و ابزارهای رصدی، و ماهواره‌ها.

امیر یاشار فیلا
با سپاس؛
در همین زمینه :
برج رادکان توس ، سازه‌ای شگفت‌انگیز از خواجه نصیرالدین توسی 


http://dirin.iiiwe.com/radekan_tower

امیر یاشار فیلا

تازه‌ترین خبر درباره‌ی وضعیت جسمی آفریننده‌ی «گل گلدون من»

امیر یاشار فیلا

ماه‌نامه‌ی «نجوم» مردادماه منتشر شد

 شماره‌ی ۲۴۹ ماه‌نامه‌ی «نجوم» (مرداد ۹۴) با تازه‌هایی از میکروب‌های مریخی، شرایط گذشته‌ی تیتان برای میزبانیِ زندگی، انفجار موشک فالکون ۹، کشف ذره‌ی تازه در سرن و یافته شدن همزادی برای زمین منتشر شد.

در این شماره از «نجوم» تصویرهایی از قلب یخی کوتوله‌ی منظومه‌ی خورشیدی و شرح مبسوطی درباره‌ی مأموریت هیجان‌برانگیز «افق‌های نو (نیوهورایزنز)» هم به چاپ رسیده است. در «نجوم» شماره‌ی ۲۴۹ گزارش کاملی نیز درباره‌ی شهاب‌سنگ «فامنین» همدان هم آمده و با فضانورد ایتالیایی که از ایستگاه فضایی عکس‌هایی از ایران گرفته، گفت‌وگو شده است.


بهای این شماره‌ی ماه‌نامه‌ی «نجوم»، هفت‌هزار تومان است.



فهرست مطالب و مقاله‌های «نجوم» مردادماه

امیر یاشار فیلا

بیست‌وپنجم مرداد : مهلت نام‌نویسی در مدرسه‌ی پیشرفته‌ی اخترفیزیک دانشگاه تبریز 

پژوهشکده‌ی فیزیک دانشگاه تبریز در روزهای ۱۱ و ۱۲ شهریور ۱۳۹۴، مدرسه‌ی تابستانی پیشرفته‌ی اخترفیزیک» برگزار می‌کند.

استادان صاحب‌نام ایرانی و خارجی مانند یوسف ثبوتی از دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان، سهراب راهوار از دانشگاه شریف٬ حسن فیروزجاهی از پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، به‌همراه «سرژ کوچمی» از بنیاد اخترفیزیک فرانسه و چند استاد دیگر در این کارگاه دوروزه حضور خواهند داشت. (نام‌‌های سخن‌رانان را در این‌جا ببینید.)سخن‌رانان در این کارگاه به مباحثی از اخترفیزیک و نجوم، همچون فعل و انفعالات خورشیدی٬ کیهان‌شناسی٬ تازه‌ترین دستاوردهای مأموریت پلانک٬ نتایج مأموریت روزتا و دنباله‌دارها خواهند پرداخت. (فهرست مباحث)  دانشجویان و علاقه‌مندان نجوم می‌توانند حداکثر تا ۲۵ مرداد در این مدرسه نام‌نویسی کنند. در پایان کارگاه، گواهی پایان دوره به شرکت‌کنندگان داده خواهد شد.
برای نام‌نویسی در این مدرسه به وبگاه پژوهشکده‌ی فیزیک کاربردی و ستاره‌شناسی دانشگاه تبریز سر بزنید. شهریه‌ی این کارگاه برای دانشجویان ۱۲۰هزار تومان و برای دیگران ۲۰۰هزار تومان است. کسانی که درخواستِ اسکان در اقامتگاه فراهم‌شده از سوی پژوهشکده را دارند٬ باید تا پیش از ۲۰ مرداد برای نام‌نویسی اقدام کنند.

 

امیر یاشار فیلا

خبری ناگوار :
استاد فریبرز لاچینی، موسیقی‌دان پیشکسوت و پیانونواز برجسته‌ی هم‌روزگار ما، که در پی حادثه‌ی انفجار کپسول گاز چهره و دستانش دچار سوختگی شده بود، دیروز زیر تیغ جراحان رفت. شنیده‌ها حاکی از پیروزمندانه و رضایت‌بخش بودن عمل است و امروز هم جراحی دوم بر روی استاد لاچینی انجام خواهد گرفت ...



همکاران ارجمند و کاربران گرامی iiiwe می‌توانند برای خواندنِ شرحی کوتاه از افتخارات استاد فریبرز لاچینی و دریافت چند قطعه از پیانونوازی‌های ایشان، به این‌جا (روزنوشتی از همکار گرامی، آقای مهندس مسقطیان) سری بزنند.

امیر یاشار فیلا
سپاس از دوستان و عزیزان بابت توجه‌شان.
خوش‌حالم که پسندیده‌اید، آقای مهندس حاج‌محمدی.
پاینده باشید.

امیر یاشار فیلا

در کلکسیون رویدادهای اخترشناختی و «آسمانی» این تابسـتان، فقط «شهاب‌سنگ جنجالی» ـ آن هم در آسمان ایران ـ کم داشتیم، که آن هم پیدا شد.

شب‌هنگام پنج‌شنبه، هشتم مرداد، گزارش‌های مردمی مبنی بر مشاهد‌ه‌ی ردی پرنور در آسمان استان‌های قزوین، زنجان، البرز و برخی مناطق پیرامون دریافت شد. بر پایه‌ی نخستین نشانه‌های به‌دست‌آمده، گمانِ گذر آذرگویی پرنور قوت یافت. این‌گونه بود که گروه‌های جست‌وجو، بررسی مناطق پراحتمال را آغاز کردند، اما نتوانستند اثری از شهاب‌سنگ پیدا کنند و دیدگاه‌های ضدونقیضی درباره‌ی این رویداد ابراز کردند. به‌علّت برخی داوری‌های شتاب‌زده٬ «عده‌ای» برخورد تکه‌های شهاب‌‌واره را منتفی دانستند، اما سرانجام کشاورز زنجانی به همه‌ی این گمانه‌زنی‌های پایان داد و به نظر می‌رسد تکه‌ای از شهاب‌سنگ را پیدا کرده است.

وی درباره‌ی رویداد پنج‌شنبه می‌گوید که سرگرم آب‌یاری زمین بوده، که ناگهان متوجه انفجاری درست بالای سر خود می‌شود که به رنگ آبی و همراه با دود بوده است. سپس درمی‌یابد شیئی با سرعت و با صدایی سوت‌مانند و نفیرکشان با زمین گل‌آلود پیرامون برخورد می‌کند، که سرانجام روز شنبه، با جست‌وجوی دقیق‌تر منطقه موفق به یافتن شهاب‌سنگ می‌شود.

در این میان، رویکرد برخی رسانه‌ها و مسئولان و البته شماری از کارشناسان در این زمینه جای درنگ و تأمل دارد. در همان‌ نخستین لحظه‌های پس از رویداد، برخی رسانه‌ها اقدام به انتشار لحظه‌به‌لحظه‌ی اخبار به‌دست‌آمده از سوی مسئولان و ستادهای مربوط و نامربوط کردند، که در مواردی با یکدیگر در تضاد بودند. ‌همین موضوع باعث آشفتگی اذهان همگانی و افزایش گمانه‌زنی‌های بی‌پایه شد. به نظر می‌آید که سازوکار مشخصی در زمینه‌ی رویارویی با چنین رویدادهایی در کشور وجود ندارد و همین، زمینه‌ را برای گمانه‌زنی‌های کم‌دقت بر پایه‌ی نشانه‌های ناکافی فراهم می‌آورد. از همین رو، وبگاه «کانوت (کانون نگارش و ترجمه)» با حامد پورخرسندی، پژوهش‌گر شهاب‌سنگ‌ها و دانشجوی دوره‌ی دکتری مرکز CEREGE فرانسه گفت‌وگویی کرده است، که در دنباله‌ی این چند سطر می‌خوانید: 

 

 

 

■ در نقاط گوناگونی از یک ناحیه مانند نظرآباد، اشتهارد، آوج قزوین و نقاطی از زنجان که تقریباً‌ نزدیک به هم هستند، مردم گزارشی از دیدنِ خطی پرنور در آسمان داده‌اند که پنج‌شنبه‌شب رخ داده است. بر پایه‌ی برخی گزارش‌ها این نور به‌گونه‌ای بوده است که عده‌ای پنداشته‌اند هواپیمایی دارد می‌اُفتد و عده‌ای هم می‌گفتند این نور برای مدتی طولانی در آسمان رویت‌پذیر بوده (در موردی 8 ثانیه)؛‌ اما همچنان تصویری درخور استناد در دست نبود. پرسش نخست این است که از چه ویژگی‌های از آنچه در آسمان دیده می‌شود، می‌توان گذر شهابواره را از دیگر اجرام متمایز کرد؟ یا به سخن دیگر، از کجا می‌توان مطمئن شد آنچه دیده شده، شهاب بوده است؟

ـ پورخرسندی: عموماً شهاب‌ها به‌خاطر سرعت بالایی که دارند، از خود نور غلیظی به جا می‌گذارند. دوام شهاب‌های درخشان عموماً کسری از ثانیه تا چند ثانیه است و در مواردی که شهابواره زاویه‌ی کمی با زمین داشته باشد و همچنین سرعتِ به‌نسبت کمی داشته باشد، می‌تواند تا ۲۰ ثانیه هم دوام بیاورد که بسیار نامعمول است. شهاب‌ها به هنگام گذر، دود سیاهی را که ممکن است موشک‌ها و دیگر ادوات تولید کنند، ندارند؛ و مهم‌تر این‌که به دلیل ارتفاع چند ده کیلومتری از زمین، صدای انفجارشان چند دقیقه پس از دیده شدنِ نور به گوش می‌رسد.

■ اکنون که مطمئن شدیم آنچه در آسمان دیده‌ایم، سوختن یک شهابواره در اتمسفر است، چه‌گونه می‌توان جای دقیق آن را تعیین کرد؟ ( این پرسش را به‌خاطر گزارش‌های بسیار ضدونقیض مطرح کردیم.)

ـ پورخرسندی: به‌ترین کار، دست‌رسی به ویدیوهای ضبط‌شده با دوربین‌های مداربسته در مناطقی با فواصل مکانی مناسب از همدیگر است، که هرکدام شهاب را از زاویه‌ای متفاوت دیده‌اند. با در‌هم‌آمیختن این داده‌ها می‌توان محدوده‌ی سقوط را پیدا کرد. در گام پسین، گزارش‌های مردمی درباره‌ی شکل و جهتِ شهاب بسیار به کار می‌آید: از آن رو که گزارش‌های مردمی ممکن است دقیق نباشند، به‌تر است گزارش رصد را از صدها تن در جاهای گوناگون و شهرهای مختلف گرد آورد. هر اندازه داده‌ها بیش‌تر باشند، داده‌هایی که دقیق نیستند، در عمل در میان دیگر داده‌ها گم می‌شوند.

■ به نقل از باشگاه خبرنگاران، یکی از کارشناسانِ ستاره‌شناسی، شهاب رویت‌شده در آسمان را منتسب به بارش شهابی دلتا ـ دلوی می‌داند. آیا شما با ایشان هم‌عقیده هستید؟

ـ پورخرسندی: هم‌اکنون در دوره‌ی بارش دلتا ـ دلوی و برساووشی هستیم. باید بررسی بیش‌تری درباره‌ی این پدیده و جهتِ آن انجام بگیرد، تا ارتباط احتمالی با یک بارش شهابی، آشکار شود. البته عموماً چنین آذرگوی‌هایی مرتبط با بارش‌های کلاسیک نیستند، اما این یک احتمال است که باید بررسی شود.

■ بنابراین چرا هر سال شاهد چنین رویدادهایی نیستیم و شدت نور شهاب‌ها تا به این اندازه نیست، که کار به گزارش‌های مردمی برسد؟

ـ پورخرسندی: در نظر داشته باشید که درون یک توده‌ی غبار دنباله‌دار، احتمال وجود قطعات بزرگ‌تر وجود دارد که ممکن است در مواقعی چنین شهاب‌هایی پدید بیاورند. اما اکنون تا هنگام دست‌رسی به داده‌های رصدیِ بسیار، در این باره نمی‌توان نظر داد.

■ با این تفاسیر، آیا می‌توان به‌طور قطع سقوط شهابواره را تکذیب کرد، به‌صِرفِ آن که گشت‌های محلی ناکام بوده‌اند؟ با توجه به پیشینه‌ی این رویدادها در کشور، نظر شما در این باره چیست و چه پیش‌بینی‌ای می‌کنید؟

ـ پورخرسندی: تا هنگامی که بررسی و تحلیل داده‌های رصدی انجام نگرفته، نمی‌توان در رابطه با سقوط شهاب‌سنگ  نظر داد (مگر این‌که در منطقه‌ای مسکونی رخ داده باشد). پس از گردآوری گزارش‌های رصدی است که می‌توان نقطه‌ی نهایی شهابواره را در اتمسفر مشخص کرد و سپس به دنبال شهاب‌سنگ‌های احتمالی به صحرا رفت. هر کار و کنشی پیش از آن، دستاوردها و نتایج شایان استنادی نخواهد داد.

در ویدیویی که اخیراً منتشر شده است، کشاورزی دیده می‌شود که شهاب‌سنگی را پیدا کرده است. منطقه‌ای که پیش از این، گزارش‌های مردمی نیز از آن‌جا به دست رسیده بود. به احتمال فراوان آنچه در این ویدیو دیده می‌شود، یک شهاب‌سنگ است. بسیار اهمیت دارد این نمونه هر چه زودتر به پژوهشگران سپرده شود، تا ویژگی‌ها و مشخصات آن را کاوش کنند. زیرا این مشخصات با گذشت زمان از میان می‌روند. 

■ آیا نکته‌ای مانده است که در رویارویی با این رویدادها دارای اهمیت باشد و گفتنش را لازم و بایسته بدانید؟

ـ پورخرسندی: اگر کسی شاهد پدید آمدن و سوختن شهابی پرنور در شامگاه پنج‌شنبه، هشتم مرداد بوده‌ است، خواهشمندیم به پرسش‌های پرسش‌هامه‌ی زیر پاسخ دهد. پاسخ‌های دقیق افراد در این پرسش‌نامه، به پژوهشگران در به دست آوردنِ آگاهی‌های درست از این پدیده کمک شایانی خواهد کرد.

برای پاسخ‌دادن به پرسش‌ها این‌جا را کلیک کنید.




در همین زمینه :

ـ http://www.nojum.ir/fa/events/1394/05/10

ـ http://www.nojum.ir/fa/events/1394/05/09

امیر یاشار فیلا
دوست گرامی، آقای مهندس شیربان
از شما سپاس‌گزارم.
این عکس‌های «جیم لورنس» را دیده بودم، اما داستانش را نمی‌دانستم.
ممنون.